Ֆուտբոլային Ակումբ, Լիսաբոն Սպորտինգ

1906 թվականի հունիսի 1-ը ակումբի պաշտոնական հիմնադրման օրն է։ Սակայն ակումբի պատմությունը սկիզբ է առնում 1902 թվականից, երբ Ֆրանսիշկու և Ժոզե Մարիա Գավազու եղբայրները ստեղծեցին Sporting Club de Belas-ը։ Այդ կազմակերպությունում ֆուտբոլային սեկցիան չէր դիտարկվել, և նրա անդամները միայն մեկ անգամ խաղացին ցուցադրական ֆուտբոլային հանդիպում, տոնի ժամանակ, Սինտրա քաղաքում։ Երկու տարի անց ակումբի հիմքի վրա ստեղծված Campo Grande Football Clube-ը ֆուտբոլի հետ ոչ մի կապ չուներ, չնայած իր անվանը, և զբաղվում էր պարային երեկոների և պիկնիկների կազմակերպմամբ։ Արդյունքում այսպիսի դրությունը հանգեցրեց ակումբի 17 անդամների բողոքին՝ Ժոզե Ալվալադեի գլխավորությամբ, ովքեր 1906 թվականի ապրիլին որոշեցին դուրս գալ կազմից։ Երկուսուկես ամիս անց նրանց կողմից ստեղծվեց Sporting Club do Portugal-ը։ «Սպորտինգի» հիմնադրման մեջ մեծ դեր ունեցավ Ժոզե Ալավալադեի պապիկի ֆինանսական օգնությունը, փաստաբան Ալֆրեդու Աուգուշտու դաշ Նևեշ Օլտրեմանան։ Նորաստեղծ ակումբում բաժիններ ստեղծվեցին սպորտի տարբեր բնագավառներից, իսկ ակումբի հիմնադիրները, հիմնականում Օլտրեմանը, երազում էին այն բանի մասին, որ «Սպորտինգը» ժամանակի ընթացքում կդառնա Եվրոպայի ուժեղագույն ակումբներից մեկը։ «Սպորտինգի» հիմնադիրների պատվախնդրությունը ամրագրվեց ակումբի անվան մեջ, որտեղ քաղաքի նշումի հետ, ինչպես «Բենֆիկայինը», հետևում է ամբողջ երկրի անվանումը։

 

1907 թվականի փետրվարի 3-ին «Սպորտինգն» անցկացրեց իր առաջին ֆուտբոլային խաղը, որի ժամանակ ջախջախվեց «Կրուժ Նեգրայի» (պորտ.՝ Cruz Negra) կողմից՝ 1:5 հաշվով։ Հակառակորդ թիմի խաղացողների մի մասը հետագայում տեղափոխվեց «Սպորտինգ»։ Այդ նույն տարում թիմն ունեցավ զինանշան, գրասենյակ և մարզադաշտ։ Խորհրդանիշի հիմք վերցվեց կառավարության անդամներից մեկի՝ Ֆերնանդու դե Կաշտելու Բրանկուի ազգանվան խորհրդանիշը։ Խորհրդանիշում փոփոխվեց միայն գունավորումը՝ արծաթափայլ-կանաչ-սև։ 1907 թվականի դեկտեմբերի 1-ին «Սպորտինգն» առաջին անգամ հանդիպեց «Բենֆիկայի» հետ և հաղթեց 2:1 հաշվով։ Այդ նույն խաղում «Սպորտինգի» ֆուտբոլիստները առաջին անգամ խաղադաշտ դուրս եկան հաջորդական կանաչ և սպիտակ գծերով խաղաշապիկներով, ինչպես նաև սպիտակ շորտերով, որոնք 1915 թվականին փոխվեցին սևով։

1981-1982 մրցաշրջանում «Սպորտինգը» «ոսկե դուբլ» ձևակերպեց՝ անգլիացի մարզիչ Մալկոլմա Էլլիսոնի գլխավորությամբ հաղթելով ազգային առաջնությունը և գավաթը։ Թվում էր՝ ակումբը կրկին ուժ է հավաքում, սակայն 1980-ականների վերջը և 1990-ականների սկիզբը դարձավ «Սպորտինգի» պատմության ամենավատ շրջանը։

1992 թվականին «Սպորտինգի» նոր նախագահ Ժոզե Սոուզա Սինտրան ակումբ հրավիրեց Անգլիայի հավաքականի նախկին մարզիչ Բոբբի Ռոբսոնին հույս ունենալով, որ նա կկարողանա կրկնել Էլլիսոնի ձեռքբերումը։ Ռոբսոնը «Սպորտինգում» աշխատեց ընդամենը 1,5 տարի, իսկ հետո նրան փոխարինեց Կարլուշ Կեյրուշը՝ Պորտուգալիայի հավաքականի նախկին մարզիչը։ Ակումբը ձգտում էր հասնել երբեմնի փառքին, երբ 1950-ական թվականներին 8 մրցաշրջանից 7-ում հաղթեց Պորտուգալիայի առաջնությունը։

