قارّه (به انگلیسی: continent) توده بزرگ، پیوسته و جزیرهمانندی است که بیشتر آن از آب پوشیده نشده و حومه آن زیر سطح اقیانوس است.
البته دو قاره آسیا و اروپا به هم چسبیدهاند و تنها با رشتهکوه اورال از هم جدا میشوند. گاهی این دو قاره به عنوان یک قاره در نظر گرفته میشوند که به آن اوراسیا میگویند.
در دوران باستان جایگاه و آرایش خشکیهای زمین با امروزه متفاوت بودهاست؛ به طوری که بسیاری از خشکی های امروزی به هم چسبیده بوده و چند ابرقاره را تشکیل میدادند.
روشهای مختلفی برای تقسیمبندی قارهها وجود دارد که تقسیمبندی هفت قاره یکی از آنهاست. در این تقسیمبندی، خشکیهای زمین به هفت قسمت تقسیم میشوند که از بزرگ به کوچک بر حسب مساحت عبارتند از: آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، جنوبگان، اروپا و اقیانوسیه
بهطور معمول، قارهها تکه زمینهای بزرگ و یکپارچهای هستند که در حالت مطلوب توسط دریاها از یکدیگر جدا شدهاند. البته تقریباً همهٔ قارههای جهان براساس قرارداد و عرف و نه بر اساس تعریف بالا شناخته شدهاند. همچنین معیار بزرگ بودن قراردادی است؛ مثلاً گرینلند بزرگترین جزیره شناخته میشود؛ در حالی که استرالیا را قاره میدانند.
نزدیکترین معنای قاره تکههای یکپارچه زمین است و بر این اساس آبهای کم عمق و جزایر را در بر نمیگیرد. بر این اساس اروپای قارهای برای اشاره به سرزمین اصلی اروپا که شامل جزایری مانند بریتانیا، ایرلند و ایسلند نمیشود، به کار میرود. به شکل مشابه ایالات متحده قارهای برای اشاره به ۴۸ ایالت یکپارچه ایالات متحده است که شامل آلاسکا و هاوایی نمیشود.
البته به عنوان فرهنگ گسترده قارهها ممکن است فراتر از این برود و جزایر اقیانوسها را هم دربربگیرد. بر این اساس همواره ایسلند بخشی از اروپا و ماداگاسکار بخشی از آفریقا محسوب شدهاند.
این تصور که قارهها تکه زمینهای جدا از هم هستند در گذشتههای تاریخی نیز چندان کاربرد نداشته است. در مدل هفت قارهای جهان، تنها جنوبگان و اقیانوسیه از بقیهٔ قارهها کاملاً جدا هستند. در مدل شش قارهای جهان، قاره آمریکا را نیز میتوان یک خشکی مجزا دانست. اگر بخواهیم قارهها را به صورت خشکیهای کاملاً جدا از هم تعریف کنیم، در آن صورت آفرو-اوراسیا متشکل از آفریقا، آسیا و اروپا نیز یک قاره خواهد بود و آمریکای شمالی و جنوبی نیز مجموعا قاره آمریکا را تشکیل خواهند داد. در نتیجه یک مدل چهار قارهای از جهان خواهیم داشت که متشکل از قارههای آفرو-اوراسیا، آمریکا، اقیانوسیه و جنوبگان خواهد بود.
در عصر یخبندان که سطح آب دریاها پایینتر از سطح امروزی بوده است، بعضی خشکیها که امروزه توسط آب احاطه شدهاند، به هم مرتبط بودهاند. در آن عصر تنها سه خشکی مجزا از هم وجود داشتهاست: آفرو-اوراسیا-آمریکا، جنوبگان و اقیانوسه-گینه نو.
