حسن حبیبی: سیاستمدار اصلاح‌طلب و جامعه‌شناس ایرانی
حسن ابراهیم حبیبی (۱۵ اسفند ۱۳۱۵ – ۱۲ بهمن ۱۳۹۱) سیاستمدار اصلاح طلب ایرانی، از اعضای برجسته نهضت آزادی و حزب جمهوری اسلامی و حقوقدان مشهور و دولتمرد ایرانی بود که از فروردین تا شهریور ۱۳۷۶ به عنوان نخستین دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام خدمت کرد.
وزیر ارشاد دولت بازرگان، وزیر علوم و آموزش عالی و پس از آن وزیر دادگستری دولت میرحسین موسوی، اولین معاون اول رئیس‌جمهور ایران در هر دو دولت اکبر هاشمی رفسنجانی و دولت اولِ سید محمد خاتمی بود. حبیبی دارای مدرک دکترای جامعه‌شناسی و حقوق از دانشگاه سوربون بود. وی همچنین رئیس بنیاد ایران‌شناسی و از جمله حقوق‌دانانی بود که پس از انقلاب ایران، پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی را با استفاده از قوانین اساسی سایر کشورها تهیه کرد. او تا پایان عمر عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. وی عضو دیوان داوری بین‌المللی، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز بود.
حسن حبیبی در نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۵۸ کاندیدا شد و مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی هم قرار گرفت اما با ۶۷۶ هزار رأی معادل ۴٫۸٪ آراء پس از ابوالحسن بنی‌صدر و احمد مدنی در رده سوم قرار گرفت. وی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۷۶ هم قرار بود به دعوت حزب کارگزاران سازندگی ایران نامزد ریاست‌جمهوری شود اما با کاندیداتوری سید محمد خاتمی از سوی جناح چپ، از کاندیداتوری خودداری کرد تا آرای این جریان در برابر ناطق نوری و محمدی ری شهری نشکند. او هم چنین در زمان اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷ وزیر دادگستری بود و عفو بین‌الملل معتقد است که حبیبی از اعدام‌ها با خبر بود. دو سال پس از فوت وی، در سال ۱۳۹۳ نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر برای سال‌ها فعالیت فرهنگی به خانواده اش اهدا شد.
سوابق اجرایی
- وزیر فرهنگ و آموزش عالی،
- نخستین رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی،
- وزیر دادگستری
- عضو حقوقدان شورای نگهبان
- معاون اول رئیس‌جمهوری،
- عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی،
- عضو هیئت‌امنای فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران،
- عضو هیئت‌امنای کتابخانه مجلس شورای اسلامی،
- عضو کمیسیون ملّی یونسکو (ایران)،
- عضو دیوان داوری (لاهه).
- دریافت‌کنندهٔ نشان استقلال ۲/۴/۱۳۷۶،
- رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مدیر گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی.
- عضو شورای بازنگری قانون اساسی
برخی‌از آثار
- دیالکتیک یا سیر جدالی و جامعه‌شناسی، ۱۳۵۱؛
- افضل‌الجهاد، ۱۳۵۱؛
- دیالکتیک و روش‌شناسی، ۱۳۵۲؛
- مبادی جامعه‌شناسی حقوقی، ۱۳۵۲؛
- جبرهای اجتماعی و آزادی یا اختیار انسانی، ۱۳۵۳؛
- یادی از یار و دیار، ۱۳۵۵؛
- عهدین، قرآن و علم، ۱۳۵۷؛
- اسلام و مسلمانان در روسیه، ۱۳۵۷؛
- دو سرچشمهٔ اخلاق و دین، ۱۳۵۸؛
- اخلاق نظری و علم آداب، ۱۳۵۹؛
- تقسیم کار اجتماعی، ۱۳۵۹؛
- هنر جنگ، ۱۳۵۹؛
- خدا، ۱۳۶۰؛
- جامعه، فرهنگ، سیاست، ۱۳۶۳؛
- اسلام و بحران عصر ما، ۱۳۶۳؛
- در آیینهٔ حقوق: مناظری از حقوق بین‌الملل، حقوق تطبیقی و جامعه‌شناسی (تألیف و ترجمه)، ۱۳۶۷؛
- در جستجوی ریشه‌ها (تألیف و ترجمه)، ۱۳۷۳؛
- حسب حال یک دانشجوی کهن‌سال، ۱۳۷۶؛
- یک حرف از هزاران (۲جلد)، ۱۳۷۷–۱۳۸۰؛
- حقوق بین‌المللی عمومی (۲ جلد)، ۱۳۸۲.
