Сэрэг — ниигэмһээ хууляар, албан ёһоор үхэлэй хүсые хэрэглэхэ эрхэтэй, ехэбшэлэн буу зэбсэгые ашаглаха, аюулһаа уласые баталан хамгаалха байгуулга юм.
Сэрэг өөрын ниигэмдэ бусад үүргэтэй байжа болохо. Жээшэнь, улас түрын үзэл сурталые дүүтэлүүлхэ (сэрэгэй хунта), империалис замаар эдэй засагай дэмжэхэ гү, али ниигэмэй дотоодо хиналгын нэгэ хэлбэри байха үүргэ.
Хадамал | |
---|---|
Монгол үзэгээр | |
буряад кирилл. | Сэрэг |
монгол кирилл. | Цэрэг |
хальмаг кирилл. | Церг |
Cэрэгэй мэргэжэл ба түүхэ адли эртэ байна. Эртэ хамагай эртэнэй зураг зарим ударидагшадай гэһэн номыень эрхэ мэдэл, хүсэн шадалые харуулжа байна. МЭҮ 1274 ондо Кадешэй тулаанда II Рамзес засаглалай гол мүсэнүүдэй нэгэ байһан, эртэнэй Египетэй барельефынь магтажа байһан. Ази дахи мянган жэл Хитадай анханай эзэн хаан Цинь Ши Хуан тула тэрэнэй сэрэгэй болобо сохихо зорилготой бурхад тэрэнэй терракота сэрэгэйхээ хамта оршуулагдаһан бэлэй. Хамагай үнэншэ сэрэгэй хэрэгэй нэгэниинь олон хэрээлнүүд, удха зохёолой ном судар, түүншэлэн триумфай арка багана зэргэ дурсагалта үбые үлдээһэн Рома байһан.
Сэрэгүүд хүн түрэлхитэнэй изагуур ашаг һонирхолые нүлөөлхэ хүн түрэлхитэнэй түүхые танилсуулжа байна. МЭҮ 3600 онһоо хугасаада 1980 он болотор үедэ ойролсоогоор 1455 дайн гараһан (энэ тоондо нэгэдүгээр ба хоёрдугаар дэлхэйн дайнууд оруулна), энэ үедэ 3.6 тэрбүм хүн үлүү алагдаһан гү, али үбшэнһээ, үлэсхэлэнһээ наһа бараһан байна. Николай Петрович Михневичэй тоосоолһоноор энэ үедэ хүн түрэлхитэнэй түүхэ дэхи энхэ тайбанай нэгэ жэлдэ хүн түрэлхитэнэй бүхы дайнай 13 жэл дундажаар байна. Ниигэм (уласай) дотоодын ба хороондын зүришэл хүнэй ниигэмэй хүгжэлэй бүхы үе шатанда байһан, хүгжэлэй зарим нүлөө үзүүлһэн байна.
Ямар нэгэ мэргэжэл адли эртэнэй онһоо хойшо сэрэгэй тэдэнэй багажа хэрэгсэл, сэрэгэй зэбсэг, тэмсэхэ ашаглажа сэрэгэй тоног түхеэрэмжын хамта ниигэмэй бусад гишүүдэй илгаж байна. Шулуун зэбсэгэй үеын хүн түрэлхитэн хамагай анха жада оройнь сахюур шулуунь хаагдаһан болоһон үедэ зэбсэг сайжаруулха технологиие хэрэглэхэ эхинэй жэшээ байһан юм.
Энэ үеын хойшо, хүнэй ниигэм болон зэбсэг гаргаһан уридшалгаа холбоотой байна. Шулуун зэбсэгүүд хүрэл зэбсэгэй үеын зэбсэг замые үгэһэн, дараань түмэр зэбсэгэй үеын зэбсэг. Тус бүриин технологиин хубилалтын хамта сэрэгэй боломжодо зарим бэетэ нэмэгдэһэн ойлгоһон байһан, жээшэнь арһан ширэн хуяг гү, али зэбсэг үйлэдбэрилхэд ашаглаһан материал, һайжаруулһан нягтарал илаһаниинь хурса ирмэгынь үлүү үрэ дүнтэй.
Газар дээрэ дайнай эхинэй үнэхээр шухала ажа холбогдолтой технологиин дээдэ хэлбэлзэжэ зэбсэг, илангаяа дүүгүүртэ хүгжүүлхэ юм. Дараагай томохон уридшалгаа адуу, мориной гэршүүлгэ болон морито сэрэг юм. Зэбсэгэй хүреэн болон хуяг дуулга нэбтэрхэ үйлэ ажалалгаае хоёулангынь нэмэгдүүлхэ зорилгоор номонь улам үлүү томо, үлүү хүсэтэй хубилбаринуудта үйлэдбэрилһэн байна. Эдэгээр хүсэрхэг ниилмэл номо болгон болбосоруулжа, Эртэнэй Хитадай һаали.
This article uses material from the Wikipedia Буряад article Сэрэг, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Хэрбэеэ ондоо юумэнэй заагдаагүй һаа, CC BY-SA 4.0 зүбшөөрэлөөр удхыень хаража болохоор. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Буряад (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.