Celsiusstigin

Nøkur fá lond eru kortini enn, sum brúka fahrenheitstigan. Til vísindalig endamál verður hiti máldur í kelvin.

Hiti ella temperaturur er mál fyri, hvussu heitt okkurt er. Hiti, sum er givin upp í °C, er máldur eftir celsiusstiganum. Vatn frystir við 0 °C og kókar við 100 °C, tá trýstið er 1 atmosfera. Celsiusstigin er kortini ikki defineraður út frá hesum fyribrigdum longur, hann er defineraður út frá kelvinstiganum.

Stigin er nevndur eftir svenska vísindamanninum Anders Celsius (1701–1744). Celsius gjørdi ein stiga í 1742, har hann setti frystipunktið á vatni til 100 stig og kókipunktið til 0 stig. Óheftir av hvørjum øðrum broyttu franski alisfrøðingurin Jean-Pierre Christin (1683–1755) og svenski plantufrøðingurin Carl von Linné (1707–1778) stigan til tann, vit kenna í dag. Hetta var í ávikavist 1743 og 1744.

Í millumtjóða eindarskipanini SI verður celsiusstigin brúktur um temperatur í mun til frystipunktið á vatni, t = T − T₀, har T₀ = 273,15 K. Eindin eitur "stig Celsius", og symbolið er °C. Tíverri tosa summi um hitastig og kuldastig, alt eftir um temperatururin er omanfyri ella niðanfyri frostmarkið, men hetta er óheppið! Talan er ikki um ymiskar mátieindir omanfyri og niðanfri frostmarkið!

Í nógv ár var °C nevnt "degrees Centigrade" á enskum, men almenna heitið í dag er "degrees Celsius", so sum mælt er til í SI-reglunum. Veðurtíðindini frá BBC skiftu frá Centigrade til Celsius í 1985.

Soleiðis rokna vit stig Celsius um til kelvin: T_K = T_C + 273,15.

Soleiðis rokna vit kelvin um til stig Celsius: T_C = T_K − 273,15.

Soleiðis rokna vit stig Fahrenheit um til stig Celsius: T_C = (T_F − 32)/1,8.

Soleiðis rokna vit stig Celsius um til stig Fahrenheit: T_F = T_C × 1,8 + 32.

Umrokning til eldri eindir er í greinini hitastigar. Stigaumroknarar eru eisini á internetinum.