Palleiro

Tamén recibe o nome de palleira a estrutura, xeralmente un alpendre, destinada a gardar a herba enxoita e a leña para queimar, denominada neste caso tamén pallal, pallar, pallarega ou pallete. O palleiro é moi común na tradición agrícola galega que aínda hoxe constitúe un elemento de importancia xa non só agrícola senón tamén a modo de tradición cultural.

Adoita ter forma de cono, cun pau ergueito pousado no chan e a palla mallada disposta ao seu redor. O lugar habitual dunha palleira é a eira, malia que non calquera terreo pode ser acondicionado. Por culpa de evitar a choiva, moitas veces a palla é cuberta cun plástico protector que polo xeral é unha peza única de cor negra. Cínguese arredor da palla con cordeis, pedras que o asenten no chan ou outros trebellos similares.

O palleiro formaba parte da vida agrícola. En Galicia o can autóctono recibe o nome de can de palleiro porque adoitaba durmir nas construcións destinadas a gardar a palla. Ao fillo ilexítimo ou natural tamén se lle coñece coma fillo de palleiro. O refraneiro galego está cheo de frases con este termo:

• Non quedar can tras palleiro, en sentido metafórico dá a entender que nada se deixou esquecido, que se rexistrou e todo está comprobado polo miúdo.
• Pódeste ir p'rao palleiro, díselle ao cativo que leva un bo anaco de pan ou á persoa maior que comeu até fartar.
• Vaste p'rao palleiro?, díselle tamén á persoa que ao servirse a carne, escolle a que ten máis ósos por ser a que máis gosta.
• Palleiro sen palla non se fai, dise dunha persoa pouco curiosa no seu traballo, que o fai a eito. Tamén se di da persoa grosa que come demais a xeito de xustificación.

Outras frases:

• Cando se acende o palleiro, arde máis axiña o vello.
• De palleiro que se queima faíscas saen.
• Mete o 'pidincheiro' no teu palleiro, e faráseche o teu herdeiro.
• No palleiro, ben dorme o que anda ao 'vintimperio'.
• No palleiro, non fagas lume nin co esqueiro.
• O palleiro vello arde máis axiña.
• O palleiro vello, cando se acende, malo é de apagar.
• O vello palleiro, cando se acende, arde todo enteiro.
• Pallas ao palleiro, galiñas ao galiñeiro.
• Pallas ao palleiro, vellas ao fiadeiro.
• Palleiro sen palla non se pode facer.
• Palleiro vello, logo se acende.
• Palleiro vello, logo se queima.
• Se metes ao ruín no teu palleiro, xa verás como queda de teu herdeiro.
• Ti enche o palleiro, de palla ou palloeiro.

Outros artigos

• Can de palleiro