فهرست برندگان جایزه صلح نوبل

این جایزه یکی از پنج جایزهٔ نوبل است که بنابر وصیت‌نامه نوبل به مشارکت‌های برجسته در رشته‌های شیمی، فیزیک، ادبیات، صلح و فیزیولوژی یا پزشکی تعلق می‌گیرد. برندهٔ جایزه، یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزه نقدی دریافت می‌کند که مبلغ آن در هر سال متفاوت است. بنا بر وصیت‌نامهٔ نوبل، این جایزه را می‌بایست کمیتهٔ نروژی نوبل اداره کند و یک کمیتهٔ پنج‌نفره به انتخاب پارلمان نروژ آن را اعطاء کند. این جایزه، برخلاف بقیهٔ جایزه‌های نوبل، نه در استکهلم؛ بلکه در اسلو و در حضور پادشاه نروژ داده می‌شود. زمان اهدای این جایزه، ۱۰ دسامبر، مصادف با سالمرگ آلفرد نوبل است. این جایزه، برخلاف دیگر جایزه‌های نوبل، گاهی به جای یک فرد به یک سازمان تعلق می‌گیرد؛ مثلاً کمیته بین‌المللی صلیب سرخ سه بار این جایزه را دریافت کرده‌است.

اولین جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۰۱ به‌طور مشترک به فردریک پسی و آنری دونان اهدا شد. آنها جایزه نقدی آن به مبلغ ۱۵۰٬۷۸۲ کرون سوئدی (معادل با ۷٬۷۳۱٬۰۰۴ کرون در سال ۲۰۰۸) را با یکدیگر به تساوی تقسیم نمودند.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان با دریافت این جایزه به ترتیب سه بار (سال‌های ۱۹۱۷، ۱۹۴۴ و ۱۹۶۳) و دو بار (سال‌های ۱۹۵۴ و ۱۹۸۱)، تنها دریافت‌کنندگانی‌اند که بیش از یک‌بار موفق به کسب این جایزه شده‌اند.

لینوس پاولینگ، برنده جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۶۲، تنها کسی است که برندهٔ بدون اشتراک دو جایزهٔ نوبل شده‌است. او در سال ۱۹۵۴ جایزه نوبل در شیمی را دریافت کرده بود. ملاله یوسف‌زی جوان‌ترین دریافت‌کننده این جایزه است که در سال ۲۰۱۴ و در ۱۷ سالگی موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد.

تا سال ۲۰۲۳، جایزه صلح نوبل به ۱۱۱ نفر و ۲۷ سازمان تعلق گرفته‌است. نوزده زن موفق به کسب جایزه صلح نوبل شدند، که این رقم بیشتر از هر جایزهٔ نوبل دیگری می‌باشد. از زمان ایجاد این جایزه، در ۱۹ سال جایزه صلح نوبل به هیچ‌کسی اهدا نشد که بیشترین تعداد عدم اهداء را در کل جوایز نوبل شامل می‌شود.

این جایزه از بحث‌برانگیزترین جوایز نوبل می‌باشد که انتقادهای زیادی را به همراه داشته‌است.

ماهاتما گاندی با وجود این‌که پنج بار برای دریافت این جایزه نامزدشد، هیچگاه آن را دریافت نکرد! پس از ترور او؛ کمیتهٔ نوبل در نظر داشت که جایزهٔ صلح نوبل سال ۱۹۴۸ را پس از مرگش به او اهدا کند، اما در ادامه تغییر نظر داد و با توضیح نبود هیچ فرد زندهٔ شایسته‌ای برای دریافت این جایزه، از دادنش در آن سال اجتناب کرد. در سال ۲۰۰۶ میلادی یکی از اعضای کمیته نوبل گفت: «بزرگ‌ترین غفلت ما در تاریخ ۱۰۶ ساله اهدای نوبل بدون تردید این بوده‌است که نوبل صلح هیچگاه به مهاتما گاندی اهدا نشد.»

در سال ۱۹۶۱، داگ هامرشولد پس از نامزدی‌اش برای دریافت جایزه درگذشت و تنها برندهٔ این جایزه شد که کمیته پس از مرگش جایزه را به او اهدا کرد. پس از این، قانون اهدای جایزه به افراد فوت‌شده تغییر کرد.

در سال ۱۹۷۳، له دوک تو از دریافت جایزه امتناع کرد، چرا که با استناد به وضعیت جنگی ویتنام، خود را در موقعیتی برای دریافت این جایزه نمی‌دانست.

کارل فون اوسیتزکی، آنگ سان سو چی و لیو شیائوبو و نرگس محمدی چهار برنده‌ای هستند که در هنگام دریافت جوایز در بازداشت بودند.