Քանդակագործութիւն

Քանդակն ունի 2 ենթատեսակ՝ բոլորաքանդակ (ստեղծագործութիւնը բոլոր կողմերէն տեսանելի է) ռելիեֆ (պատկերը հարթութեան վրայ կը փորագրուի)։ Ռելիեֆները, ըստ ծաւալային պատկերաձեւերու, կ'ըլլան բարձրաքանդակ (քանդակապատկերին ծաւալի կէսէն աւելին դուրս է մակերեսէն), հարթաքանդակ (քանդակապատկերին ծաւալի կէսէն պակաս դուրս է մակերեսէն) եւ խորաքանդակ (մակերեսէն խոր ինկած քանդակապատկեր), որոնք կը հարդարեն շենքի ճակատը, գոտին, ճակտոնը, ներսի պատերն ու առաստաղը (առաստաղապատկեր)։

Քանդակագործութեան մէջ առաջին նմուշները ստեղծուած են վաղ անցեալին։ Դեռեւս պրոնզի դարին մէջ քանդակագործութիւնը կը համարուի մասնագիտութիւն, որուն հնագոյն կեդրոններն էին Հին Եգիպտոսն ու Միջագետքը։ Քանդակագործութեան պատմութեան կարեւոր շրջանը անթիք շրջանն է, որուն լաւագոյն մասը ներդաշնակ զարգացած մարդուն կերպարի ստեղծումն էր (Միրոն, Ֆիդիաս, Բոլիկլոտոս, Սկոպաս եւ ուրիշներ)։

15-19-րդ դարերուն քանդակագործութեան մէջ գերիշխած են կառուցուածքային աւելի ազատ լուծումները (Տոնաթելլո, Միքելանջելո, Օգյուստ Ռոտեն եւ ուրիշներ)։ 20-րդ դարին թարմացուած է եւ նորոգուած են քանդակագործութեան ոճն ու նիւթերը։

Քանդակագործութեան ամենահին ձեւերէն են կիսանդրին, անդրին (ամբողջական արձանը), դիմաքանդակը եւայլն։ Կը տարբերին նաեւ թեմատիկ քանդակներ, որոնք կը պատկերացնէն մէկ կամ մի քանի ձեւ (Միքելանջելոյի «Պիետտա», 1498-1501, Օ. Ռոտեն «Կալե քաղաքի բնակիչները», 1880 թուական, Ա. Մայոլի «Երեք գեղուհիներ», 1930-1928, եւ այլն)։

Տարբեր նիւթեր օգտագործելով կը կիռարուին քանդակելու տարբեր ձեւեր։

• Քանդակագործություն Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine.