Y Gymdeithas Lenyddol Frenhinol

Lleolir ei phencadlys yn Somerset House, Dinas Westminster, yn Llundain.

y Gymdeithas Lenyddol Frenhinol

Math	cymdeithas ddysgedig, academi cenedlaethol
Sefydlwyd	1820
Daearyddiaeth
Sir	Llundain Fwyaf (Sir seremonïol)
Gwlad	Lloegr
Sefydlwydwyd gan	Siôr IV, brenin y Deyrnas Unedig
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Sefydlwyd y Gymdeithas Lenyddol Frenhinol ym 1820 gan y Brenin Siôr IV, ar gynnig Thomas Burgess, Esgob Tyddewi, i "wobrwyo haeddiant llenyddol ac ennyn dawn lenyddol". Rhoddwyd swm o 1,100 gini yn nawdd cychwynnol gan y brenin i'r gymdeithas newydd: y rhan fwyaf i'w rhoi yn bensiwn o gant gini'r un i ddeng Aelod Brenhinol, a'r cant yn weddill yn wobr am draethawd. Ymhlith y ddeng aelod cyntaf oedd yr economegydd Thomas Malthus a'r bardd Samuel Taylor Coleridge. Cyhoeddwyd erthyglau a thrafodion yr RSL (Transactions) yn rheolaidd hyd at ohirio'r rheiny yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Ailgychwynnwyd y gyfres ym 1921, dan yr enw Essays by Divers Hands.

Mae gan yr RSL ryw 600 o Gymrodorion etholedig. Yn ogystal, dewisir Cymrodorion Anrhydeddus o ddiwydiant cyhoeddi a chylchoedd llenyddol y Deyrnas Unedig, gan gynnwys cyhoeddwyr, asiantau, llyfrgellwyr, a gwerthwyr llyfrau. Ers 1961, rhoddir y teitl Cydymaith i lenorion amlwg yn yr iaith Saesneg. Y deg Cydymaith cyfredol yw Syr Michael Holroyd, Syr Tom Stoppard, Michael Frayn, Margaret Atwood, Alice Munro, Anita Desai, Kazuo Ishiguro, Edna O'Brien, Philip Pullman, a Colin Thubron. Mae aelodaeth gyffredin yr RSL yn agored i bawb, am dâl blynyddol. Mae'r RSL yn noddi darlleniadau a darlithoedd, yn cynnig gwobrwyon (gan gynnwys Medal Benson a Gwobr Stori Fer V. S. Pritchett), ac yn ymgyrchu ar faterion o ddiddordeb i lenorion.

• PEN Rhyngwladol