Renesanca Humanismo

Renesanca Humanismo estis revivigo en la studo de klasika antikveco, dekomence en Italio kaj poste etende tra tuta Okcidenta Eŭropo en la 14a, 15a kaj 16a jarcentoj.

Dum tiu periodo, la termino humanisto (itale umanista) referencis al instruistoj kaj studentoj de studia humanitatis — en la senco de homaj sciencoj kiel gramatiko, retoriko, historio, poezio, kaj morala filozofio. Nur en la 19a jarcento tio eknomiĝis humanismo anstataŭ la origina humanistiko, kaj poste per la retronimo Renesanca humanismo por distingi ĝin el postaj humanismaj disvolvigoj. Dum la periodo de la Renesanco plej humanistoj estis vole nevole religiaj, kaj tiel ilia sinteno estis "purigo kaj renovigi kristanismon". Ilia vidpunkto estis reveni ad fontes ("al la fontoj") nome al la simpleco de la Nova Testamento, preterirante la kompleksecojn de la mezepoka teologio. Nuntempe, kontraste, la termino humanism evoluis por signifi "mondorigardon kiu malakceptas la ekziston aŭ la elstarecon de Dio, aŭ kiu engaĝiĝas al pure nereligia vidpunkto."

Renesanca Humanismo
La desegno de Leonardo da Vinci nome Vitruvia homo (ĉirkaŭ 1490) montras la rilatojn de idealaj proporcioj de la homa korpo kun geometrio priskribitajn de la antikva romia arkitekto Vitruvio en sia verko De architectura. Vitruvio priskribis la homan figuron kiel la ĉefa fonto de proporcio inter la Klasikaj ordoj de arkitekturo.

Renesanca Humanismo estis reasgo al tio kiu estis priskribita de postaj progreskonstatantaj historiistoj kiel la "mallarĝa pedanteco" asocia kun la mezepoka skolastikismo. Humanistoj klopodis krei civitanecon kapabla paroli kaj verki elokvence kaj klare kaj tiel kapabla engaĝiĝi en civitana vivo de siaj komunumoj kaj konvinki aliulojn al virtaj kaj prudentaj agoj.

Humanismo, kvankam kreita de malgranda elito kiu havis aliron al libroj kaj edukado, estis intencita keil kultura modo por influi la tutan socion. Ĝi estis programo revivigi la kulturan kaj literaturan heredojn, kaj la moralan filozofion de la klasika antikveco. Estis gravaj centroj de humanismo en Florenco, Napolo, Romo, Venecio, Ĝenovo, Mantovo, Ferrara, kaj Urbino.

