پس از ترور محمدعلی رجایی رئیسجمهور و محمدجواد باهنر نخستوزیر در انفجار ۸ شهریور ۱۳۶۰، با برگزاری انتخابات ریاستجمهوری، سید علی خامنهای رئیسجمهور ایران شد و نخست علیاکبر ولایتی را به عنوان نخستوزیر به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد، اما مجلس به ولایتی رأی اعتماد نداد و خامنهای علیرغم اختلافاتی که در درون حزب جمهوری اسلامی با میرحسین موسوی داشت، او را به بهعنوان نخستوزیر به مجلس معرفی کرد.
موسوی از آن زمان تا سال ۱۳۶۸ و پس از درگذشت سید روحالله خمینی، برای ۸ سال (دو دوره ۴ ساله)، نخستوزیر ایران بود.
دولت نخست موسوی | |
---|---|
سوم کابینه جمهوری اسلامی ایران | |
نخستوزیر ایران | |
تاریخ تشکیل | ۷ آبان ۱۳۶۰ |
تاریخ انحلال | ۲۱ مهر ۱۳۶۴ |
افراد و سازمانها | |
رئیس کشور | سید روحالله خمینی |
رئیس دولت | میرحسین موسوی |
پیشینهٔ رئیس دولت | وزیر امور خارجه (۱۳۶۰) |
شمار وزیران | وزیران: ۱۹ (آغاز) ← ۲۳ (پایان) وزیران مشاور: ۳ (آغاز) ← ۰ (پایان) |
وزیران کناررفته (درگذشت/استعفا/برکناری) | ۱۴ وزیر (۸ استعفا، ۱ برکناری، ۵ عدم اعتماد مجدد) + ۲ وزیر مشاور (۱ استعفا، ۱ جابجایی) |
شمار اعضا | ۳۴ وزیر + ۵ وزیر مشاور |
پیشینه | |
انتخابات(ها) | انتخابات مجلس ۱۳۵۹–۱۳۵۸ انتخابات مجلس ۱۳۶۳ |
آخرین انتخابات | انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۶۴ |
دوره(های) مجلس | مجلس اول مجلس دوم |
پیشنهاد و تأیید | رأی اعتماد به کابینه موسوی |
پیشین | دولت موقت (مهدوی کنی) |
پسین | دولت چهارم (موسوی) |
از آنجا که تقریباً همه دوران نخستوزیری میرحسین موسوی همزمان با جنگ ایران و عراق بود، عموم از او با عنوان «نخستوزیر جنگ» یاد میشود. سیاستهای انقباضی دولت او در آن دوران، که به عقیده خیلیها ناگزیر بود، و به ویژه توزیع کالاهای اساسی با کوپن از جمله ویژگیهایی است که دولت موسوی را با آنها میشناسند.
اختلاف میان موسوی، که به جناح چپ جمهوری اسلامی تعلق داشت، با خامنهای، که به جناح راست جمهوری اسلامی متعلق بود، در طول دوران هشت ساله همکاری این دو ادامه داشت؛ سید علی خامنهای باتوجه به اختلاف نظرها با نخستوزیر و برخی اعضای هیئت دولت در چهارسالهٔ اول ریاستجمهوری، مایل نبود برای دومین بار در انتخابات ریاستجمهوری شرکت کند، اما پس از آنکه خمینی آن را تکلیف شرعی وی دانست، در انتخابات چهارمین دورهٔ ریاستجمهوری نامزد شد اما از خمینی خواست که در انتخاب نخستوزیر مختار باشد و او هم پذیرفت. پس از انتخاب مجدد به عنوان رئیسجمهور، زمانی که معلوم شد خامنهای درصدد معرفی فرد دیگری برای نخستوزیری است، برخی نظامیها نزد امام ابراز کردند که پیشرفت در جبهههای جنگ منوط به نخستوزیری دوبارهٔ مهندس موسوی است. و خمینی به سیدعلی خامنهای حکم کرد که موسوی را به عنوان نخستوزیر معرفی کند. خامنهای بهرغم نظر مخالف خود، وی را به مجلس معرفی کرد.اما اختلافات ادامه پیدا کرد که حتی یک بار در شهریور ۱۳۶۷ و کمی پس از پایان جنگ ایران و عراق، به استعفای موسوی از نخستوزیری انجامید؛ استعفایی که با مخالفت شدید خمینی روبرو و منتفی شد. با همهپرسی بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ مقام نخستوزیری از ساختار سیاسی ایران حذف شد؛ بنابراین میرحسین موسوی آخرین نخستوزیر ایران بود.
مقام | نام | آغاز تصدی | پایان تصدی | حزب سیاسی | منبع | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
سرپرست نهاد نخستوزیری | غلامرضا آقازاده | ۲۰ آبان ۱۳۶۰ | ۱۱ آبان ۱۳۶۴ | جمهوری اسلامی | |||||
دبیر هیئت دولت | علی کاویانی | ؟ | مهر ۱۳۶۴ | مستقل | |||||
سخنگوی دولت | احمد توکلی | ۲۵ آذر ۱۳۶۰ | ۱۱ مرداد ۱۳۶۲ | جمهوری اسلامی | |||||
مشاوران نخستوزیر | |||||||||
مشاور اجتماعی | رضاحسین میرزاطاهری | ۱۸ اسفند ۱۳۶۳ | ۲۱ مهر ۱۳۶۴ | جمهوری اسلامی | |||||
مشاور اقتصادی | علی ماجدی | ۱۳۶۴ | ۱۳۶۴ | جمهوری اسلامی | |||||
مشاور امنیتی و اطلاعاتی | محسن کنگرلو | فروردین ۱۳۶۱ | ۲۱ مهر ۱۳۶۴ | مجاهدین انقلاب | |||||
مشاور بینالملل | محسن امینزاده | ۱۳۶۲ | ۲۱ مهر ۱۳۶۴ | مستقل | |||||
مشاور کارگری | علیرضا محجوب | ؟ | ۲۱ مهر ۱۳۶۴ | جمهوری اسلامی | |||||
نمایندگان ویژه نخستوزیر | |||||||||
رابط نخستوزیر با ائمه جمعه | محمد هندی | ۲ شهریور ۱۳۶۲ | مهر ۱۳۶۴ | مستقل |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article دولت سوم جمهوری اسلامی ایران, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.