بهزاد نبوی: سیاست‌مدار ایرانی

از وی در عرصه سیاست ایران به «چریک پیر» یاد می‌شود.

بهزاد نبوی
نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی دورهٔ ششم
دوره مسئولیت ۷ خرداد ۱۳۷۹ – ۱ اردیبهشت ۱۳۸۳
حوزه انتخاباتی	تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر
اکثریت	۱٬۱۴۸٬۸۴۰ (۳۹٫۱۹٪)
وزیر صنایع سنگین
دوره مسئولیت ۱۰ خرداد ۱۳۶۱ – ۷ شهریور ۱۳۶۸
رئیس‌جمهور	سید علی خامنه‌ای
نخست‌وزیر	میرحسین موسوی
قائم‌مقام	مرتضی حاجی محسن صفایی فراهانی
پس از	تأسیس وزارت‌خانه
پیش از	محمدهادی نژادحسینیان
سخنگوی دولت
دوره مسئولیت ۲۶ آذر ۱۳۵۹ – آذر ۱۳۶۰
رئیس‌جمهور	سید ابوالحسن بنی‌صدر محمدعلی رجایی
نخست‌وزیر	محمدعلی رجایی محمدجواد باهنر محمدرضا مهدوی کنی
پس از	حسن حبیبی
پیش از	احمد توکلی
وزیر مشاور در امور اجرایی
دوره مسئولیت ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ – ۱۰ خرداد ۱۳۶۱
رئیس‌جمهور	سید ابوالحسن بنی‌صدر محمدعلی رجایی سید علی خامنه‌ای
نخست‌وزیر	محمدعلی رجایی محمدجواد باهنر محمدرضا مهدوی کنی (سرپرست) میرحسین موسوی
پیش از	غلام‌رضا آقازاده
اطلاعات شخصی
زاده	۱۳۲۱ (۸۲ ساله) تهران، ایران
حزب سیاسی	بدون عضویت حزبی
دیگر عضویت‌های سیاسی	جبهه اصلاحات ایران (اکنون–۱۳۹۹) شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد (۱۳۷۹–۱۳۷۸) سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران (۱۳۸۹–۱۳۷۰) سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی (۱۳۶۱–۱۳۵۸) سازمان مجاهدین خلق ایران (۱۳۵۴–۱۳۴۸) جبهه ملی ایران (۱۳۴۴–۱۳۴۰)
همسر(ان)	هنگامه رضوی
فرزندان	۲
تحصیلات	مهندسی الکترونیک
محل تحصیل	دانشگاه پلی‌تکنیک تهران
هیئت دولت	دولت نخست دولت دوم دولت موقت مهدوی کنی دولت سوم دولت چهارم
خدمات نظامی
وفاداری	کمیته انقلاب اسلامی ستاد فرماندهی کل قوا
سال‌های خدمت	۱۳۵۸–۱۳۵۷ ۱۳۶۸–۱۳۶۷

او در کارنامهٔ فعالیت‌های اجرایی خود معاون نخست‌وزیر در امور اجرایی در دولت محمدعلی رجایی، محمدرضا مهدوی کنی و میرحسین موسوی، وزیر صنایع سنگین در دولت میرحسین موسوی، نماینده و نایب رئیس مجلس در دورهٔ ششم مجلس شورای اسلامی و ریاست ستاد بسیج اقتصادی در دوران جنگ ایران و عراق را داشته‌است.

وی دارای مدرک لیسانس الکترونیک از دانشگاه پلی‌تکنیک می‌باشد.

بهزاد نبوی در سال ۱۳۲۱ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. خود او دربارهٔ خانواده اش می‌گوید: نسب پدری من به مرحوم حاج ملاهادی سبزواری می‌رسد… ولی در عین حال پدر بنده متخلق به خصوصیات و خلقیات پدر وجدش نبوده و با آنها از نظر فکری و عقیدتی تشابهی نداشت.

