Το εγχειρίδιο μορφής αποτελεί μια οδηγία η οποία έχει στόχο να κάνει τα λήμματα της Βικιπαίδειας πιο εύκολα στην ανάγνωση και να υπάρχει μια κατά το δυνατό ομοιομορφία εντός του ίδιου και μεταξύ άλλων λημμάτων.
Αυτή η σελίδα ορίζει μια οδηγία για τη Βικιπαίδεια. Είναι γενικώς αποδεκτή κατευθυντήρια γραμμή που θα πρέπει να ακολουθούν οι συντάκτες, την οποία θα πρέπει να εφαρμόζει κανείς κατά την κοινή λογική, συνυπολογίζοντας τις κατά περίπτωση ρητές εξαιρέσεις. Οποιαδήποτε εκτενής επεξεργασία στη σελίδα θα πρέπει να είναι προϊόν συναίνεσης. Αν υπάρχει αμφιβολία, συζητήστε το πρώτα στη σελίδα συζήτησης. |
Εγχειρίδιο μορφής |
---|
|
Λέγοντας μορφή εννοούμε το ύφος γραφής, το οποίο συμπεριλαμβάνει και τις γενικές και ειδικές μορφοποιήσεις που μπορεί να υπάρχουν σε ένα λήμμα της Βικιπαίδειας.
Βασική αρχή, η οποία υπερκαλύπτει όλες τις άλλες, είναι η αρχή της συνεκτικότητας: το ύφος ενός λήμματος πρέπει να είναι ίδιο σε όλα τα σημεία του, ακόμη κι όταν αυτό το ύφος δεν εφαρμόζεται σε όλα τα λήμματα της Βικιπαίδειας. Αυτή η συνεκτικότητα προωθεί την επαγγελματική εμφάνιση, την απλότητα και τη συνοχή μεταξύ των λημμάτων της Βικιπαίδειας. Εξαιρέσεις σε αυτή την αρχή δεν επιτρέπονται, εκτός από τα άμεσα παραθέματα, στα οποία μπορεί να διατηρείται η μορφή του αυθεντικού κειμένου (πχ πολυτονικό σε αρχαία κείμενα).
Παράδειγμα: Η μορφοποίηση των βιβλιογραφικών αναφορών στο τέλος του λήμματος, ενώ δεν έχει εντελώς τυποποιημένη μορφή, πρέπει να είναι όμοια για όλες τις αναφορές. Πχ, δεν μπορεί σε μερικές να προηγείται το όνομα του επιθέτου και σε άλλες να συμβαίνει το αντίθετο. Άλλο παράδειγμα είναι η αρχή χρονολόγησης όπου και οι δύο γνωστοί τρόποι (ΠΚΕ/ΜΚΕ και π.Χ./μ.Χ. αντίστοιχα) είναι αποδεκτοί, όμως μόνον ένας από αυτούς πρέπει να χρησιμοποιείται σε όλο το λήμμα.
Όταν υπάρχουν περισσότερα από ένα αποδεκτά στυλ για να επιλέξει κανείς, δεν είναι σωστό κάποιος να αλλάξει ένα λήμμα από το ένα στυλ στο άλλο. Ο πόλεμος επεξεργασιών για διαφορετικά στυλ είναι απαράδεκτος. Αν κάποιο λήμμα έχει σταθεροποιηθεί και χρησιμοποιεί παντού το ίδιο στυλ, δεν πρέπει να το αλλάζουμε χωρίς να υπάρχει κάποιος λόγος ο οποίος σχετίζεται με το ίδιο το στυλ και την καταλληλότητά του για το λήμμα. Αν το λήμμα φαίνεται να είναι υπό εξέλιξη, διατηρούμε το στυλ του πρώτου κύριου συνεισφέροντα στο λήμμα. Πχ αν στο λήμμα υπάρχουν ήδη βιβλιογραφικές παραπομπές τύπου υποσημείωσης (footnote) οι οποίες βρίσκονται μετά από τα σημεία στίξης (κόμμα, τελεία), οι επόμενες που θα προσθέσουμε δεν θα πρέπει να βρίσκονται πριν τα σημεία στίξης.
Τα λήμματα της Βικιπαίδειας γράφονται στη δημοτική (νεοελληνική κοινή) και ακολουθείται το μονοτονικό σύστημα, τηρώντας τους κανόνες της ισχύουσας σχολικής γραμματικής. Σχόλια στις σελίδες συζήτησης σε πολυτονικό και άτονη γραφή είναι ανεκτά· καλό όμως είναι να χρησιμοποιούνται με μέτρο, δείχνοντας κατανόηση στη δυσκολία πολλών να τα διαβάζουν. Αποφύγετε σχόλια σε greeklish καθώς και σε ΚΕΦΑΛΑΙΟΓΡΑΜΜΑΤΗ ή έντονη γραφή, διότι δίνετε την εντύπωση ότι φωνάζετε και θεωρείται αγένεια προς τους συνομιλητές σας. Σχόλια με μη αποδεκτή μορφοποίηση πιθανόν να αφαιρεθούν. Αν υπάρχει διαφωνία για την ορθογραφία ή τη σύνταξη, οι συντάκτες μπορούν να συμβουλευτούν και να επικαλεστούν σύγχρονα λεξικά και γραμματικές, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να επιλέγουν τη γραφή που προκρίνουν τα περισσότερα κάθε φορά έργα.
Κατ' εξαίρεση μπορούν να γραφούν όπως έχουν δοθεί / βρεθεί ή δημοσιευτεί στο πρωτότυπο σε καθαρεύουσα / πολυτονικό σύστημα / αρχαία ελληνικά ή σε διαλέκτους παραθέματα από αρχαίους Έλληνες / λογίους / Βυζαντινούς συγγραφείς και γενικά συγγραφείς του παρελθόντος. Προτείνεται δε η απόδοση του παραθέματος στη δημοτική γλώσσα, προς διευκόλυνση των αναγνωστών οι οποίοι θεωρούμε ότι δεν είναι αναγκαστικά εξοικειωμένοι με γλωσσικούς τύπους άλλους από τους ισχύοντες σήμερα.
Οι παράγραφοι που αποτελούνται από μια ή δυο προτάσεις θα πρέπει να αποφεύγονται αν δεν εξυπηρετούν ιδιαίτερο σκοπό (π.χ. διάρθρωση ενοτήτων με σκοπό την αποκατάσταση της ουδετερότητας του λήμματος), καθώς διακόπτουν τη ροή του κειμένου. Με το ίδιο κριτήριο, μια παράγραφος γίνεται δυσανάγνωστη, αν ξεπεράσει ορισμένο μέγεθος.
Τα λήμματα γενικά περιλαμβάνουν παραγράφους κειμένου και όχι αριθμημένες λίστες. Όμως μερικές φορές η χρήση μιας λίστας με κουκκίδες ή αριθμούς μπορεί να σπάσει ένα μεγάλο, μονολιθικό κομμάτι κειμένου, ειδικά αν το θέμα απαιτεί μεγάλη προσπάθεια από τους αναγνώστες. Οι λίστες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται υπερβολικά μέσα στο κείμενο, αλλά είναι συνηθισμένες στα παραρτήματα στο τέλος του λήμματος.
Όλα τα λήμματα, εκτός των πολύ μικρών σε έκταση πρέπει να αρχίζουν από μία Συνοπτική Εισαγωγή, που δεν πρέπει να περιέχει επικεφαλίδες ενοτήτων (δείτε Συνοπτική Εισαγωγή). Το υπόλοιπο λήμμα μπορεί να χωριστεί σε ενότητες, υποενότητες κ.λπ.
Η Συνοπτική Εισαγωγή πρέπει να είναι μιά σύντομη και σαφής περίληψη.
Πληροφορίες που θα προστεθούν αργότερα δεν είναι απαραίτητα τόσο σημαντικές ώστε να προστεθούν στην Συνοπτική Εισαγωγή. Θα πρέπει να προστεθούν στην πιο κατάλληλη ενότητα ή ενότητες που ακολουθούν.
Προαιρετικά, ακολουθούν ενότητες με την εξής σειρά:
Όπως και με τις παραγράφους, ενότητες και υποενότητες πολύ μικρές σε μέγεθος φορτώνουν το λήμμα και εμποδίζουν την ροή του. Μικρές παράγραφοι και μεμονωμένες προτάσεις συχνά δεν δικαιολογούν τη χρήση υποεπικεφαλίδας, και σε τέτοιες περιπτώσεις είναι προτιμότερη η χρήση λιστών.
Κατά το δυνατό, ο τίτλος του λήμματος είναι το υποκείμενο της εισαγωγικής πρότασης του λήμματος, για παράδειγμα «Ο Πόντος είναι μια γεωγραφική περιοχή της βορειοανατολικής Μικράς Ασίας η οποία...» και όχι «Με το όνομα Πόντος ορίζουμε μια γεωγραφική περιοχή της βορειοανατολικής Μικράς Ασίας η οποία...». Εν γένει, ο τίτλος του λήμματος εμφανίζεται όσο νωρίτερα είναι δυνατόν. Η πρώτη (και μόνο η πρώτη) εμφάνιση του τίτλου στο κείμενο θα πρέπει να γίνεται με έντονους (bold) χαρακτήρες, μαζί με τη συντομογραφία του, εάν αυτή υπάρχει. Οι τονισμένοι όροι δεν εμφανίζουν συνδέσμους προς άλλα λήμματα της Βικιπαίδειας. Το παρακάτω παράδειγμα δείχνει τη χρήση των έντονων χαρακτήρων στην εισαγωγή λήμματος του λήμματος για τον χάλυβα:
Ο χάλυβας (κν. ατσάλι) είναι κράμα σιδήρου–άνθρακα που περιέχει λιγότερο από 2,06% κ.β. άνθρακα, λιγότερο από 1,0% μαγγάνιο και πολύ μικρά ποσοστά πυριτίου, φωσφόρου, θείου και οξυγόνου. Οι κραματωμένοι χάλυβες, όπως πχ οι ανοξείδωτοι χάλυβες, οι εργαλειοχάλυβες, κλπ, αποτελούν ειδική κατηγορία κραμάτων που περιέχουν υψηλότερα ποσοστά άλλων μετάλλων.
Στον τίτλο του λήμματος που εμφανίζεται στην εισαγωγή, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και πλάγιοι χαρακτήρες, σε συνδυασμό με την έντονη γραφή.
Αν ο τίτλος του λήμματος είναι περιγραφικός, όπως πχ Πυρκαγιές στην Ελλάδα το 2007, ο τίτλος δεν χρειάζεται να εμφανιστεί ξανά στο λήμμα. Αν όμως εμφανίζεται, εννοείται και πάλι πως δεν πρέπει να απεικονίζεται με έντονους χαρακτήρες:
Το καλοκαίρι του 2007, συνέβη μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας.
Ο μόνος αποδεκτός τρόπος για τη δημιουργία επικεφαλίδων (που λέγονται επίσης και τίτλοι τμήματος ή τίτλοι ενότητας) είναι η χρήση χαρακτήρων =
(ίσον), χωρίς κενά μεταξύ τους. Οι τριπλές απόστροφοι ( '''
) εμφανίζουν μια λέξη σε έντονους χαρακτήρες και δεν χρησιμοποιούνται στις επικεφαλίδες. Μην υποκαθιστάτε τις υποενότητες με φράσεις με έντονους χαρακτήρες.
Στις επικεφαλίδες και στους τίτλους υποενοτήτων:
). Σε περίπτωση που ο τίτλος ενός λήμματος πρέπει να έχει έναν τέτοιο όρο (Πχ, S/2000 (1998 WW31) 1), το λήμμα είναι καλύτερα να δημιουργηθεί με τίτλο που δεν θα έχει τον όρο υπογεγραμμένο (στο παράδειγμα S/2000 (1998 WW31) 1), και να χρησιμοποιηθεί το πρότυπο DISPLAYTITLE για την μορφοποίησή του.[[…]]
). Τοποθετήστε το σύνδεσμο στην πρώτη εμφάνιση του όρου στο σώμα του κειμένου.Οι επικεφαλίδες και οι τίτλοι των ενοτήτων παρέχουν μια γενική επισκόπηση στον πίνακα περιεχομένων και δίνουν τη δυνατότητα στους αναγνώστες να περιηγηθούν στο κείμενο ευκολότερα. Οι τίτλοι στις υποενότητες είναι κατάλληλοι για το διαχωρισμό μεγαλύτερων ενοτήτων.
== Τα πλεονεκτήματα της θεωρίας ==
Τα λήμματα της Βικιπαίδειας περιέχουν εσωτερικούς συνδέσμους, που προσφέρουν πληροφορίες για σημαντικές λέξεις σε αντίστοιχα λήμματα ή ενότητες λημμάτων, με τις προϋποθέσεις ότι:
Μια σύντομη φράση που εξηγεί τον όρο μπορεί να είναι μερικές φορές η προτιμότερη λύση, ωστόσο χρησιμοποιήστε εσωτερικούς συνδέσμους, αντί να επαναλαμβάνετε εξηγήσεις του ίδιου πράγματος. Παρομοίως, προσπαθήστε να μη δημιουργείτε εσωτερικούς συνδέσμους για τον ίδιο όρο πάρα πολλές φορές μέσα σε ένα λήμμα. Χρήσιμοι εσωτερικοί σύνδεσμοι που δεν περιλαμβάνονται στο κυρίως κείμενο μπορούν να μπουν στην ενότητα Δείτε επίσης (βλ. παρακάτω) στο τέλος του λήμματος.
Για παράδειγμα, στο λήμμα Πνευματική ιδιοκτησία, η σημασία της φράσης βάσεις δεδομένων είναι άγνωστη σε πολλούς χρήστες. Η πολυπλοκότητα του όρου δεν επιτρέπει να γίνει σύντομη ανάλυσή του εντός του λήμματος (μια μικρή φράση ή σημείωση). Αν γινόταν αυτό, είναι πολύ πιθανό να υπήρχε επαναλαμβανόμενο περιεχόμενο. Επομένως, είναι απαραίτητο να προστεθεί σύνδεσμος προς το λήμμα Βάση δεδομένων, που εμφανίζεται με τη μορφή βάσεις δεδομένων.
Οι εσωτερικοί σύνδεσμοι (δηλ. οι σύνδεσμοι από λέξεις του κειμένου προς άλλα λήμματα της Βικιπαίδειας) πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν είναι σχετικοί με το θέμα. Το να τοποθετούμε συνδέσμους σε όσο περισσότερες λέξεις μπορούμε, εκτός από άχρηστο είναι και αντιπαραγωγικό καθώς διασπά την προσοχή στο κείμενο. Γι αυτό το λόγο πρέπει να τηρούνται οι εξής κανόνες:
[[Ελάμ#Μέση Ελαμίτικη περίοδος]]
Ελάμ#Μέση Ελαμίτικη περίοδος (δείτε #Διαχείριση ενοτήτων)Λήμματα ημερομηνίας (π.χ. 24 Φεβρουαρίου και 10 Ιουλίου ) και λήμματα έτους (π.χ. 1795, 1955, 2007) δεν θα πρέπει να συνδέονται εκτός εάν η συνδεδεμένη ημερομηνία ή έτος έχει σημαντική σχέση με το θέμα του λήμμα σύνδεσης, πέραν της ίδιας της ημερομηνίας, έτσι ώστε η σύνδεση να ενισχύει την κατανόηση του θέματος από τον αναγνώστη. Για παράδειγμα, τα έτη γέννησης και θανάτου της αρχιτέκτονας Μαίρη Κόλτερ δεν πρέπει να συνδέονται, γιατί ελάχιστα ή καθόλου περιεχόμενα του 1869 ή του 1958 ενισχύουν την κατανόηση της Κόλτερ ή του έργου της από τον αναγνώστη. Αλλά [[Χρονολόγιο Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων 2008#14 Αυγούστου|14 Αυγούστου]]
μπορεί να συνδεθεί από άλλο λήμμα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ωστόσο, σε εγγενώς χρονολογικά άρθρα ( 1789 και Ιανουάριος), επιτρέπονται οι σύνδεσμοι σε συγκεκριμένα λήμματα ημερομηνίας ή έτους.
Δεν πρέπει να διαγράφονται χρήσιμοι σύνδεσμοι προς λήμματα που δεν έχουν γραφτεί ακόμα. Υπάρχουν δύο τέτοιες συνήθεις περιπτώσεις:
Επί Κύρου Α' του Μεγάλου, η Αίγυπτος έγινε επαρχία της [[Περσική αυτοκρατορία|Περσικής αυτοκρατορίας]].
Επί Καμβύση Β', η Αίγυπτος έγινε τμήμα της [[Πέρσες|Περσική αυτοκρατορία]].
[[:en:Persian empire|Περσική αυτοκρατορία]]
δεν πρέπει να υπάρχουν στο κύριο σώμα του λήμματος.Οι σύνδεσμοι προς σελίδες εκτός Βικιπαίδειας δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εντός του κυρίως κειμένου του λήμματος. Όμως μπορούν να χρησιμεύουν ως πηγές σε παραπομπές τύπου υποσημείωσης (π.χ. διαδικτυακά βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες) ή ως υλικό για μελλοντική επέκταση, οπότε μπαίνουν στο παράρτημα «Εξωτερικοί σύνδεσμοι» στο τέλος του λήμματος.
Όταν μπαίνουν στην ενότητα «Εξωτερικοί σύνδεσμοι», πρέπει να παρατίθενται σε λίστα. Κάθε σύνδεσμος πρέπει να έχει τον τίτλο που διαθέτει η εξωτερική ιστοσελίδα ή, αν αυτός δεν είναι ικανοποιητικά περιγραφικός, μια σύντομη περιγραφή η οποία να δείχνει ξεκάθαρα το περιεχόμενό του και τη σχέση με το λήμμα. Σύνδεσμοι χωρίς τίτλο ή περιγραφή δεν είναι αποδεκτοί.
Παράδειγμα λίστας εξωτερικών συνδέσμων, σε λήμμα για τις Ευρωεκλογές του 2009:
Είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να αποφεύγεται η παράθεση μεγάλου αριθμού εξωτερικών συνδέσμων. Οι εξωτερικοί σύνδεσμοι δεν δικαιολογούν την ύπαρξη ενός λήμματος και, εξ άλλου, η Βικιπαίδεια δεν είναι χώρος εναπόθεσης συνδέσμων.
Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει διαφωνία για το πώς αποκαλείται κάποιο πρόσωπο ή ομάδα ανθρώπων, χρησιμοποιούνται οι σχετικές πολιτικές ονοματοδοσίας της Βικιπαίδειας. Όταν δεν υπάρχει διαφωνία, είναι προτιμότερο να ακολουθείται η ονομασία που χρησιμοποιείται από το ίδιο το εν λόγω πρόσωπο ή την ομάδα. Για τον ίδιο λόγο, χρειάζεται προσοχή στον τρόπο προσδιορισμού κατηγοριών ανθρώπων. Πχ οι αφρικανικής καταγωγής πολίτες των ΗΠΑ θα πρέπει να αποκαλούνται αφροαμερικανοί και όχι μαύροι, αφού το τελευταίο είναι εκτός, των άλλων, και ανακριβές.
Για πρόσωπο με ασαφή ιδιότητα φύλου, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται εκείνες οι αντωνυμίες που ταιριάζουν με το φύλο που έχει επιλέξει (πιο πρόσφατα) για να αυτοπροσδιοριστεί το εν λόγω πρόσωπο.
Χρησιμοποιούμε την εξειδικευμένη ορολογία που αρμόζει σε ένα πρόσωπο και όχι γενικές ιδιότητες οι οποίες ενέχουν την πιθανότητα δημιουργίας στερεότυπων εντυπώσεων. Πχ, για ένα πρόσωπο από την Αιθιοπία χρησιμοποιούμε τον όρο Αιθίοπας και όχι Αφρικανός και για τον πολίτη του Ισραήλ τον όρο Ισραηλινός αντί του γενικότερου Εβραίος ή Ισραηλίτης.
Οι ονομασίες εθνών και φυλών ξεκινούν πάντα με κεφαλαίο γράμμα, πχ Τούρκοι, Ιταλός. Όμως τα σχετικά επίθετα ξεκινούν με μικρό γράμμα, πχ τουρκική ιστορία, ιταλικά, ελληνικά σύνορα.