2005 թվականի մայիսի 18-ին 2004-2005 մրցաշրջանի ՈՒԵՖԱ-ի գավաթի եզրափակչում «Սպորտինգը» պարտվեց «ԲԿՄԱ»-ին 1:3 հաշվով, որը անցկացվում էր «առյուծների» տնային մարզադաշտ Ժոզե Ալվալադեում։

Ներքին առաջնություններում Եվրոպայի ամենաստաբիլ ակումբը. երբեք 5-րդ հորիզոնականից ներքև չի հայտնվել։ Սակայն այդ ավանդույթը խախտվեց 2012-2013 մրցաշրջանում, երբ «առյուծները» Սագրիշ Լիգայում զբաղեցրեցին 7-րդ տեղը։

Ազգային

• Պորտուգալիայի առաջնություն
  •   Չեմպիոն (19)։ 1940/41, 1943/44, 1946/47, 1947/48, 1948/49, 1950/51, 1951/52, 1952/53, 1953/54, 1957/58, 1961/62, 1965/66, 1969/70, 1973/74, 1979/80, 1981/82, 1999/00, 2001/02, 2020/21:
  •   2-րդ տեղ (24)։ 1921/22, 1924/25, 1927/28, 1932/33, 1934/35, 1938/39, 1939/40, 1941/42, 1942/43, 1944/45, 1949/50, 1959/60, 1960/61, 1967/68, 1970/71, 1976/77, 1984/85, 1994/95, 2005/06, 2006/07, 2007/08, 2008/09, 2013/14, 2015/16
  •   3-րդ տեղ (25)։ 1935/36, 1936/37, 1937/38, 1945/46, 1954/55, 1962/63, 1963/64, 1971/72, 1974/75, 1977/78, 1978/79, 1980/81, 1982/83, 1983/84, 1985/86, 1989/90, 1990/91, 1992/93, 1993/94, 1996/97, 2002/03, 2003/04, 2004/05, 2010/11, 2014/15:
• Պորտուգալիայի գավաթ
  •   Հաղթող (16)։ 1940/41, 1944/45, 1945/46, 1947/48, 1953/54, 1962/63, 1970/71, 1972/73, 1973/74, 1977/78, 1981/82, 1994/95, 2001/02, 2006/07, 2007/08, 2014/15
  •   Ֆինալիստ (13)։ 1934/35, 1936/37, 1951/52, 1954/55, 1959/60, 1969/70, 1971/72, 1978/79, 1986/87, 1993/94, 1995/96, 1999/00, 2011/12:
• Պորտուգալիայի սուպերգավաթ
  •   Հաղթող (8)։ 1982, 1987, 1995, 2000, 2002, 2007, 2008, 2015
  •   Ֆինալիստ (1)։ 1980.
• Պորտուգալական լիգայի գավաթ
  •   Ֆինալիստ (2)։ 2007/08, 2008/09:

Տարածաշրջանային մրցաշարեր

• Լիսաբոնի չեմպիոն (18 - ռեկորդ). 1914/15, 1918/19, 1921/22, 1922/23, 1924/25, 1927/28, 1930/31, 1933/34, 1934/35, 1935/36, 1936/37, 1937/38, 1938/39, 1940/41, 1941/42, 1942/43, 1944/45, 1946/47:
• Լիսաբոնի գավաթ (31 - ռեկորդ)։ 1914/15, 1915/16, 1916/17, 1921/22, 1922/23, 1924/25, 1927/28, 1930/31, 1933/34, 1934/35, 1935/36, 1936/37, 1937/38, 1938/39, 1940/41, 1941/42, 1942/43, 1944/45, 1946/47 1947/48, 1948/49, 1949/50, 1961/62, 1963/64, 1965/66, 1970/71, 1984/85, 1990/91, 1991/92, 2012/13, 2013/14:

Եվրոպական մրցաշարեր

ՈՒԵՖԱ-ի գավաթի հաղթողների գավաթ

•   Հաղթող (1). 1963/64

ՈՒԵՖԱ-ի գավաթ

•   Ֆինալիստ (1). 2004/05

Եվրոպական չեմպիոնների գավաթ

• 1/4 եզրափակիչ (2). 1982/83

Լատինական գավաթ

•   Ֆինալիստ (1). 1949

Ակումբի ռեկորդակիրներ խաղերի քանակով

Տվյալները՝ 2015 թվականի օգոստոսի 17-ի դրությամբ:

#	País	Nome	Período	Jogos
1		Իլարիու դա Կոնսենսայ	1958-1973	453
2		Մանուել Ֆերնանդեշ	1975-1987	434
3		Ժուան Ազևեդու	1935-1952	407
4		Մանուել Վաշկեշ	1946-1958	355
5		Անդերսոն Պոլգա	2003-2014	342
6		Ժոզե Կարլուշ դա Սիլվա	1962-1974	339
7		Մանուել Վաշկեշ	1946-1958	334
8		Վիկտոր Դամաշ	1966-1976 и 1984-1989	332
9		Ռուի Պատրիսիու	2006-	329
10		Ֆերնանդու Պեյրոտեու	1937-1949	322
		Ալբանու	1943-1957

