El Escorial

Smješten je u španskom gradu San Lorenzo de El Escorial, u zajednici Madrida, a izgrađen je u 16. stoljeću između 1563. i 1584. godine.

Palata je bila rezidencija španske kraljevske porodice, bazilika je groblje španskih kraljeva, a samostan - koji su osnovali redovnici iz reda hieronimita - trenutno zauzimaju fratri iz reda svetog Augustína. Jedna je od jedinstvenih renesansnih arhitektonskih građevina u Španiji i Evropi. Smješten u San Lorenzo de El Escorial, zauzima površinu od 33.327 m ², na južnoj padini planine Abantos, na 1028 m nadmorske visine, u Sierra de Guadarrama. Njime upravlja španska državna agencija Patrimonio Nacional (bos.: Nacionalna baština).

El Escorial se sastoji od dva arhitektonska kompleksa od velikog historijskog i kulturnog značaja: samog kraljevskog samostana i La Granjilla de La Fresneda, kraljevske lovačke kuće i monaškog utočišta udaljenog oko pet kilometara. Ove građevine imaju dvojaku prirodu; to će reći, tokom 16. i 17. vijeka, bila su to mjesta na kojima su moć španske monarhije i crkvena prevlast rimokatoličke religije u Španiji pronašli zajednički arhitektonski izraz. El Escorial je odjednom bio samostan i španska kraljevska palata, iako je kralj Filip II jedini monarh koji je živio u glavnoj zgradi. Jedno vrijeme je bio i internat (Real Colegio de Alfonso XII).

Filip II od Španije (koji je vladao 1556–1598) angažovao je španskog arhitektu Juana Bautistu de Toleda da bude njegov saradnik prilikom izgradnje kompleksa u El Escorialu. Toledo je veći dio svoje karijere proveo u Rimu, gdje je radio na Bazilici Svetog Petra, i u Napulju, gdje je služio kraljevom namjesniku, na čiju preporuku je skrenuo kraljevu pažnju na sebe. Kralja Filip II ga je imenovao kraljem arhitekta 1559. godine, a zajedno su osmislili El Escorial kao spomenik ulozi Španije kao središta hrišćanskog svijeta.

2. novembra 1984. godine, UNESCO je Kraljevsko sjedište San Lorenza od El Escoriala proglasio svjetskom baštinom. Popularna je turistička znamenitost, koju često posjećuju izletnici iz Madrida. Svake godine u El Escorial dođe više od 500.000 posjetitelja.