Haiku

Ol esas nur skribita per tri linei de 5, 7 e 5 silabi. Hodie, la "haiku" ne esas nur poeziala Japoniana formo, ma ek la tota mondo. Irgu povas trovar "haiku" ye irga linguo.

On konsentas, ke Matsuo Basho (1644 til 1694) esas la kreinto di la "haiku", tale quale ni konocas hodie. Matsuo Basho dicis la frazo per qua ni povas definar la "haiku", tante kurta quale la ipsa poemo: "Haiku esas to quo eventas hike e nun". Pro to, la "haijin", skriptero di "haiku" devas expresar lua sinso, lua impreso nur per dek-e-sep silabi, nur per tri versi. Ca poemeto ne povas havar komplikata vorti e la precipua afero esas la naturo. Omna "haiku" devas havar un sezonala vorto, qua nomesas "kigo", ca vorto permisas konocar la sezono sen, multafoye, nomizar ol.

Matsuo Basho, kreis "skolo" e nune il konsideresas kom la maxim bona "haijin" ek omna tempi. Il skribis la maxim konocata "haiku" ne nur en Japonia, ma en la tota mondo:

Furu /ike/ ya kawazu /tobiko mumizu / no / oto

Olda lageto. Enirigesas rano. Bruiso dil aquo.

Ma Matsuo Basho ne esas l'unika "haijin" en la historio. Ni povas trovar multa "haijin"-i kom Yosa Buson, Kobayashi Issa, Usuda Arô, Masaoka Shiki, Uejima Onitsura, Ritsurin Issekiro, Arakida Morikate, Yamasaki Sokan...Anke la mulieri havas konocata poeti. Forsan la maxim konocata esis Chiyo-Ni.

• haikuido
• haiku