Болгaр Чĕлхи

Болгар чĕлхи
Тăван ячĕ:	български език
Патшалăхсем:	Пăлхари, Çурçĕр Македони, Украина, Серби, Румыни, Греци, Турци, Молдави, Албани, РФ
Регионсем:	Балкан çурутравĕ
Официаллă статус:	Пăлхари ; Европа пĕрлешĕвĕ; Афон ; Регионри е сахалрахăш чĕлхи:; Румыни ; Словаки ; Серби (Босилеград тата Димитровград общинисем)
Йĕркелекен:	Пăлхар ăслăх академийĕн Пăлхар чĕлхин институчĕ (Институт за български език)
Рейтинг:	86
Классификаци
Категори:	Еврази чĕлхисем
	Индоевропа çемьи Славян турачĕ Кăнтăр славян ушкăнĕ Тухăç кĕçĕн ушкăнĕ
Çырулăх:	кириллица (пăлхар алфавичĕ)
Чĕлхе кочĕсем
ISO 639-1:	bg
ISO 639-2:	bul
ISO 639-3:	bul
	Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика

Ку ăнлава Пӑлхар чĕлхи ăнлавпа пăтраштармалла мар

Пăлхари Республикин официаллă чĕлхи. Çырулăхне кириллица никĕсĕпе тунă. Пăлхар чĕлхипе илемлĕ тата ăслăх литературин чылай. Пăлхарла калаçакан тĕнчери мĕнпур йышĕ 2014 çул тĕлне — 9 миллиона яхăн çын.

Ытти чылай славян чĕлхисемпе танлаштарсан, пăлхар чĕлхинче аналитизм тарăн тымар янă: ӳкĕмсем пачах çухалнă (вĕсен функцисем предлогсемпе сăмахсен йĕркелĕшĕ çине куçнă); палăртнă тата палăртман тата «нуллĕ» артикльпе усă кураççĕ. Славян чĕлхисем хушшинче пăлхар чĕлхинче кăна тата çывăх македон чĕлхинче артикльсем пур.

Лексикăлла пăлхар чĕлхи чиркӳ-славян чĕлхине çывăх, халиччен те тухăç славян чĕлхисенчи архаикăллă сăмахсем пур. Историри сăлтавсене пула, пăлхар чĕлхинче тĕрĕк кăкĕнчен тухнă сăмахсем нумай. Вырăс чĕлхипе пăлхар чĕлхин лексиконĕсен пĕрпеклĕхĕ чиркӳ витĕр тухать, стилилистика енĕпе пăлхар чĕлхине серб, хорват тата македон чĕлхисем çывăхрах.

Диалектсем

Тĕп статья: Пăлхар чĕлхин диалекчĕсем

Пăлхар чĕлхин ареалĕ диалект енĕпе иккĕне пайланать — тухăç тата анăç калаçăвĕсем. Çак облаçсем чикки çурçĕртен кăнтăралла выртать, ѣ вырăнне уçă сасă каланин изофони уйрăмлăхне пула пайланаççĕ.

Çырулăх

Тĕп статья: Пăлхар алфавичĕ

Пăлхар алфавитне (българска азбука) кириллицаникĕсĕпе тунă, унта 30 саспалли:

саспалли	пăлхарла ячĕ	тĕпри аллофон (МФА)	урăх аллофонсем
А а	а	[a]
Б б	бъ	[b]
В в	въ	[v]
Г г	гъ	[g]
Д д	дъ	[d]
Е е	е	[ɛ]
Ж ж	жъ	[ʒ]
З з	зъ	[z]
И и	и	[i]
Й й	кĕске и	[j]
К к	къ	[k]
Л л	лъ	[l]
М м	мъ	[m]
Н н	нъ	[n]
О о	о	[ɔ]	[о]

саспалли	пăлхарла ячĕ	тĕпри аллофон (ТФА)	урăх аллофонсем
П п	пъ	[p]
Р р	ръ	[r]
С с	съ	[s]
Т т	тъ	[t]
У у	у	[u]
Ф ф	фъ	[f]
Х х	хъ	[x]
Ц ц	цъ	[t͡s]
Ч ч	чъ	[ʧ]
Ш ш	шъ	[ʃ]
Щ щ	штъ	[ʃt]
Ъ ъ	ер голям	[ɤ̞]	[ə]
Ь ь	ер малък	-
Ю ю	йу	[ju]	[u]
Я я	йа	[ja]	[jɐ]

Çав. пекех

Пăлхар литератури
Пăлхар ячĕ

Литература

Маслов Ю. С. Болгарский язык // Языки мира. Славянские языки. — М.: Academia, 2005. — ISBN 5-87444-216-2
Данилов Г. К. Болгарский язык // Литературная энциклопедия : в 11 т. : т. 1 / Отв. ред. Фриче В. М. ; Отв. секретарь Бескин О. М. — М. : Изд-во Ком. Акад., 1930. — Стб. 564—567. — 768 стб. : ил.
Лось И. Л. Болгарский язык // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.

Асăрхавсем

Каçăсем

К:Украина чĕлхисем

This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Болгaр чĕлхи, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.