Astrunumìa Titàṅ

Titàṅ l'è na luna dal pianēd Satùran, la sò sèsta, al secónd satèlit più grand dal Sistéma sulàr dòp Ganimēd, più grand anc ad Mercûri mo mia par masa. 'L è cumpòst ad materiàł maśagnóś e 'd giàs 'd àqua. 'L è stâ catâ par la prima vòlta da 'l astrònum ulandéś Christiaan Huygens al 25 ad Mars dal 1655 druànd un telescòpi rifratōr ad 57 mm ad diàmetar e 310 mm 'd fucàł esénd ch'a òć nûd al n s véd briśa.

Titàṅ l'è 'l ùnic satèlit dal Sistéma sulàr ch'al gh'à n'atmusféra fisa, fata p'r al 95% 'd aśôt e p'r al rèst ad metàṅ. Par via dla sò temperadùra, −179,15 °C ad mèdia, e dla sò presiòṅ ad 146700 Pa, su cla luna chè al metàṅ al s cata in dal tri fórmi, sòlida, lìquida e gasóśa, cun dal nuvli ch'a piōv e ch'a néva.

Al gh'à dal stagiòṅ e fiùm e lâg su la sò superfìsi, specialmènt a i pòi.

Culegamènt estéran

• (IT) la paśna 'd Titàṅ in sal sit dla Treccani