Ակումբի լավագույն ռմբարկուներ

Տվյալները՝ 2014 թվականի հոկտեմբերի 18-ի տվյալներով:

#	Երկիր	Խաղացող	Ժամանակաշրջան	Գոլեր
1		Ֆերնանդու Պեյրոտեու	1937-1949	529
2		Մանուել Ֆերնանդեշ	1975-1987	342
3		Անտոնիու Ժեզուշ Կորեյա	1943-1953	254
4		Մանուել Վաշկեշ	1946-1958	225
5		Մանուել Սուեյրու	1934-1945	208
6		Ռույ Ժորդան	1977-1986	187
7		Լիեդսոն	2003-2011	174
8		Ալբանու	1943-1957	162
9		Էրնեստու Ֆիգեյրեդու	1960-1968	147
10		Ժուան Լոուրենսու	1964-1972	142
11		Ժոզե Տրավասուշ	1946-1959	129

«Սպորտինգի» խաղացողները միջազգային խոշոր մրցաշարերում

Առաջնություն	Մասնակիցներ
Օլիմպիական խաղեր 1928	Ժորժե Վիերա   Ժոզե Մարտինս   Կիպրիանո Սանտոս
Աշխարհի առաջնություն 1966	Ալեշանդրե Բապտիստա     Ժուակիմ Կարվալյու     Իլարիու Կոնսենսայ     Ժուան Լորենսու     Ժոաո Մորայիշ     Ֆերնանդո Պերեշ     Ժոզե Կարլուշ     Էրնեստո Ֆիգեյրեդու
Աշխարհի առաջնություն 1974	Էկտոր Յասալդե
Աշխարհի առաջնություն 1982	Ֆերենց Մեսարոշ
Եվրոպայի առաջնություն 1984	Ռույ Ժորդաո
Աշխարհի առաջնություն 1986	Վիկտոր Դամաշ   Անտոնիո Մորատո   Ժայմի Պաշեկու   Անտոնիո Սոուզա
Ամերիկայի գավաթ 1989	Պաոլո Սիլաս
Աշխարհի առաջնություն 1990	Տոմիսլավ Իվկովիչ
Օլիմպիական խաղեր 1988	Հանս Եսկիլսոն
Աշխարհի առաջնություն 1994	Կրասիմիր Բալակով   Իվայլո Յորդանով   Ստան Վալկս
Ֆահդ թագավորի գավաթ 1995	Էմանուել Ամունեկե
Օլիմպիական խաղեր 1996	Պաուլու Ալվեշ   Ժոզե Դոմինգես   Պաուլու Կոշտինյա   Աֆոնսո Մարտինս   Բետու
Եվրոպայի առաջնություն 1996	Պեդրու Բարբոզա   Իվայլո Յորդանով   Օկեանո   Ռիկարդու Սա Պինտու
Աֆրիկյան ազգերի գավաթ 1998	Լուիս Միգել   Աբդելիլախ Սաբեր
Աշխարհի առաջնություն 1998	Իվայլո Յորդանով   Աբդելիլախ Սաբեր   Ցեսար Ագուստո Ռամիրես
Աֆրիկյան ազգերի գավաթ 2000	Կվամե Այու   Աբդելիլախ Սաբեր
Եվրոպայի առաջնություն 2000	Ժոզե Լուիշ Վիդիգալ   Ռույ Ժորժե   Մբո Մպենզա   Բետու   Պետեր Շմեխել
Աշխարհի առաջնություն 2002	Պեդրու Բարբոզա   Պաուլու Բենտու   Ուգու Վիանա   Ժոաո Պինտու   Ռույ Ժորժե   Նելսոն Պերեյրա   Բետու
Եվրոպայի առաջնություն 2004	Ռույ Ժորժե     Ռիկարդու Պերեյրա     Բետու
Օլիմպիական խաղեր 2004	Ուգու Վիանա   Դաննի   Կարլուշ Մարտինշ   Մարիու Սերժիու
Աֆրիկյան ազգերի գավաթ 2006	Ռուդոլֆ Դուալա
Աշխարհի առաջնություն 2006	Ռիկարդու Պերեյրա
Եվրոպայի առաջնություն 2008	Միգել Վելոզու   Ժոաո Մոուտինյո   Ռուի Պատրիսիու
Օլիմպիական խաղեր 2008	Վլադիմիր Ստոյկովիչ
Աֆրիկյան ազգերի գավաթ 2010	Մեշեր
Աշխարհի առաջնություն 2010	Միգել Վելոզու   Լիեդսոն   Պեդրու Մենդեշ   Մատիաս Ֆերնանդես
Ամերիկայի գավաթ 2011	Անդրե Կարիլյու     Ալբերտո Ռոդրիգես     Մատիաս Ֆերնանդես
Եվրոպայի առաջնություն 2012	Սթեյն Սհարս   Մարատ Իզմայլով   Ռուի Պատրիսիու     Ժոաո Պերեյրա
Օլիմպիական խաղեր 2012	Զակարիա Լաբյադ
Աշխարհի առաջնություն 2014	Վիլյամ Կարվալյու   Ռուի Պատրիսիու   Մարկոս Ռոխո   Իսլամ Սլիմանի