Medikuntzan, pultsua bihotz-taupaden eraginez odola arterietatik igarotzean sortzen den erritmozko pultsazioa da, atzamarrez haztatuz bihotz-maiztasuna neurtzeko erabiltzen dena.
Gorputzeko hainbat ataletan jaso daiteke, arteriak larruazaletik hurbilago dauden gorputzeko ataletan, hain zuzen ere. Adibidez eskumuturrean, lepoan, belaunaren atzean eta ukondoaren barnealdean. Hatz erakusle eta erdikoarekin neurtu behar da pultsua, erpuruak berezko pultsua duelako.
Bihotz-taupadek bihotzaren uzkurtze (sistole) eta zabaltze (diastole) mugimenduak biltzen ditu, eta mugimendu hauen ondorioz odola gorputzeko arterietatik zehar hedatzen da, odol-zirkulazioaren bitartez.
Bihotza gorputzeko organoak eta ehunak elikatzen dituen ponpa hemodinamikoa da, taupaden mugimenduaren bitartez odola arteria eta zainetan zirkulatzera bultzatzen duena. Gainera, guruin mekaniko-elektriko gisa definitu genezake bihotza, jasotzen dituen estimulu elektrikoen eraginez uzkurtzen baita. Gizakion bihotza egunean 100.000 aldiz uzkurtzen da. Nerbio Sistema Autonomoak bihotzeko ponpaketan, odol-fluxuaren birbanaketan eta presio arterialaren kontrolean eragiten du.
Beraz, bihotz taupadek eragindako presio-uhinak malguak diren odol-hodietan zehar mugitzen dira. Bihotza uzkurtzen denean (sistolean), odola aorta arteriara bultzatzen da eta aortaren bidez gorputzean zehar hedatu egiten da. Une honetan hedapen-uhina (pultsu-uhina) nabarmenagoa da, baina nahiko poliki mugitzen da (3 eta 6 m/s bitartean). Odolak hodi periferikoetara eta txikiagoetara bidaiatzen duen heinean hedapen-uhina pixkanaka-pixkanaka gutxitzen da eta erritmoa azkarragoa bihurtzen da. Odolaren abiadura 7 eta 10 m/s artekoa da arteria adar handietan eta 15 eta 35 m/s arteria txikietan.
Bihotz-maiztasuna denbora jakin batean ematen den bihotz taupaden kopurua da, normalean minutuko taupadetan neurtzen dena. Beste modu batean esanda, bihotza minutu batez zenbat aldiz uzkurtzen den adierazten digun neurria da.
Pertsona helduen atsedeneko bihotz-maiztasun normala minutuko 60 eta 100 taupada artekoa da.
Organismoak behar bezala funtzionatzeko, bihotzak odola organo guztietara ponpatuz jardun behar du, eta gainera, presio jakin batean (odol presioa) eta maiztasun jakin batean egin behar du. Prozesu horren garrantzia dela eta, bihotzak taupada bakoitzean energia-kontsumo handia behar izaten du.
Bihotz-maiztasunean faktore hauek eragin dezakete: adina, sexua, digestioa, ariketa, emozioak, tenperatura eta gorputzaren posizioa.
Adina | Bihotz-maiztasuna |
---|---|
1-2 urte | 90-140 |
2-6 urte | 80-120 |
6-13 urte | 80-100 |
13-16 urte | 70-80 |
16 urtetik gora (helduak) | 60-100 |
Bihotz-maiztasuna adinaren arabera
Erritmoa bihotz-taupaden artean igarotzen den denbora da. Taupaden arteko denbora berdina baldin bada pultsoa erregularra (erritmikoa) da, eta erritmo sinusala deitzen zaio. Aldiz, taupaden arteko denbora tartea irregularra baldin bada, pultsua arritmikoa da.
Arritmien sailkapen orokorraren barruan hauek topa ditzakegu: Takiarritmiak (estrasistoleak, takikardia aurikular eta bentrikularrak, flutter aurikularrak, fibrilazioa aurikular eta bentrikularrak...) eta bradiarritmiak (blokeo sino-aurikularrak, blokeo aurikulo-bentrikularrak, ihes-erritmoak...).
Arritmiak elektrokardiograma edo holter bidez ebaluatzen dira.
Pultsua neurtzeko erabiltzen diren ohiko arteriak honako hauek dira:
Pultsuaren neurketarako pausuak:
Zeri erreparatu behar diozu pultsua hartzean?
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Pultsu, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.