Τα επιστημονικά ονόματα για τα γένη και τα είδη γράφονται με πλάγιους χαρακτήρες με κεφαλαίο στο αρχικό γράμμα για το γένος, αλλά όχι κεφαλαίο για το είδος. Για παράδειγμα ο άνθρωπος είναι Homo sapiens. Η ταξινομική κατηγοριοποίηση σε ανώτερες κατηγορίες από το γένος δίνεται με κεφαλαίο και όχι σε πλάγιους χαρακτήρες. Για παράδειγμα οι άνθρωποι ανήκουν στην οικογένεια των Ανθρωπιδών.
Τα κοινά ονόματα της χλωρίδας και πανίδας θα πρέπει να γράφονται με μικρό γράμμα – για παράδειγμα βελανιδιά ή λιοντάρι. Υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις σε αυτό:
Λάθος | (γενικά): | Το Πανεπιστήμιο προσφέρει προγράμματα στις τέχνες και τις επιστήμες. |
Σωστό | (περιληπτικός όρος): | Το πανεπιστήμιο προσφέρει … |
Σωστό | (τίτλος): | Το Πανεπιστήμιο της Οτάβα προσφέρει … |
Αποσαφήνιση
Δώστε αρχικά τον πλήρη όρο
Λάθος | (δεν είναι όνομα): | Χρησιμοποιήσαμε τεχνολογία Ψηφιακής Σάρωσης (ΨΣ) |
Σωστό: | Χρησιμοποιήσαμε τεχνολογία ψηφιακής σάρωσης (ΨΣ) | |
Σωστό | (όνομα): | γνωστό στη Νέα Δημοκρατία (ΝΔ) |
, π.χ. Ο ΠΜΟ ιδρύθηκε το 1950.
: Ο ΠΜΟ ιδρύθηκε το 1950.Οι πλάγιοι χαρακτήρες χρησιμοποιούνται με φειδώ για να δώσουν έμφαση σε κάποιες λέξεις στις προτάσεις (οι έντονοι χαρακτήρες δε χρησιμοποιούνται καθόλου για αυτόν το σκοπό). Γενικά όμως, όσο πιο πολύ χρησιμοποιείται η έμφαση, τόσο μικρότερη επίδραση έχει και γι αυτό δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση.
Άλλη χρήση των πλάγιων χαρακτήρων είναι όταν αναφέρονται τίτλοι έργων τέχνης (ταινίες, πίνακες, αγάλματα, μουσικοί δίσκοι κλπ) και βιβλίων ή δημοσιευμένων λημμάτων. Πχ, για το δίσκο Reflections, ο Μάνος Χατζιδάκις συνεργάστηκε με τους New York Rock & Roll Ensemble.
Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε πλάγια γραφή σε κυριλλικούς χαρακτήρες, δεδομένου ότι κατά την πλάγια γραφή κάποιοι χαρακτήρες αλλάζουν σημαντικά (δείτε για παράδειγμα το Τ στο όνομα Δημήτρης στα Ρώσικα: Дмитрий και Дмитрий από т γίνεται σε πλάγια γραφή т).
Στους αριθμούς, το διαχωριστικό χιλιάδων στην ελληνική γλώσσα ήταν και παραμένει η τελεία — και όχι η υποδιαστολή. Το αντίθετο ισχύει για τους δεκαδικούς αριθμούς.
Παραδείγματα:
Δεν χρησιμοποιούμε διαχωριστικό χιλιάδων στις εξής περιπτώσεις:
Στο κείμενο, οι αριθμοί μέχρι και το 20 γράφονται με λέξεις και όχι ψηφία. Εξαίρεση, ωστόσο, μπορεί να γίνει όταν οι αριθμοί συνοδεύουν μονάδες μέτρησης.
Παραδείγματα:
Για το σημείο έναρξης χρονολόγησης, και οι δύο γνωστοί τρόποι είναι αποδεκτοί. Δηλ. π.Χ./μ.Χ. ή ΠΚΕ/ΜΚΕ. Η μορφοποίηση κεφαλαίων μικρών είναι αυτή που αναφέρθηκε προηγουμένως (δηλ. δεν είναι αποδεκτές οι μορφές π.χ., Π.Χ., πκε, Π.Κ.Ε. κλπ).
Στις χρονολογίες μετά Χριστόν (μ.Χ./ΜΚΕ), συνήθως αρκεί να γράφουμε μόνο τον αριθμό, εκτός αν υπάρχει πιθανότητα παρανόησης με χρονολογίες π.Χ./ΠΚΕ. Για παράδειγμα, δεν γράφουμε 1821 μ.Χ. αλλά απλά 1821.
