Niels Henrik Abel: Matematikari norvegiarra
Niels Henrik Abel (Finnøy, Norvegia, 1802ko abuztuaren 5a - Froland, Norvegia, 1829ko apirilaren 6a) matematikari norvegiarra izan zen.
Aljebra ekuazioak, laugarren gradutik gorakoak direnean, aljebra bidez ezin egin daitezkeela frogatu zuen; aljebra funtzioak eta eliptikoak ikertu zituen, besteak beste. Ekuazio mota berri bat ere aurkitu zuen, bere ohorez Abelen ekuazio edo ekuazio abeldar deitzen dena. Miseria gorrian hil zen.
| Niels Henrik Abel | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Nedstrand (en)  eta Finnøy (en) , 1802ko abuztuaren 5a |
| Herrialdea |  Norvegia |
| Bizilekua | University of France (en) |
| Heriotza | Froland, 1829ko apirilaren 6a (26 urte) |
| Heriotza modua | berezko heriotza: tuberkulosia |
| Familia | |
| Aita | Søren Georg Abel |
| Ezkontidea(k) | ezkongabea |
| Bikotekidea(k) | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | University of France (en) Oslo Cathedral School (en) |
| Hizkuntzak | norvegiera frantsesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | matematikaria eta unibertsitateko irakaslea |
| Enplegatzailea(k) | University of France (en) |
| Lan nabarmenak | ikusi
|
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Royal Norwegian Society of Sciences and Letters (en) |
  | |
 | |
Ikasketak
1815ean Christianian Cathedral School-en (gaur egungo Oslon) ikasi zuen, eta hiru urte geroago Bernt Holmboe Mathematicsek planteatutako jatorrizko arazoari irtenbide bikaina eman zion.
1824an frogatu zuen ez dagoela inolako formularik polinomio baten erroak aurkitzeko honen maila 5 edo 5 baino altuagoa bada.
Heriotza
1828 urtearen amaieran, Abel Frolandera(Norvegia) joan zen bere emaztegaia bisitatzera, eta han tuberkulosiak jota hil zen 1829ko apirilaren 6an, 26 urte zituela. Norvegiako gobernuak Abel saria sortu zuen 2002an, jaiotzaren berrehungarren urteurrenaren omenez.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2016/02/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
Datuak: Q124115
Multimedia: Niels Henrik Abel / Q124115
 | Artikulu hau biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Niels Henrik Abel, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.