Гүн Ухаан
Гүн ухаан гү, али философи (грек φιλοσοφία) — хорбоо юртэмсэ ба хүнэй ниигэмэй мүн шанар, түүншэлэн хүнэй амидаралай утга ушарай талаар эсэслэн тунгаажа, али болохо түгээмлээр зүбшөөрэгдэхүйсэ тайлбарые хайжа һудлаха ухаан юм.
Гүн ухаан гэдэг грек хэлэнэй "φίλος" гү, али дураха, "σοφία" гү, али сэс мэргэн гэһэн хоёр үгэнэй ниилбэрһээ гаралтай болоод "сэс мэргэндэ дураха" гэдэг утгаар хэрэглэгдэжэ байба.
Гүн ухаан гэдэг боло бидэ улам илүү мэргэн ухаантай болохо, өөрыгөө гүн Гүнзыгэй ухамсарлан улам һайн хүн болохо зорилгоор үйлдэжэ, үнэлжэ сэгнэжэ, оюун дүгнэлтэ гаргажа байгаа тэрэ аргые бүтээлшэ шүүмжэлэлтэйгээр, системтэй шэнжэлэн һудлха ябадал юм.
Анханай агуу ехэ гүн ухаантан Сократ гүн ухаан боло амидаралай һонголто, үйлэ ажалалгаа болон сэтгэн бодохын зүб заршимые олохо зорилготой өөрыгөө шүүмжэлэлтэйгээр танин мэдэхэ үйлэ ябаса мүн гэжэ үзэжэ байба. Сократ асуулта-харюултын аргандаа өөрын алдаа болон юм мэдэхэгүй байгаагаа хүлээн зүбшөөрдэггүй зоной бэеэ тооһон бодолые бута сохихын тулда югөөдэлые ашиглаһан юм.
Гүн ухаан дахи хоёр үндэһэн уламжалал
- Хүнэй шэнжэ шанарые шэнжэлэн һудалха
- Байгаали юртэмсые һудалха - Байгаалиие һудалһан эртэнэй гүн ухаантад атом болон түүнэй олон талын тухай оршин үетэй нэлээд ойролсоо онол һургаал гаргажа байгаа.
17, 18-р зуунда гүн ухаантад гүн ухаан дахи хоёр уламжалалые хүные шэнжэлхэ ябадалда абаашажа нэгэтхэн байгаалиие танин мэдэхэ бидэнэй мэдэлэгэй зааг хизаарые тодорхойлхые оролдоһон. Энэ шэнэ хандалага Декартһаа эхилжэ хүгжэлэй дээдэ оргилиинь Кант болоһон.
Гүн ухаантадай дотор философидо эсэргүү байра һууритай зон байһан. Гүн ухаан аша холбогдол багатай зүйлэ һудалдаг, болбол жэнхэни бэшэ хуурамша асуудалаар оролдодог, болбол оршин тогтоножо байгаа улас түрын байгуулалагые зүбтэгэхэд лэ үйлшэлдэг гэхэ мэтээр буруутгадаг байба. Манай үедэ гүн ухааные хамагай хайра найрагүй шүүмжэлһэн хүнэй нэгэ Австриин гүн ухаантан Витгенштайн байһан юм.
Мүн гүн ухаан хүн өөрыгөө танижа мэдэхэ һонирхолтой һалбари юм. Энэ һалбарида өөрыгөө яагад эндэ байгаае юу хэхые хүсэжэ байгаагаа ойлгохогүй хүндэ илүү тохиромжотой. Тэдэнэй амидаралда энэ һалбари тодорхой зорилготой баһа яаруу бэшэ уужуу болгоно. Гэхэдээ зүбхэн иимэ зондо зорюулһан юм бэшэ бүхы хүндэ нээлтэтэй
Мүн үзэхэ
- Улас түрын гүн ухаан
- Урлагай гүн ухаан
- Шажанай гүн ухаан
- Танин мэдэхүйн онол
- Метафизика ба Оюун ухаанай гүн ухаан
- Мүнхэ тэнгэриин гүн ухаан
Зүүлтэ
| Шэнжэлхэ Ухаан | ||||
| ||||
 | «Гүн ухаан» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |
This article uses material from the Wikipedia Буряад article Гүн ухаан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Хэрбэеэ ондоо юумэнэй заагдаагүй һаа, CC BY-SA 4.0 зүбшөөрэлөөр удхыень хаража болохоор. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Буряад (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.