چندین روش برای تقسیمبندی قارهها وجود دارد:
مدلها | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
نقشه رنگ آمیزی شده قارههای گوناگون را نشان میدهد. رنگهای نزدیک به هم نشان دهنده این است که در برخی تقسیمبندیها این قارهها تفکیک نمیشوند. | ||||||||
هشت قارهای | آمریکای شمالی | آمریکای جنوبی | جنوبگان | آفریقا | اروپا | آسیا | اقیانوسیه | استرالیا |
هفت قارهای | آمریکای شمالی | آمریکای جنوبی | جنوبگان | آفریقا | اروپا | آسیا | اقیانوسیه | |
شش قارهای | آمریکای شمالی | آمریکای جنوبی | جنوبگان | آفریقا | اوراسیا | اقیانوسیه | ||
شش قارهای | امریکا | جنوبگان | آفریقا | اروپا | آسیا | اقیانوسیه | ||
پنج قارهای | آمریکا | جنوبگان | آفریقا | اوراسیا | اقیانوسیه | |||
چهار قارهای | آمریکا | جنوبگان | آفرو–اوراسیا | اقیانوسیه | ||||
سه قاره ای | آفرو-اوراسیا | جنوبگان | آمریکا | _ | _ | _ | _ |
و آسیاییها استفاده میشود.
واژههای اقیانوسیه و استرالزیا و استرالیا گاهی به جای یکدیگر مورد استفاده قرار میگیرند که هدف از کاربرد دو واژه نخست اشاره به سرزمین اصلی استرالیا و جزایر فراوان اطراف آن میباشد.
جداول زیر جمعیت و مساحت قارهها را بر اساس مدل هفت قارهای بیان کردهاند:
قاره | مساحت(km²) | مساحت(mi²) | درصد از تمام خشکیها | جمعیت کل ۲۰۲۰ | درصد از جمعیت کل | تراکم نفر بر km² | تراکم نفر بر mi² | پرجمعیتترین شهر |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
آسیا | ۴۴٬۵۸۰٬۰۰۰ | ۱۶٬۹۲۰٬۰۰۰ | ۲۹٫۵۴٪ | ۴٬۶۴۱٬۰۵۴٬۷۷۵ | ۵۹٫۵۴٪ | ۱۰۴/۱ | ۲۴۶ | توکیو، ژاپن |
آفریقا | ۳۰٬۳۷۰٬۰۰۰ | ۱۱٬۷۳۰٬۰۰۰ | ۲۰٫۱۲٪ | ۱٬۳۴۰٬۵۹۸٬۱۴۷ | ۱۷٫۲٪ | ۴۴/۱ | ۸۷ | لاگوس، نیجریه |
آمریکای شمالی | ۲۴٬۷۱۰٬۰۰۰ | ۹٬۴۶۰٬۰۰۰ | ۱۶٫۳۷٪ | ۵۹۲٬۰۷۲٬۲۱۲ | ۷٫۶٪ | ۲۳/۹۶ | ۵۷ | مکزیکوسیتی، مکزیک |
آمریکای جنوبی | ۱۷٬۸۴۰٬۰۰۰ | ۶٬۸۹۰٬۰۰۰ | ۱۱٫۸۲٪ | ۴۳۰٬۷۵۹٬۷۶۶ | ۵٫۵۳٪ | ۲۴/۱۴ | ۵۷ | سائوپائولو، برزیل |
جنوبگان | ۱۴٬۲۰۰٬۰۰۰ | ۵٬۳۰۰٬۰۰۰ | ۹٫۴۱٪ | ۵٬۱۰۰ | ۰٫۲٪ | ۰ | ۰ | ویلا لاس، مورد ادعای شیلی |
اروپا | ۱۰٬۱۸۰٬۰۰۰ | ۳٬۹۳۰٬۰۰۰ | ۶٫۷۴٪ | ۷۴۷٬۶۳۶٬۰۲۶ | ۹٫۵۹٪ | ۷۳/۴۴ | ۱۸۸ | مسکو، روسیه |
اقیانوسیه | ۹٬۰۰۸٬۵۰۰ | ۳٬۴۷۸٬۲۰۰ | ۵٫۹۷٪ | ۴۲٬۶۷۷٬۸۱۳ | ۰٫۵۵٪ | ۴/۷۳ | ۸٫۳ | سیدنی، استرالیا |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ قاره موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article قاره, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.