Η χρήση ενεστώτα για γεγονότα που έχουν ήδη συμβεί (ιστορικός ενεστώτας) είναι κατάλληλη κυρίως για τη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία και πρέπει να αποφεύγεται στα λήμματα της Βικιπαίδειας που αναφέρονται σε γεγονότα του παρελθόντος. Εξαίρεση μπορεί να είναι τα τρέχοντα γεγονότα και, οπωσδήποτε, οι χρονολογικές λίστες γεγονότων (ημερολόγια). Π.χ.:
Δεν επιτρέπεται η χρήση κάθε είδους εισαγωγικών («» ή '') στα λήμματα για την έκφραση διαφωνίας ή ειρωνείας. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση που τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται σε κάποιο άμεσο παράθεμα ή τίτλο παραθέματος. Όπου πρέπει να αναφερθεί τίτλος έργου, βιβλίου, λήμματος κλπ, επιβάλλεται η χρήση πλάγιων χαρακτήρων (βλ. ενότητα #Πλάγιοι χαρακτήρες).
Πρέπει να να αποφεύγεται η χρήση του θαυμαστικού (!
) στα λήμματα. Φυσικά, εξαιρούνται οι μαθηματικές (π.χ. n!) και λογικές (π.χ. A != B ) εκφράσεις και τα άμεσα παραθέματα.
Δεν πρέπει να συγχέονται οι διάφοροι τύποι παύλας που διαθέτει η Βικιπαίδεια, και οι οποίοι είναι πάντοτε διαθέσιμοι στη σελίδα επεξεργασίας (μενού «Ειδικοί χαρακτήρες» ή εικονίδιο «Ω» στον οπτικό επεξεργαστή). Έτσι:
−
, unicode: −
) δεν πρέπει να υποκαθίσταται από την κοινή παύλα.–
) χρησιμοποιείται για συλλαβισμό ή περιοχή αριθμών ή χρονολογιών—
) χρησιμοποιείται για να διασπάσει μια πρόταση (πχ αντί παρένθεσης ή άνω τελείας).Οι εικόνες, φωτογραφίες, χάρτες και άλλα γραφικά σχήματα πρέπει να συνοδεύονται πάντοτε από μια σχετική λεζάντα, εκτός αν «αυτοπεριγράφονται» (πχ εξώφυλλα δίσκων και βιβλίων) ή είναι ξεκάθαρες απεικονίσεις του θέματος του λήμματος. Πχ, σε μια βιογραφία, η φωτογραφία του βιογραφούμενου προσώπου δεν είναι υποχρεωτικό να έχει λεζάντα. Μπορεί όμως να έχει λεζάντα όπου, εκτός από το όνομα, εμφανίζονται και άλλα σχετικά με τη φωτογραφία στοιχεία, όπως σε ποια ηλικία του βιογραφούμενου ή ποια χρονολογία πάρθηκε η φωτογραφία ή και σε ποιο γεωγραφικό σημείο ή περίσταση.
Το εναλλακτικό κείμενο είναι κείμενο που σχετίζεται με μια εικόνα που εξυπηρετεί τον ίδιο σκοπό και μεταφέρει τις ίδιες βασικές πληροφορίες με την εικόνα. Σε περιπτώσεις όπου η εικόνα δεν είναι διαθέσιμη στον αναγνώστη, ίσως επειδή έχουν απενεργοποιήσει τις εικόνες στο πρόγραμμα περιήγησής τους ή χρησιμοποιούν πρόγραμμα ανάγνωσης οθόνης λόγω προβλημάτων όρασης, το εναλλακτικό κείμενο διασφαλίζει ότι δεν θα χαθούν πληροφορίες ή λειτουργικότητα. Απουσία ή μη χρήσιμο εναλλακτικό κείμενο μπορεί να είναι πηγή απογοήτευσης για χρήστες με προβλήματα όρασης.
Στη Βικιπαίδεια, το εναλλακτικό κείμενο παρέχεται συνήθως μέσω ενός συνδυασμού της λεζάντας της εικόνας και του κειμένου που παρέχεται για την παράμετρο εικόνας alt
εικόνας στη σήμανση MediaWiki.
