Мао Цзэдун
Мао Цзэдун (хитадаар 毛泽东; 毛澤東; Máo Zédōng) (1893 оной 12 һарын 26 — 1976 оной 9 һарын 9) Хитадай хубисхалша, улас түрын онолшо, коммунис ударидагша.
Тэрэ Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Уласые (БНХАУ) 1949 ондо байгуулагдаһанһаань хойшо 1976 ондо наһа бараха хүрэтэрээ ударидаба. Тэрэнэй марксизм-ленинизм, сэрэгэй стратегида оруулһан онолой хуби нэмэри, тэрэнэй өөрын гэһэн коммунис бодолгые хамтадань үдэгүү маоизм гэдэг.
| Мао Цзэдун | |
| 毛泽东 | |
 | |
| Түрэһэн нэрэ: | 毛澤東 |
|---|---|
| Ажал үйлэ: | политик, сэрэг |
| Түрэһэн үдэр: | |
| Түрэһэн газар: | Шаошань, Хухань, Чин улас |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: | 1976 оной 9 һарын 9[11][12][14][3][5][15][6][16][8][9][10] (82 наһатай) |
| Наһа бараһан газар: | |
| Хэб маяг: | марксизм-ленинизм, маоизм |
| Гарай үзэг: |
|
Мао мүнөөдэрые хүрэтэр һайн муугай али алинаар хэлэгдэдэг зүдхэлтэн хэбээр байгаа болоод һайн муугай али аляар хэлэгдэхэ, үргэлжэ хубиһан өөршэлэгдэхэ үбые арадаа үлдээһэн юм. Албан ёһоор Хитадта аугаа хубисхалша, улас түрын стратегиша, сэрэгэй суута ухаантан, улас үндэһэтэниие абрагша гэжэ ехэд хүндэлгэдэдэг. Хитадай олон эргэд Мао өөрын гарамгай мэргэн бодолгоор Хитад ороные хосрогдоһон хүдөө ажахын уласһаа дэлхэйн зонхилхо нэгэн гүрэн болгожо, оршон үеын Хитадай эдэй засаг, технологи, соёлой үндэһэн һууриие табиһан гэжэ үзэдэг. Мүн Маое Хитадта шүлэг найрагша, гүн ухаантан, лүндэншэ гэжэ үзэхэнь олонтаа. Илангаяа лүндэншэ гэжэ үзэдэгынь тэрэниие түрын эрхые барижа байха хугасаадань тахин шүтэжэ байһантай голшолон холбоотой. Хэды Чан Кайшиин дэглэмые унаган Хитадай хубисхалые оройлон ударидан илалтада хүргэһэн гэхэ болобош хубисхалай дараа улс орноо удирдан жолоодох чадваргүй болох нь харагдаж бөөнөөр хорих хөдөлмөрийн лагер, цөллөгийн орон болон хувирчээ.Тэрэ "Ард түмэн бол юу дуртай хүссэнээ бичиж болох цаас гэж хэлэх дуртай" байсан нь А.Хитлерийн "ард түмэн бол дуртай үедээ хүчиндэж эрхэндээ байлгаж болдог эм хүн лугаа адил" ижил үзэл бодолтой нэгэн байһан ажа һэн.
Харин Маогойн ниигэм-улас түрын хүтэлбэринүүд, тухайлбал Ехэ үсэрэлтын бодолго, Соёлой хубисхал зэргэнь Хитадай соёл, ниигэм, эдэй засагта хохирол ушаруулжа, ниитые хамарһан үлэсхэлэн асарһан, үндэһэнэй үсөөнхи 300 мянга үлүү Үбэр Монгол, 1 сая Түбэд үндэһэтнэй аминда хүрэһэн алан хидаха бодолгые хэрэгжүүлэгшэ, хүсээр уусгаха тэрэнэй эхэ үндэһые табигша гэһэн буруудхагдадаг. 1949-1975 ондо Маогой ябуулһан бодолго, улас түрын хэлмэгдүүлэлтын уршагаар 50-70 сая хүн үхэһэн гэжэ үзэхэнь түгээмэл. Дэн Сяопин 1978 ондо түрын эрхые абаһанаар, олон маоис бодолгые халажа, эдэй засагай шэнэшлэлые эхилүүлһэн юм.
Маое оршон үеын дэлхэйн түүхэдэ хамагай ехэ нүлөө үзүүлсэн зүдхэлтэнүүдэй нэгэ гэжэ тоосодог болоод Time сэтгүүлһээ тэрэниие XX зуунай эгээн нүлөө бүхы 100 хүнэй нэгтэ тоособо.