Encarnación Magaña: Almeriar antifrankista eraila

Almeriako probintzian gerraostean fusilatutako emakume bakarra izan zen.

Encarnación Magaña
Bizitza
Jaiotza	Tabernas, 1921eko azaroaren 30a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Almería, 1942ko abuztuaren 11 (20 urte)
Heriotza modua	heriotza zigorra: bala zauria
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	anarkista
Kidetza	Lanaren Konfederazio Nazionala Libertarian Youth (en) Mujeres Libres

Magaña Almeriako Tabernas herrian jaio zen 1921eko azaroaren 30ean. Txiki-txikitan umezurtz geratu zen, ama, Dolores Gómez Soriano, etxekoandrea, eta aita José Magaña Rosa, jornalaria, hil zirenean. Ondoren, Rafael García Montesinosek eta Epifanía Córdoba Tortosak adoptatu zuten, eta haien abizenak ere jaso zituen.

Gaztaroan garatu zuen bere konpromiso politiko eta intelektuala, eta Gazteria Libertarioen Federazio Iberiarrean sartu zen. Gazte anarkista izan zen, eta Emakume Libreen idazkari eta bitarteko presidente izan zen.Gainera, Lanaren Konfederazio Nazionaleko kide izan zen eta Almeriako Libreria Inglesa izeneko liburu dendan saltzaile gisa lan egin zuen.Gerra amaitu ondoren, Magaña frankismoaren aurka agertu zen era antolatuan.

Jose Hernández Ojedarekin ezkondu zen, eta harekin batera agitazio eta propaganda-jarduerak egin zituen. Magañak Nazioarteko Solidaritate Antifaxistaren ongintzazko jaialdia antolatu zuen Almeriako Cervantes Antzokian. Horrez gain, Granadako frontean miliziano anarkistak bisitatu zituen, prentsa eta janaria eramanez. 1939ko abuztuaren 3an, lehen aldiz sartu zuten Almeriako emakumeen kartzela probintzialean, Gachás colorás izenekoan, eta handik jarraitu zuen Nazioarteko Sorospen Gorriaren zerbitzuan, preso politiko antifaxisten eta kanpokoen arteko zubilana eginez.1940ko udaberrian askatu zuten.

Parte Ingelesa

Libreria Inglesa zeritzonean lan egiten zuela aprobetxatuz, Magaña, Joaquín Villaespesa Quintanak zuzendutako beste antifaxista batzuekin batera, Bigarren Mundu Gerrari buruzko BBC britainiarraren albisteen zatiak itzultzeaz eta kopiatzeaz arduratu zen. Albiste horiek gero Almerian eta Gibraltarren banatzen ziren, El Campense argitalpen antifrankistaren barruan, Adolf Hitlerren Alemania naziaren aurkako aliatuen alde..

Txibato batek salatu zuen Magaña agintari frankisten aurrean, eta atxilotu egin zuten propaganda subertsiboa zabaltzeagatik eta FET eta JONSen Ikerketa Zerbitzuak erakunde klandestino batean parte hartzeagatik. 1941eko martxoaren 24an espetxeratu zuten, eta ez zen berriro aske atera. Handik hilabetera, erakundeko kide asko atxilotu zituzten.Parte Ingelesa izeneko epaiketan prozesatu zituzten, garrantzi handia emanez Almeriako gerraostean, non Magaña heriotza-zigorrera kondenatu zuten epai eredugarri batean, beste zortzi lankiderekin batera, berme prozesal gutxiko epaiketan.

Magañak 20 urte besterik ez zituela exekutatu zuten Almerian 1942ko abuztuaren 11ko goizaldean, Joaquín Villaespesa Quintana, Cristóbal Company García, Francisco García Luna, Justo Ruiz Pelegrina, Juan Hernández Granados, Diego Molina Matarín eta Francisco Martín Vázquezekin batera, eta hobi komun batean lurperatu zuten. Almerian frankismoan fusilatutako emakume bakarra izan zen.

• 2020an, Encarnación Magaña izena jarri zioten Tabernas herriko kale bati, askatasunaren aldeko borroka aitortzeko. Emakume izena duen Almeriako herri horretako lehen kalea da, .

• Encarnación Magañaren eta haren ondoko beste zortzi fusilatuen historia Círculo Rojo argitaletxearen El Parte Inglés. La lucha antifranquista desde la clandestinidad en Almería liburuan dago jasota, Eusebio Rodríguez Padilla historialariaren ikerketatik abiatuta.