Fašizam: Vrsta radikalnog autoritarnog nacionalizma

Dobio je ime od italijanske riječi fascio što znači savez, odakle i vuče korijene. To je sistem vladanja obilježen centralizacijom autoriteta kojeg personalizira diktator, strogom socio-ekonomskom kontrolom. Ova vrsta vladavine se služi potiskivanjem, sprječavanjem i gušenjem opozicije terorom i cenzorstvom, i tipičnom politikom ratobornog šovinizma i rasizma. Postojao je, ali i postoji u mnogim državama svijeta i dan danas.

Fašizam je oblik krajnje desnice, autoritarni ultranacionalizam odlikuje diktatorske vlasti, prisilno suzbijanje opozicije, i jak ustrojiti društva i ekonomije, koji je stupio do izražaja u Evropi ranog 20. vijeka. Prvi fašistički pokreti nastali su u Italiji tokom Prvog svjetskog rata, prije nego što su se proširili na druge evropske zemlje. Za razliku od anarhizma, demokratije, liberalizma i marksizma, fašizam je postavljen na krajnje desničare unutar tradicionalnog lijevo-desnog spektra.

Fašisti su Prvi svjetski rat vidjeli kao revoluciju koja je donijela velike promjene u prirodi rata, društvu, državi i tehnologiji. Dolazak totalnog rata i totalna masovna mobilizacija društva srušili su razliku između civila i boraca. Nastalo je vojno državljanstvo u kojem su svi građani na neki način bili uključeni u vojsku tokom rata. Rat je doveo do uspona moćne države sposobne da mobiliše milione ljudi da služe na linijama fronta i da obezbijedi ekonomsku proizvodnju i logistiku za njihovu podršku, kao i da ima neviđen autoritet da interveniše u živote građana.

Fašisti smatraju da je liberalna demokratija zastarjela i smatraju da je potpuna mobilizacija društva u totalitarnoj jednopartijskoj državi neophodna da bi se nacija pripremila za oružani sukob i efikasno odgovorila na ekonomske poteškoće. Fašističku državu predvode jak vođa (kao što je diktator) i vlada vanrednog stanja sastavljena od članova vladajuće fašističke partije kako bi se stvorilo nacionalno jedinstvo i održalo stabilno i uređeno društvo. Fašizam odbacuje tvrdnje da je nasilje automatski negativne prirode i gleda na imperijalizam, političko nasilje i rat kao na sredstva koja mogu postići nacionalno podmlađivanje. Fašisti zagovaraju mješovitu ekonomiju, s glavnim ciljem postizanja autarkije (nacionalne ekonomske samodovoljnosti) kroz protekcionističku i ekonomsku intervencionističku politiku. Ekstremni autoritarizam i nacionalizam fašizma često manifestira vjeru u rasnu čistoću ili rasu gospodara, obično sintetiziranu s nekom varijantom rasizma ili netrpeljivosti prema demoniziranom „Drugom“; ideja rasne čistoće motivisala je fašističke režime da počine masakre, prisilne sterilizacije, genocide, masovna ubistva ili prisilne deportacije protiv "drugog".

Od kraja Drugog svjetskog rata 1945., nekoliko stranaka se otvoreno opisalo kao fašističke, a umjesto toga, politički protivnici taj izraz sada obično pežorativno koriste. Opisi neofašističkih ili postfašističkih ponekad se formalnije primjenjuju kako bi se opisali suvremene stranke krajnje desnice s ideologijama sličnim fašističkim pokretima 20. stoljeća ili ukorijenjene u njima.

Ultranacionalizam, u kombinaciji sa mitom o nacionalnom preporodu, ključna je osnova fašizma. Robert Paxton tvrdi da je "strastveni nacionalizam" osnova fašizma, u kombinaciji sa "konspirativnim i manihejskim pogledom na historiju" koji smatra da je "izabrani narod oslabljen političkim strankama, društvenim klasama, neasimilibilnim manjinama, razmaženim rentijerima i racionalističkim misliocima." Roger Griffin identificira srž fašizma kao palingenetski ultranacionalizam.

Fašistički pogled na naciju jeste da je to jedan organski entitet koji povezuje ljude svojim porijeklom i predstavlja prirodnu ujedinjujuću snagu ljudi. Fašizam nastoji riješiti ekonomske, političke i socijalne probleme postizanjem milenarističkog nacionalnog preporoda, veličanju nacije ili rase iznad svega i promociji kultova jedinstva, snage i čistoće. ^{[potrebna stranica] [potrebna stranica] [potrebna stranica]} Evropski fašistički pokreti tipično zastupaju rasističku koncepciju neevropljana kao inferiornih u odnosu na Evropljane. Osim toga, fašisti u Evropi nisu imali jedinstven skup rasnih stavova. Historijski gledano, većina fašista je promovirala imperijalizam, iako je postojalo nekoliko fašističkih pokreta koji nisu bili zainteresovani za nove imperijalne ambicije. Na primjer, nacizam i talijanski fašizam su bili ekspanzionistički i iredentistički. Falangizam u Španiji je predviđao ujedinjenje naroda koji govore španski ( Hispanidad ) širom svijeta. Britanski fašizam je bio neintervencionistički, iako je prihvatio Britansko carstvo.

• Italija - Fašisti
• Njemačka - Nacisti
• Japan - Imperijalisti
• Španija - Falangisti ili Frankovci
• Norveška - Kvislinzi
• Albanija- Albanska fašistička stranka
• Hrvatska - Ustaše
• Srbija - Četnici, Ljotićevci, Nedićevci
• Bosna i Hercegovina - Četnici, Ustaše
• Belgija - Reksisti
• Austrija - Austrofašisti
• Grčka - Metaksasisti
• Brazil - Integralisti
• Turska - Sivi vukovi

Bilješke