درگذشت
حبیبی به دلیل نارسایی قلبی و جراحی معده در بخش CCU بیمارستان فرهنگیان تهران بستری بود و در ساعت ۱ بامداد روز پنج‌شنبه مورخهٔ ۱۲ بهمن ۱۳۹۱ در پی یک دوره کسالت طولانی و بستری در بیمارستان فرهنگیان تهران درگذشت. برای درگذشت وی مسوولین ارشد جمهوری اسلامی ایران از جمله سید علی خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی، پیام تسلیت صادر نمود. پیکر وی در روز جمعه ۱۳ بهمن ۱۳۹۱ پس از تشییع از مقابل بنیاد ایران‌شناسی در آرامگاه روح‌الله خمینی دفن شد. بر روی سنگ قبر وی نوشته شده‌است: فرزند باقر و فاطمه، در واقع هم نام پدر و هم نام مادرش بر روی سنگ حک شده‌است.
منابع
پیوند به بیرون
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به حسن حبیبی در ویکیگفتاورد موجود است. |
- همهٔ کاریکاتورهای مرحوم دکتر حسن حبیبی «مرد روی جلد گل آقا» در سالهای ۶۹ تا ۷۲ شفقنا
- خبرگزاری تسنیم مراسم تجلیل از جهادگران عرصه فرهنگ . هنر و رسانه برگزار شد
| مناصب سیاسی | ||
|---|---|---|
| پیشین: علی شریعتمداری | وزیر فرهنگ و آموزش عالی ۱۳۵۹–۱۳۵۸ | پسین: حسن عارفی |
| پیشین: سید صادق طباطبایی | سخنگوی دولت ۱۳۵۹–۱۳۵۸ | پسین: بهزاد نبوی |
| پیشین: سید محمد اصغری | وزیر دادگستری ۱۳۶۸–۱۳۶۳ | پسین: محمداسماعیل شوشتری |
| پیشین: سید مصطفی میرسلیم | سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری ۱۳۷۶–۱۳۶۸ | پسین: محمد هاشمی رفسنجانی |
| عنوان جدید | معاون اول رئیس‌جمهور ایران ۱۳۸۰–۱۳۶۸ | پسین: محمدرضا عارف |
| مناصب احزاب سیاسی | ||
| پیشین: جلال‌الدین فارسی | نامزد رسمی حزب جمهوری اسلامی برای ریاست‌جمهوری ۱۳۵۸ | پسین: سید علی خامنه‌ای |
| عنوان جدید | نامزد رسمی جمعی از کارگزاران سازندگی ایران برای ریاست‌جمهوری | بدون متصدی تصدی بعدی توسط: عبدالناصر همتی |
| عنوان جدید | رئیس شورای سیاست‌گذاری ستاد انتخاباتی اکبر هاشمی رفسنجانی ۱۳۸۴ | انحلال عنوان |
| سِمَت‌های علمی | ||
| عنوان جدید | رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ۱۳۷۴–۱۳۷۰۱۳۸۷–۱۳۸۳ | پسین: غلامعلی حداد عادل |
| پیشین: غلامعلی حداد عادل | ||
| عنوان جدید | رئیس بنیاد ایران‌شناسی ۱۳۹۱–۱۳۷۶ | بدون متصدی تصدی بعدی توسط: سید محمد خامنه‌ای |
| مناصب حکومتی | ||
| عنوان جدید | دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ۱۳۷۶ | پسین: محسن رضایی |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article حسن حبیبی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.