Vidu ankaŭ

Notoj

Bibliografio

  • Bolgar, R. R. The Classical Heritage and Its Beneficiaries: from the Carolingian Age to the End of the Renaissance. Cambridge, 1954.
  • Cassirer, Ernst. Individual and Cosmos in Renaissance Philosophy. Harper and Row, 1963.
  • Cassirer, Ernst (Editor), Paul Oskar Kristeller (Editor), John Herman Randall (Editor). The Renaisssance Philosophy of Man. University of Chicago Press, 1969.
  • Cassirer, Ernst. Platonic Renaissance in England. Gordian, 1970.
  • Celenza, Christopher S. The Lost Italian Renaissance: Humanism, Historians, and Latin's Legacy. Baltimore: Johns Hopkins University Press. 2004 (ISBN 978-0-8018-8384-2)
  • Celenza, Christopher S. Petrarch: Everywhere a Wanderer. London: Reaktion. 2017
  • Celenza, Christopher S. The Intellectual World of the Italian Renaissance: Language, Philosophy, and the Search for Meaning. New York and Cambridge: Cambridge University Press. 2018
  • Erasmus, Desiderius. "The Epicurean". In Colloquies.
  • Garin, Eugenio. Science and Civic Life in the Italian Renaissance. New York: Doubleday, 1969.
  • Garin, Eugenio. Italian Humanism: Philosophy and Civic Life in the Renaissance. Basil Blackwell, 1965.
  • Garin, Eugenio. History of Italian Philosophy. (2 vols.) Amsterdam/New York: Rodopi, 2008. (ISBN 978-90-420-2321-5)
  • Grafton, Anthony. Bring Out Your Dead: The Past as Revelation. Harvard University Press, 2004 (ISBN 0-674-01597-5)
  • Grafton, Anthony. Worlds Made By Words: Scholarship and Community in the Modern West. Harvard University Press, 2009 (ISBN 0-674-03257-8)
  • Hale, John. A Concise Encyclopaedia of the Italian Renaissance. Oxford University Press, 1981, (ISBN 0-500-23333-0).
  • Kallendorf, Craig W, editor. Humanist Educational Treatises. Cambridge, Massachusetts: The I Tatti Renaissance Library, 2002.
  • Kraye, Jill (Editor). The Cambridge Companion to Renaissance Humanism. Cambridge University Press, 1996.
  • Kristeller, Paul Oskar. Renaissance Thought and Its Sources. Columbia University Press, 1979 (ISBN 978-0-231-04513-1)
  • Pico della Mirandola, Giovanni. Oration on the Dignity of Man. In Cassirer, Kristeller, and Randall, eds. Renaissance Philosophy of Man. University of Chicago Press, 1969.
  • Skinner, Quentin. Renaissance Virtues: Visions of Politics: Volume II. Cambridge University Press, [2002] 2007.
  • McGrath, Alister (2011). Christian Theology: An Introduction, 5th edn. Oxford: Wiley-Blackwell. (ISBN 978-1-4443-3514-9)
  • McManus, Stuart M. "Byzantines in the Florentine Polis: Ideology, Statecraft and Ritual during the Council of Florence". Journal of the Oxford University History Society, 6 (Michaelmas 2008/Hilary 2009).
  • Melchert, Norman. (2002) The Great Conversation: A Historical Introduction to Philosophy. McGraw Hill. ISBN 978-0-19-517510-3.
  • Trinkaus, Charles. The Scope of Renaissance Humanism. Ann Arbor: University of Michigan Press, 1983.
  • Wind, Edgar. Pagan Mysteries in the Renaissance. New York: W.W. Norton, 1969.
  • Witt, Ronald. "In the footsteps of the ancients: the origins of humanism from Lovato to Bruni." Leiden: Brill Publishers, 2000

Eksteraj ligiloj

Tags:

Renesanca Humanismo Vidu ankaŭRenesanca Humanismo NotojRenesanca Humanismo BibliografioRenesanca Humanismo Eksteraj ligilojRenesanca HumanismoGramatikoHistorioHoma sciencoItala RenesancoItala lingvoKlasika antikvecoLatinlernejoMorala filozofioOkcidenta EŭropoPoezioRenesancoRetorikoRetronimo

🔥 Trending searches on Wiki Esperanto:

Prezidanto (respublikestro)Josif StalinVikidatumojFebruaro de 2024VentroErgokalciferoloĈeĥoslovakio1644HavanoDe iureGrekaj ciferojTransistoroReĝlando IsraeloCannalonga1660-aj jarojĴe kun tremaoGoogle ChromeFondaĵo VikimedioOlavo la 2-a (Norvegio)PolitikistoFonto (historio)MatricoElektita popoloBraziloTertremoXXXRegionoj de ItalioVacarissesMadama ButterflyOusmane Dembélé1920Sep Leĝoj de NoaAdolf HitlerOPELVasco da GamaAlbert EinsteinBranoIstván Kiss (algologo)ParacetamoloRumanioDua respubliko de Ĉeĥoslovakio.idMeksikoLŭojangoSankta Romia ImperioKlaipėda (subdistrikto)ParlamentoSinagogo de BarcsSzczecinHTML5BramaputroSilsNaĥmanidesSocialista InternacioOra Marbordo (Aŭstralio)Lappar, la antikristoIron MaidenRožďaloviceAfganioParazitoStatistika Divizio de la Unuiĝintaj NaciojIstanbuloSankta Lucio🡆 More