Immanuel Kant

Immanuel Kant (22 d'avréll, 1724 - 12 ed febrèr, 1804) l'era un filôsof tudàssch. L'era nèd a Königsberg, in Pròssia, e l'è mort sänper lé. Al studié filosofî int'l universitè 'd Königsberg, e dåpp l era advintè un profesåur ed filosofî. L'era interesè såura tótt a una nôva teorî fisica d Isaac Newton.

Dåpp ch'l avéva finé 'd studièr, l'incuntré al filôsof inglais David Hume. Hume l'era dré ch'al lavureva a la teorî dal skepticism, ch'la dgéva ch'an i sré gninta ch'al pré dèr 'na sicurazza al nôstri esperiänz. Kant al n'era brîsa acsé cuntänt quand al sinté quall ch'al strulgheva ch'l èter e alåura al zerché 'n etra strè che qualla 'd Hume, a meza vî stra 'l skepticism e al dogmatisum, såura tott l'era stè influenzè da Jean-Jacques Rousseau e dai só pinsîr såura la dutrénna murèl e al fât d'la libertè.

Incû la filosofî 'd Kant la sciama; filosofî créttica. La só ôvra pió cgnossó l'è la Créttica 'lda ragiån pûra (Kritik der reinen Vernunft) ch'l è stè publichè dal 1781.

Al cminzéppi dal sécol XX äl teorî 'd Kant gnénn druvè da una nôva generaziån 'd filôsof tudàssch, chi dénn vétta a un grópp ciamè 'nôv kantisum, ch'l à ancåura incû di mondi d'l influänza. Kant al pinseva che nueter a prom cgnoser sol i fenomen, meinter col ca ghe de dre (al noòmen) an nal prom mia saveir.