Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός

Κατατάσσεται στην τρίτη θέση σε αριθμό, με περίπου 300 εκατομμύρια πιστούς μαζί με τον Ρωμαιοκαθολικισμό (1,25 δισεκατομμύρια) και τον Προτεσταντισμό (800 εκατομμύρια).

Η Ορθόδοξη Εκκλησία ομολογεί το Σύμβολο της Πίστεως (Σύμβολο της Νικαίας - Κωνσταντινουπόλεως) χωρίς το filioque, αναγνωρίζει τους δογματικούς ορισμούς και τα διατάγματα των επτά Οικουμενικών Συνόδων και θεωρεί τον εαυτό της ως Μία Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία', ιδρυτής και επικεφαλής της οποίας είναι ο Ιησούς Χριστός.

 

Η εξάπλωση της Ανατολικής Ορθοδοξίας ξεκίνησε στην ανατολική περιοχή της λεκάνης της Μεσογείου εντός του βυζαντινού ελληνικού πολιτισμού. Οι κοινότητές του μοιράζονται μία κατανόηση, μία διδασκαλία και αξιώματα μεγάλης ομοιότητας, με μια ισχυρή αίσθηση ότι βλέπουν ο ένας τον άλλον ως μέρη μιας Εκκλησίας. Κάθε Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανός βλέπει το έτος του/της να χαρακτηρίζεται από το λειτουργικό ημερολόγιο της εκκλησίας από την οποία εξαρτώνται. Η Ανατολική Ορθοδοξία υποστηρίζει ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα (εκ του Πατρός εκπορευόμενο) και απορρίπτει τη ρήτρα filioque ("και του Υιού ") που προστέθηκε στο Σύμβολο της Πίστεως της Νίκαιας από τη Λατινική Εκκλησία, με το σκεπτικό ότι δεν κλήθηκε συμβούλιο για την προσθήκη.

Ο Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός είναι επί του παρόντος το κυρίαρχο δόγμα στις ακόλουθες χώρες: Ρωσία, μέρος των χωρών της Βαλκανικής Χερσονήσου (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο), Ουκρανία, Λευκορωσία, Μολδαβία, Γεωργία, Κύπρος

Όπως η Πενταρχία της πρώτης χιλιετίας, η κύρια (ή "κανονική") Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι οργανωμένη σε αυτοκέφαλες εκκλησίες ανεξάρτητες η μία από την άλλη. Στον 21ο αιώνα, ο αριθμός των κυρίαρχων αυτοκέφαλων εκκλησιών είναι δεκαεπτά. Υπάρχουν, επίσης, αυτοκέφαλες εκκλησίες που δεν αναγνωρίζονται από κάποιες κυρίαρχες εκκλησίες, όπως η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική (OCA) και η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (OCU). Οι αυτοκέφαλες εκκλησίες επιλέγουν τον δικό τους προκαθήμενο. Οι αυτοκέφαλες εκκλησίες μπορούν να έχουν δικαιοδοσία σε άλλες εκκλησίες, που τους έχει αποδοθεί το καθεστώς της αυτονομίας, που σημαίνει ότι έχουν μεγαλύτερη αυτονομία από τις απλές αρχιερατικές περιφέρειες.

Πολλές από αυτές τις δικαιοδοσίες αντιστοιχούν στα εδάφη ενός ή περισσότερων σύγχρονων κρατών. Το Πατριαρχείο της Μόσχας, για παράδειγμα, έχει στην δικαιοδοσία του τόσο τη Ρωσία, όσο και μερικά από τα άλλα μετασοβιετικά κράτη. Μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν μητροπόλεις, επισκοπές, ενορίες, μοναστήρια ή απομακρυσμένα μετόχια που αντιστοιχούν σε διασπορές που μπορούν, επίσης, να βρίσκονται εκτός της χώρας όπου κατοικεί ο προκαθήμενος (π.χ. η περίπτωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, του οποίου η κανονική επικράτεια βρίσκεται εν μέρει στη Βόρεια Ελλάδα και στα ανατολικά, στις ΗΠΑ κλπ.), ενώ μερικές φορές αλληλοκαλύπτονται, όπως η περίπτωση της Μολδαβίας, όπου υπάρχουν δικαιοδοσίες τόσο της Ρουμανικής, όσο και της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.