2021 Coup D'état Gini

Y bore hwnnw, yn y brifddinas Conakry, cafodd Palas Arlywyddol Sekhoutoureah ei amgylchynu gan fiwtiniwyr. Wedi brwydr saethu rhwng y gwrthryfelwyr a'r lluoedd a oedd yn ffyddlon i'r arlywydd, cafodd Condé ei arestio. Datganodd y swyddog lluoedd arbennig Mamady Doumbouya bod y llywodraeth wedi ei ddymchwel, y cyfansoddiad wedi ei ddirymu, a ffiniau'r wlad wedi eu cau. Condemniwyd y coup gan nifer o lywodraethau eraill a sefydliadau rhyngwladol, ond bu nifer o bobl Gini yn croesawu'r newid grym.

Coup d'état Gini

Enghraifft o'r canlynol	coup d'état
Dyddiad	5 Medi 2021
Lladdwyd	0
Lleoliad	Conakry
Gwladwriaeth	Gini
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Etholwyd Condé yn Arlywydd Gini yn 2010, a chafodd ei ail-ethol yn 2015 ac yn 2020. Yn ystod y cyfnod hwn, tyfodd economi'r wlad o ganlyniad i echdynnu adnoddau naturiol, yn bennaf cloddio bocsit, ond ni chafodd hyn fawr o effaith ar sefyllfa ariannol trwch y boblogaeth. Yn 2019–21, yn sgil ymgais lwyddiannus Condé i newid y cyfansoddiad er mwyn ei alluogi i ymgyrchu am drydydd dymor yn y swydd, ysgogwyd protestiadau a therfysgoedd ar draws Gini, ac ymateb llawdrwm gan yr heddlu a'r llywodraeth, a bu farw rhwng 50 a 100 o bobl. Cafodd gwleidyddion o bleidiau eraill eu harestio, a bu farw rhai ohonynt yn y ddalfa. Cynyddodd prisiau bwyd a nwyddau eraill, ac yn Awst 2021 cyhoeddodd llywodraeth Condé y byddai'n codi trethi, cwtogi ar gyllido'r heddlu a'r lluoedd arfog, a rhoi mwy o arian i swyddfa'r Arlywydd ac i'r Cynulliad Cenedlaethol.

Yn sgil y coup, cynyddodd prisiau bocsit i'w lefel uchaf ers deng mlynedd. Ceisiodd Doumbouya dawelu'r diwydiant bocsit drwy gadw'r ffin ar y môr yn agored i alluogi allforion bocsit, ac i ryddhau'r sector cloddio rhag y cyrffyw a orfodwyd yn y nos.

Ar Hydref 1, 2021, cymryodd Mamady Doumbouya ei lw fel llywydd dros dro.