بهزاد نبوی در سال ۱۳۴۷ به همراه سه نفر دیگر از جمله مصطفی شعاعیان، رضا عسگریه و پرویز صدری ، جبهه دموکراتیک خلق را تأسیس کرد که تشکلی مخفی و مسلح بود. وی از خرداد ۱۳۵۱ به دلیل تحت تعقیب بودن به‌طور مخفیانه زندگی می‌کرد. اسم مستعار او در این دوران حمید جهان‌بین بود. سرانجام وی در مرداد ۱۳۵۱ بازداشت گردید. او نحوه بازداشت خود را اینگونه شرح می‌دهد: «یک روز ساعت چهار صبح، قبل از آن که برای نماز بیدار شوم، ناگهان با سرو صدایی از خواب پریدم. یواشکی از پنجره به داخل حیاط نگاه کردم؛ دیدم ساواکی‌ها دور تا دور حیاط خانه، با مسلسل و یوزی ایستاده‌اند. به پشت ساختمان رفتم، متأسفانه خانه را طوری ساخته بودند که اطرافش باز بود و به ساختمان‌های دیگر راه نداشت. دیدم پشت ساختمان را هم محاصره کرده‌اند. آن موقع به همراه خودم اسلحه نداشتم، تنها یک سیانور داشتم، آن را در دهانم گذاشتم و پس از چند لحظه دستگیر شدم. خوشبختانه یا متأسفانه سیانور کار نکرد.»

او به مدت بیست ماه در زندان انفرادی بود که یک سال آن را در زندان اوین و بقیه را در زندان قزل قلعه گذراند. در پائیز ۱۳۵۲ به حبس ابد محکوم گردید که در دادگاه تجدید نظر به ۱۰ سال کاهش پیدا کرد. وی پیش از این نیز در دوران دانشجویی خود نیز دو مرتبه دستگیر شده بود اما این بازداشت‌ها به مرحله دادگاه نرسیدند.

بهزاد نبوی دربارهٔ دوران زندان انفرادی‌اش می‌گوید: «زندان اوین شرایط سخت‌تری داشت. در اوین نه ملاقاتی داشتیم و نه اجازه هواخوری منظم می‌دادند. گاهی تا دو ماه به هواخوری نمی‌رفتیم. روزی ده ساعت در سلول پیاده‌روی می‌کردم تا مقاومت کف پا برای شلاق بالا رود.» آشنایی و دوستی نزدیک وی با محمدعلی رجایی در زندان اوین در سال ۱۳۵۴ آغاز گردید.

مسئولیت‌های بعد از انقلاب

بهزاد نبوی از بهمن ۱۳۵۷ تا مرداد ۱۳۵۸ عضو کمیته مرکزی انقلاب اسلامی بود. پس از آن تا آبان ۱۳۵۸ به صورت تمام وقت در سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به فعالیت می‌پرداخت. در آبان ۱۳۵۸ با حکم شورای انقلاب اسلامی به عضویت شورای سرپرستی صدا و سیما درآمد. در شهریور ۱۳۵۹ و با انتخاب محمدعلی رجایی به عنوان نخست‌وزیر، به سمت وزیر مشاور در امور اجرایی منصوب شد. همچنین وی در دولت محمد علی رجایی مسئولیت سخنگوی دولت و رئیس ستاد بسیج اقتصادی را نیز بر عهده داشت. از دیگر فعالیت‌های مهم او در این دوره مدیریت مذاکرات مربوط به آزادسازی گروگان‌های آمریکایی بود که به بیانیه الجزایر منتهی گردید. بهزاد نبوی در دو دولت میر حسین موسوی وزیر صنایع سنگین بود. وی در اواخر دورهٔ جنگ ایران و عراق با معرفی دولت و حکم هاشمی رفسنجانی به عنوان مسئول پشتیبانی ستاد فرماندهی کل قوا منصوب شد. پس از وزارت صنایع سنگین تا خرداد ۱۳۷۶ مشاور مدیرعامل شرکت مپنا و عضو هیئت مدیره شرکت پتروپارس بود. از سال ۱۳۷۹ به مدت چهار سال نماینده و نایب رئیس مجلس ششم بود که در اعتراض به «نظارت استصوابی» به همراه ۱۳۸ نماینده دیگر استعفا کرد.

