Machu Picchu

øld">15.- og 16. øld; hann lá væl fyri hermálsliga og var ringur at søkja at. Skansabýurin Machu Picchu var 12 km² til støddar. Hann var bygdur á nógvar bríkar, ið vóru høgdar inn í fjallalíðina, fleiri enn 600 m. uppi. Machu Picchu liggur 2430 metrar yvir havinum. Tað var so mikið torført at sleppa til býin, at spaniólar ongantíð funnu hann. Tað er ikki lætt at koma til inkabýin Machu Picchu, sum doyði út og varð fjaldur av trøum og øðrum plantuvøkstri. Nú á døgum er hann kent ferðamál.

Í 1530-árunum gjørdu spaniólar innrás í Inkaríkið og hertóku landið Perú. Tað var viknað av innanhýsis ósemjum, og hertøkan elvdi til, at inkamentanin syndraðist. Nógv fólk doyðu, býir vórðu lagdir í oyði, og bríkar og vatningarskipanir fóru fyri skeyti. Sponsku hertakararnir varnaðust ikki býin, tá ið teir tóku landið í 1532, og ikki fyrr enn í 1911 kom amerikanski fornfrøðingurin Hiram Bingham fram á “horvna býin”, ið hann leingi hevði verið nevndur. Har eru toftir av til dømis templum og 143 sethúsum. Næstan 400 ár seinni varð ein gloymdur býur funnin aftur uppi á einum fjalli. Nú varð býurin nevndur Machu Picchu. Áðrenn býurin varð avtoftaður, var hann bústaður hjá teimum seinastu inkakongunum. Machu Picchu varð sett á heimsmentanararvslistan hjá UNESCO í 1983.