١٩٢١ پەیمانی مۆسکۆ
پەیمانی مۆسکۆ یان پەیمانی برایەتی (بە تورکی: Moskova Antlaşması، بە ڕووسی: Московский договор) ڕێککەوتنێک بوو لە نێوان ئەنجومەنی نیشتمانیی گەورەی تورکیا (TBMM)، بە سەرکردایەتی مستەفا کەمال، و ڕووسیا، بە سەرکردایەتی ڤلادیمیر لێنین، لە ١٦ی ئازاردا واژوو کرا ١٩٢١.
ئەو کاتە نە کۆماری تورکیا و نە یەکێتی سۆڤیەت دامەزرابوو. حکوومەتی تورکیا لەو سەردەمەدا کە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا دانپێدانراو بوو، حکوومەتی سوڵتان محەممەدی شەشەم بوو، بەڵام ئەو حکوومەتە لایەنێکی پەیمانی مۆسکۆ نەبوو. حکوومەتی سوڵتان پەیمانی سیڤەری واژوو کردبوو کە لەلایەن بزووتنەوەی نەتەوەیی تورکیاوە ڕەتکرابووەوە.
| پەیمانی مۆسکۆ | |
|---|---|
 | |
| وڵات | کۆماری سۆڤیەت فیدراڵی سۆسیالیستی ڕووسیا |
| جێ | مۆسکۆ |
| زمان | ڕووسی، تورکی |
| کاتی ڕوودان | ١ی کانوونی دووەمی ١٩٢١ |
| واژووکاران | ئەنجومەنی باڵای نیشتیمانیی تورکیا، Council of People's Commissars |
خاڵە سەرەکییەکان
بەپێی پەیمانی مۆسکۆ ھەردوو حکوومەت بەڵێنیان دا پەیوەندی دۆستانە لە نێوان وڵاتەکاندا دروست بکەن. لە پەیماننامەکەدا ھاتووە کە زاراوەی «تورکیا» تێیدا بە واتای ئەو خاکانە دێت کە لە سوێندی نیشتمانیدا ھاتووە، کە لە ٢٨ی ژانویەی ١٩٢٠دا لەلایەن پەرلەمانی عوسمانییەوە پەسەندکرابوو، مادەی شەشەم ھەموو ئەو پەیمانانەی کە لە نێوان ڕووسیا و تورکیادا ئەنجامدراون بە پووچەڵ ناسێندرا. بەتاڵ. بەپێی مادەی دووەم، تورکیا باتوم و ناوچەی تەنیشت لە باکووری گوندی سەرپ دایە دەست جۆرجیای سۆڤیەت (ئۆبڵاستی قەرس چووە تورکیا).
مادەی سێیەم قەزایەکی ئۆتۆنۆمی ناخیچێڤانی لەژێر دەسەڵاتی پارێزراوی ئازەربایجانی سۆڤیەت دامەزراند. بەپێی مادەی پێنجەم، لایەنەکان ڕێککەوتن لەسەر ئەوەی وردەکاری کۆتایی لەبارەی دۆخی دەریای ڕەش و گەرووی تورکیا بسپێردرێت بۆ کۆنفرانسی داھاتووی نوێنەرانی دەوڵەتانی کەناراوەکان ئەگەر "سەروەری تەواو" و ئاسایشی تورکیا و "شارە پایتەختەکەی قوستەنتینییە". " بریندار نەبوون.
پەیمانی قەرس
سنوورەکانی تورکیا و ھەروەھا سنوورەکانی جۆرجیا و ئەرمەنستان و ئازەربایجان، وەک لە پەیماننامەکەدا پێناسە کراوە و ھەروەھا پەیمانی قەرس کە نزیکەی یەکسانە (لە ١٣ی تشرینی یەکەمی ١٩٢١ واژوو کراوە)، ھێشتا لە ئارادان.
گرژییەکانی نێوان ڕووسیا و تورکیا لە ساڵی ٢٠١٥
دوای کەوتنەخوارەوەی کەشتیی سوخۆی سو-٢٤ی ڕووسی بەسەر سنووری نێوان سووریا و تورکیا لە تشرینی دووەمی ٢٠١٥ و سەرھەڵدانی گرژییەکانی نێوان ڕووسیا و تورکیا، ئەندامانی حیزبی شیوعی ڕووسیا پێشنیاری ھەڵوەشاندنەوەی پەیمانی مۆسکۆیان کرد. سەرەتا وەزارەتی دەرەوەی ڕووسیا ئەو کارەی بە ناردنی پەیامێکی سیاسی بۆ حکوومەتی ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا زانی. بەڵام لە کۆتاییدا مۆسکۆ لە ھەوڵەکانیدا بۆ کەمکردنەوەی گرژییەکان لەگەڵ ئەنقەرە بڕیاری دژی ئەو بیرۆکەیە دا.
سەرچاوەکان
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article پەیمانی مۆسکۆ (١٩٢١), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.