Մակդիր
Մակդիր, գեղարուեստական խոսքի մեջ մակդիրը այն բառն է, որ գործածելով գոյականի հետ՝ կը բացահայտի եւ կ'ընդգծի բոլոր հիմնական հատկանիշը եւ բոլորի նկատմամբ որոշակի վերաբերմունք կ'արտահայտի:
Մակդիրը ընդհանրապես կհամապատասխանի ածականին, բայց ամեն մեկ ածական անպատճառ մակդիր չէ: Այսպէս օրինակ, երբ կասենք «սեւ ձեռնոց», հոս «սեւ» ածականը կմատնանշի ձեռնոցի գույնը եւ ուրիշ ոչինչ, բայց երբ կասենք «սեւ գիշերն է գրկեր զիս», այս արդեն «սեւ»-ը մակդիր է, ցույց կտա հոգեկան որոշ վիճակը: Կամ երբ կասենք «քարե շենք», կշեշտենք որ այդ շենքը քարե է եւ ոչ թե աղիւսէ կամ հողե. Այս, «քարե» բառը պարզ ածական է, սակայն կ'ըսենք «հոյակապ շէնք», «հոյակապ» բառով զգացմունք, վերաբերմունք կ'արտայայտենք, ուստի «հոյակապ» ածականը այստեղ արդէն մակդիր է:
Օրինակ Եղիշէ Չարենցի «Ես իմ անուշ Հայաստանի» բանաստեղծութեան մէջ գործածուած են բազմաթիւ մակդիրներ:
Ես իմ անուշ Հայաստանի արեւահամ բառն եմ սիրում,
Մեր հին սազի ողբանուագ, լացակումած լարն եմ սիրում,'
Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բոյրը վառման
Ու նայիրեան աղջիկների հեզաճկուն պարն եմ սիրում:
Մակդիրն ընդհանրապէս կ'արտայայտուի ածականով (ինչպէս բերուած տողէրուն բոլոր օրինակները), բայց կրնայ կազմուիլ նաեւ գոյականով (հրաշք-աղջիկ, կախարդ-ձմեռ, ծով-աչքեր), ինչպէս նաեւ քանի մը բառերու համադրումով (մթում կորած խրճիթներ):
Աղբիւրներ
- «Մայրենի Լեզու», Երեւան:
This article uses material from the Wikipedia Արեւմտահայերէն article Մակդիր, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Արեւմտահայերէն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.