بهزاد نبوی به‌همراه علی اکبر محتشمی از جمله پیشروان حرکت اصلاح‌طلبی در ایران بودند که در انتخابات مجلس سال ۱۳۹۴ توسط شورای نگهبان از شرکت در انتخابات منع شدند.

بازداشت و زندان پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری

 

بهزاد نبوی در پی حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری دورهٔ دهم، یک‌روز بعد از انتخابات بازداشت شد. وی در ۹ مهر ۱۳۸۸، به دلیل وخامت حالش از زندان روانه بیمارستان شد و تحت عمل جراحی قرار گرفت. وی در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۸ به منظور مرخصی ۱۰ روزه آزاد شد. در همین حال خبرگزاری ایلنا این خبر را با عنوان «آزادی بهزاد نبوی قوت گرفت» منتشر کرد. وی در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۸۸ به شش سال حبس تعزیری محکوم گردید. وی در روز نخست خرداد ۱۳۹۳ با پایان یافتن دوران محکومیتش از زندان اوین آزاد شد. ولی به دلیل اتهام به فعالیت تبلیغی علیه نظام در زندان، با حکم شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به یک سال حبس تعزیری محکوم شد؛ ولی به تشخیص رئیس دادگاه مبنی بر وضعیت جسمی نابسامان وی، مجازات حبس او را به ۱۰ میلیون تومان جزای نقدی بدل از حبس، تغییر کرد.

انتشار عکسی از بهزاد نبوی در روز انتخابات ۷ اسفند ۱۳۹۴ درحالی‌که عصازنان برای شرکت در انتخابات مجلس دهم و مجلس خبرگان پنجم به حوزهٔ رای‌گیری می‌رفت بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های فارسی‌زبان داشت. این عکس که از کهولت و خمودگی نبوی حکایت می‌کرد باعث شگفتی رسانه‌ها شد.

او معتقد است اعتراضات دی ۱۳۹۶ و آبان ۱۳۹۸ به جامعهٔ مدنی ایران ضرر زده و به کشور آسیب وارد کرده‌است. او همچنین عدم همراهی اصلاح‌طلبان با اعتراضات دی ۱۳۹۶ را عاقلانه دانسته‌است.

نبوی دربارهٔ بازداشت تاج زاده نوشت: حرکت بزرگ اصلاحی مردم در سه دههٔ اخیر نیز، چیزی جز احیا و تقویت همان اهداف متعالی ملت در جریان انقلاب را هدف خود قرار نداده بود و اصلاح‌جویان، در پی زدودن پیرایه‌ها و کژی‌های ایجاد شده در مسیر مستقیم تحقق میثاق‌های اولیه ملت و حاکمیت برآمده از انقلاب بودند و هستند.

بهزاد نبوی در واکنش به خیزش ۱۴۰۱ ایران گفت: «به‌رغم شرایط نامساعد برای ادامه فعالیت سیاسی، کماکان باید حرکت اصلاحی را ادامه دهیم. فی‌المثل در ماجرای مهسا امینی جبهه در اولین روز، بیانیه داد و به رئیس قوه قضائیه نامه نوشت، ولی قطعاً نمی‌توانیم با معترضان کف خیابان که شعارهای براندازانه می‌دهند، همسو شویم».

• بهزاد در دولت، بسیار کوشا، منطقی، برنامه‌ریز و قوی بود، نوروز، برداشت شده در ۲۶ مرداد ۱۳۸۸.

• خاطرات بهزاد نبوی
• گفتگو با بهزاد نبوی در رادیو صدای نو - ۱۳۹۷