Castro Urdiales (ofizialki, Castro-Urdiales; montañesez: Castru) Kantabriako (Espainia) ekialdeko udalerri bat da, Bizkaiarekiko mugan kokatua.
2006an 30.000 biztanle zituen, eta 96,7 kilometro koadro ditu.
| Castro Urdiales | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| hiria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Espainia | ||||||||||
| Autonomia |  Kantabria | ||||||||||
| Alkatea | Iván González Barquín | ||||||||||
| Izen ofiziala | Castro-Urdiales | ||||||||||
| Posta kodea | 39700 | ||||||||||
| INEk ezarritako kodea | 39020 | ||||||||||
| Herriburua | Castro-Urdiales | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 43°23′04″N 3°12′54″W / 43.384444444444°N 3.215°W | ||||||||||
_Mapa.svg) | |||||||||||
| Azalera | 96.72 km² | ||||||||||
| Altuera | 19 m | ||||||||||
| Mugakideak | Liendo, Guriezo, Turtzioz, Artzentales, Sopuerta eta Muskiz | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 33.225 (2023) 116 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 343,52 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Bukraa, Jerez de la Frontera, Aire-sur-l'Adour, Cabourg eta Fraga | ||||||||||
| Matrikula | S | ||||||||||
| castro-urdiales.net | |||||||||||
Lehenengo hitzari buruz (castro) zalantzarik ez dago: latinezko castrum («gaztelu») du jatorri. Bigarrenari buruz, aldiz, ez dago ziurtasunik. Hipotesi batek zioen balizko hordeales izenetik («garagardiak») eratorria dela, erroa latinezko hordeum («garagar») izanik; hala ere, Valeriano Yarza Urquiolak seguruagotzat jotzen du jatorria ondorengo hau izatea: Fortunalis antroponimoa, gehi -icus, -ici atzizki genitiboa (Urduliz toponimoaren jatorri bera). Hartara, erromantzean bide hau egina luke toponimoak: *(F)ortu(n)alic(i) > *Ortualiz > *Urdualiz > *Urdialis > Urdiales. Horrenbestez, toponimoaren esanahia litzateke «Fortunalisen gaztelua».
Federiko Krutwigek, Vasconia liburuan, Castro Urdiales Urdialaitz izenez aipatu zuen. Txillardegik, Euskal Herria Helburu liburuan, Castro Urdializ toponimoa euskal toponimotzat aipatu zuen. Euskaltzaindiak, hala ere, ez du bi exonimo hauek hobesteko gomendiorik eman, eta euskaraz hizkuntza ofizial propioaren araberako izenak erabili ohi direla aipatzen du.
Castro Urdialesek honako udalerri mugakideak ditu: Liendo mendebaldean, Muskiz ekialdean, Sopuerta hego-ekialdean, Turtzioz eta Artzentales hegoaldean, Guriezo hego-mendebaldean eta Bizkaiko golkoa iparraldean.
Hau da udalerriko herrien zerrenda. Gaztelaniazko izen ofizialaren ondoren, kantabrierazkoa (gaur egun gutxi erabilia):
Castro Urdialesen jatorrizko izena Portus Amanus izan omen zen, samaniar autrigoien hiri nagusia zena. 74an, Vespasianoren agintaldian, erromatarrek bertan kolonia bat ezarri eta Flaviobriga izena eman zioten, ziur asko eskualdean zegoen burdina ustiatzeko eratu zuten
1163an Alfontso VIII.a Gaztelakoak Logroñoko Forua eman eta hiribildu bilakatu zen. Gaztelak iparraldeko Europarako portu moduan erabili zuen.
1813ko maiatzaren 11n, Iberiar Penintsulako Gerran, Soulten frantziar armadak hiribildua erre egin zuen, baina laster berreraiki zuten. 1879an trenbidea hara heldu eta asko hazi zen.
| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2009 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 14.191 | 12.463 | 11.786 | 12.418 | 11.963 | 11.646 | 11.988 | 12.401 | 12.912 | 13.594 | 18.719 | 31.670 |
| 2007ko maiatzaren 27ko udal hauteskundeak | |||||
| Alderdia | Botoak | % | Zinegotziak | ||
| PSC-PSOE | 3880 | 28,11 % | 7 | ||
| PP-C | 2909 | 21,07 % | 5 | ||
| AxC | 2862 | 20,73 % | 5 | ||
| PRC | 1845 | 13,37 % | 3 | ||
| IU | 745 | 5,40 % | 1 | ||
Datuak: Q501090
Multimedia: Castro Urdiales / Q501090This article uses material from the Wikipedia Euskara article Castro Urdiales, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