Η Βικιπαίδεια δεν έχει καταλήξει σε ένα μοναδικό πρότυπο μορφοποίησης παραπομπών. Σε κάθε περίπτωση, όμως, πρέπει να παρουσιάζεται η απαραίτητη ποσότητα πληροφορίας και να ακολουθούμε μια από τις καθιερωμένες επαγγελματικές μορφοποιήσεις παραπομπών. Μέσα σε ένα λήμμα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ένας τύπος μορφοποίησης παραπομπών (αρχή της συνεκτικότητας).
Οι παραπομπές μπορούν να είναι:
...
) με προτεινόμενη μορφή Συγγραφέας (ή τίτλος, αν δεν υπάρχει συγγραφέας) χρονολογία, αριθμός σελίδας, οι οποίες οδηγούν στο τέλος του κειμένου, στην αντίστοιχη ενότητα «Παραπομπές». Η παραπομπή καλό θα είναι να καταλήγει σε τελεία. Πχ .Για να έχουν όμως νόημα τα παραπάνω παραδείγματα, πρέπει το βιβλίο ή άλλο κείμενο, στο οποίο παραπέμπουμε, να περιγράφεται λεπτομερώς στο παράρτημα Πηγές (ή Βιβλιογραφία). Πχ, για το παραπάνω παράδειγμα, το αναφερόμενο βιβλίο θα περιγράφεται ως
Όταν όμως δεν υπάρχει τέτοια βιβλιογραφική αναφορά στο παράρτημα (αν και συνιστάται έντονα να υπάρχει, όταν οι παραπομπές στο ίδιο βιβλίο είναι πολλές), η παραπομπή θα είναι αναγκαστικά τύπου υποσημείωσης και θα περιέχει όλη την απαραίτητη βιβλιογραφική πληροφορία για την ανεύρεση του βιβλίου ή κειμένου σε μια βιβλιοθήκη ή στο διαδίκτυο. Πχ,
Βασική αρχή είναι ότι δεν χρησιμοποιούμε λίστες, είτε απλές (bulleted) είτε αριθμημένες, όταν το κείμενο είναι αναγνώσιμο και κατανοητό χωρίς αυτές, πχ απλά χωρίζοντας το σε παραγράφους. Όμως, στους ημερολογιακούς καταλόγους γεγονότων, χρησιμοποιούμε πάντοτε λίστες.
Οι αριθμημένες λίστες πρέπει να αποφεύγονται εκτός από τις εξής περιπτώσεις:
Κάθε στοιχείο (γραμμή) της λίστας πρέπει να καταλήγει σε τελεία, όταν μπορεί να σταθεί σαν αυτοτελής πρόταση.
Χρησιμοποιούμε την απλούστερη δυνατή γλώσσα κωδικοποίησης (markup) η οποία θα μας δώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα (που είναι ένα χρήσιμο και κατανοητό κείμενο). Χρησιμοποιούμε ειδικό κώδικα (όπως HTML και CSS) με φειδώ και μόνο αν υπάρχει σοβαρός λόγος. Ο κώδικας HTML ή CSS μπορεί να μην απεικονίζεται σωστά σε όλα τα προγράμματα πλοήγησης (browsers). Εξ άλλου, όσο λιγότερο τέτοιο κώδικα χρησιμοποιούμε, τόσο πιο εύκολη είναι η μελλοντική συντήρηση / τροποποίηση του κειμένου.
Ειδικότερα, δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τις ιδιότητες float και line-height της γλώσσας CSS γιατί μπορεί να αλλοιώσουν την απεικόνιση σε μερικά προγράμματα πλοήγησης, όταν ο αναγνώστης χρησιμοποιεί γραμματοσειρές μεγάλου μεγέθους.
Η χρήση χρώματος στο κείμενο, προκειμένου να τονιστεί ή να εξαχθεί πληροφορία, δεν συνιστάται καθώς υπάρχουν αναγνώστες με προβλήματα διάκρισης χρωμάτων.
This article uses material from the Wikipedia Ελληνικά article Βικιπαίδεια:Εγχειρίδιο μορφής, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Το περιεχόμενο είναι διαθέσιμο υπό CC BY-SA 4.0 εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ελληνικά (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.