Жале́зны крыж (ням.: Eisernes Kreuz) — прускі і нямецкі вайсковы ордэн.
Заснаваны Фрыдрыхам Вільгельмам III 10 сакавіка 1813 за баявыя заслугі ў вайне за вызваленне Германіі ад Напалеона. Аўтарства эскіза прыпісваюць Карлу Фрыдрыху Шынкелю.
Жалезны крыж | |||
---|---|---|---|
ням.: Eisernes Kreuz | |||
| |||
Арыгінальная назва | ням.: Eisernes Kreuz | ||
Краіна | Каралеўства Прусія Германская імперыя Веймарская рэспубліка Трэці Рэйх | ||
Тып | Ордэн | ||
Каму ўручаецца | усе катэгорыі ваеннаслужачых | ||
Падставы ўзнагароджання | За адвагу на полі бою | ||
Дата заснавання | 10 сакавіка 1813 | ||
Статус | не ўручаецца | ||
Статыстыка ўзнагароджанняў | |||
Першае | 1813 | ||
Апошняе | май 1945 | ||
Колькасць | больш 2,3 млн. | ||
Чарговасць узнагарод | |||
Старэйшая | Нямецкі крыж (з 1941) | ||
Малодшая | War Merit Cross[d] | ||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Ордэн уручаўся ўсім катэгорыям ваеннаслужачых незалежна ад рангу або саслоўя. Узнагароджанне ордэнам адбывалася паслядоўна ад ніжэйшай ступені да вышэйшай. Ордэн аднаўляўся з кожнай новай вайной.
Жалезны Крыж стаў першай еўрапейскай узнагародай, якая ўручалася выключна за подзвіг — нягледзячы на званне, або сацыяльны статус. Ордэн карыстаўся павагай і папулярнасцю ў народзе і арміі.
Сярод узнагароджаных прускім вайсковым ордэнам «Жалезнага Крыжа» 2-й ступені быў герцаг Фрыдрых Фердынанд Ангальт-Кетэн-Плескі (1819) — заснавальнік Асканія-Нова .
Існавала некалькі версій — 1813, 1870, 1913—1914, 1939 гадоў. У ніжняй частцы ордэна паказваўся год.
Да 1918 было тры ступені:
У гады Першай сусветнай вайны, ордэн уручалі масава, што некалькі знізіла яго прэстыж.
Для Люфтвафэ існавала спецыяльная сістэма балаў або «пунктаў». Напрыклад, 0,5 пункта давалі за знішчэнне аднаматорнага самалёта, 1 пункт — за 1 самалёт-знішчальнік, 3 пункты — за чатырохматорны бамбардзіроўшчык і г. д. Начныя перамогі ацэньваліся ўдвая вышэй. Для ўзнагароджання Жалезным крыжом 1 класа дастаткова было набраць 5 пунктаў.
Пасля вайны ў сувязі з дэнацыфікацыяй выявы свастыкі і яе публічны паказ сталі супрацьзаконнымі. Гэта тычылася і ўзнагарод з выявай. У 1957 нямецкае заканадаўства дазволіла зноў насіць перапрацаваныя ўзнагароды, атрыманыя падчас Другой сусветнай вайны, але ўсе нацысцкія сімвалы узнагарод былі прыбраны. Жалезны Крыж па версіі 1957 страціў свастыку ў цэнтры аверса, а замест яе там з’явіліся тры дубовых лісты з парай жалудоў.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Жалезны крыж, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.