Արգել: գյուղ ՀՀ Կոտայքի մարզում
Արգել, գյուղ Հայաստանի Կոտայքի մարզում, մարզկենտրոնից 29 կմ հարավ-արևմուտք, Հրազդան գետի ափին։
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
| Արգել | |||
 | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Կոտայքի մարզ | ||
| Այլ անվանումներ | Լուսակերտ | ||
| ԲԾՄ | 1400 մ | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 3291 մարդ (2012) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| |||
Արգել է վերանվանվել 1991 թ.-ի ապրիլի 3-ին։
Բնակչություն
Արգելի ազգաբնակչության փոփոխությունը.
| Տարի | 1873 | 1897 | 1914 | 1926 | 1931 | 1939 | 1980 | 1989 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 330 | 544 | 816 | 607 | 699 | 654 | 2275 | 3199 | 3500 | 2894 | 2501 |
Պատմություն
Նախկինում անվանվել է Լուսակերտ, գտնվում է Եղվարդից 9 կմ հյուսիս-արևելք։ Հիմնադրվել է 1948 թվականին, որպես Գյումուշ-ՀԷԿ-ի բանավան։ 1991 թվականին բնակավայրին նորից տրվել է գյուղի կարգավիճակ և 1996 թվականին կրկին վերանվանվել իր նախկին անվամբ՝ Արգել։ Արգելից հյուսիս՝ Հրազդանի ձորում կանգուն է 7-րդ դարի Կարենիսի վանքը։ Լուսակերտից հյուսիս-արևելք՝ Ձորալանջին, գտնվում է միանավ փոքր եկեղեցի՝ հիմնադրված 4-5 դարերում և «Թուխ Մանուկ» մատուռը։ Գյուղը գտնվում է Կոտայքի մարզի հարավարևելյան, իսկ նախկին Նաիրիի շրջանի՝ հյուսիսարևելյան մասում, Հրազդան գետի աջափնյա լեռնալանջին։ Բնակավայրն ունի շատ հին պատմություն, բայց պաշտոնապես նրա թվագրումն սկսվում է 1898 թվականից։ Բնակիչների 98%-ը հայեր են՝ հիմնականում 1929-1930 թվականներին բռնագաղթված Արևմտյան Հայաստանից։ Բնակվում են նաև Ադրբեջանից բռնագաղթված փախստական ընտանիքներ։ Գյուղը հայտնի է իր բարենպաստ կլիմայով, որտեղ ամռան շոգ ամիսներին բավականին զով է, ձմռանն էլ՝ համեմատաբար մեղմ։ Գյուղի արևելյան մասում՝ Հրազդանի կիրճում շատ ռեժիսորներ նկարահանել են հատվածներ իրենց ֆիլմերի համար։ Գյուղը մինչև 1990-ական թվականները եղել է արդյունաբերական բնակավայր՝ գերակշիռ թվով բանվոր ծառայողներով, իսկ ներկայումս բնակչության զգալի մասը զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ և անասնապահությամբ։ Արգելում է գտնվում Գյումուշ-ՀԷԿ -ը՝ Սևան-Հրազդան կասկադի և ՀՀ բոլոր ՀԷԿ-երից ամենահզորը։ Կարևորագույն արդյունաբերական ձեռնարկություններից է նաև արտասահմանյան կապիտալ ներդրումների շնորհիվ վերագործարկված «Արգել» ՓԲԸ -ն, որտեղ կթողարկվեն համակարգչային տեխնիկայի և տպագրական մեքենաների որոշ դետալներ։ Սննդի արդյունաբերության կարևորագույն ձեռնարկություն է հացի արտադրական փուռը։ Համայնքում գործում են տասնյակից ավելի մասնավոր օբյեկտներ, ինչպիսիք են «Լուսակերտի հանգստյան տուն» և «Արգել վերականգնողական կենտրոն» ՓԲԸ-ները, որտեղ յուրաքանչյուր տարի հանգսի նպատակով և տարբեր հասարակական, մշակութային, կրթական միջոցառումների շրջանակներում հարյուրավոր մարդիկ տարբեր բնագավառներից այցելում են այստեղ, կազմակերպում սեմինարներ, գիտաժողովներ և այլ միջոցառումներ։ Գյուղն ունի Հայրենական մեծ պատերազմի և Արցախյան հերոսամարտում նահատակված հերոսների հուշարձան կոթողներ։ Վերջինիս հեղինակն է հայտնի քանդակագործ, գյուղի բնակիչ և պատվավոր քաղաքացի Արսեն Փանոսյանը, որը նաև հարավից գյուղ մուտք գործող ճանապարհին քանդակել է խաչքարերի մի համալիր և այն անվանել «Քրիստոնյա Հայաստան 1700»։
Տնտեսություն
Բնակչությունը զբաղվում է դաշտավարությամբ և պտղաբուծությամբ։
Օգտակար հանածոներ
Արգելի մոտակայքում կան հանքային աղբյուր և կավճի հանք։
Պատմամշակութային կառույցներ
Գյուղում կա Սբ. Գևորգ եկեղեցի (1890 թ.), իսկ գյուղից արևելք գտնվում է Կարենիսի վանքը (VII դար)։
Պատկերասրահ
-
Սուրբ Գևորգ եկեղեցի -
Արգել գյուղը՝ թռչնի թռիչքի բարձրությունից -
«Քրիստոնյա Հայաստան» հուշահամալիրը Արգել գյուղում -
Հրազդանի կիրճը՝ Արգել գյուղից
.jpg)
_%C2%AB%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%C2%BB.JPG)
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Արգել բնակավայրը «GEOnet Names Server» կայքում։
- World Gazeteer: Armenia(չաշխատող հղում) – World-Gazetteer.com
- 2001 թվականի Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները, Հայաստանի վիճակագրական կոմիտե
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Արգել, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.