Паўночны Райн — Вэстфа́лія (па-нямецку: Nordrhein-Westfalen) — адна з 16 фэдэральных земляў Нямеччыны, разьмешчаная на захадзе краіны.
Гэта чацьвертая паводле плошчы (34 112,52 км²) і найбуйнейшая паводле колькасьці жыхароў (17 932 651; на 31 сьнежня 2018 году) зямля Нямеччыны. Мяжуе на поўначы й паўночным усходзе зь Ніжняй Саксоніяй, на паўднёвым усходзе — з Гэсэнам, на поўдні — з Райнлянд-Пфальцам, на захадзе — з Бэльгіяй і Нідэрляндамі. Сталіца — Дусэльдорф. У Паўночным Райне — Вэстфаліі знаходзіцца 29 з 80 буйных (з насельніцтвам больш за 100 000 чалавек), у тым ліку 9 з 20 найбуйнейшых гарадоў Нямеччыны, гэта наступныя гарады (у дужках колькасьць насельніцтва на 2014 год): Кёльн (1 046 680 жыхароў; чацьвертае месца ў Нямеччыне пасьля Бэрліну, Гамбургу й Мюнхэну), Дусэльдорф (604 527), Дортмунд (580 511), Эсэн (573 784), Дуйсбург (485 465), Бохум (361 876), Вупэрталь (345 425), Білефэльд (329 782) і Бон (313 958). Зямля выбітная сваёй колькасьцю ўнівэрсытэтаў: тут сканцэнтраваная найбольшая колькасьць вышэйшых навучальных устаноў ва ўсім сьвеце. У зямлі найбольшая ў Эўропе сетка навукова-дасьледчыцкіх устаноў. ЮНЭСКО адносіць зямлю Паўночны Райн — Вэстфалія разам з Нью-Ёркам і Парыжам да найважнейшых культурных рэгіёнаў плянэты.
Паўночны Райн — Вэстфалія | |
ням. Nordrhein-Westfalen | |
Герб | |
Агульныя зьвесткі | |
---|---|
Краіна | |
Статус | фэдэральная зямля Нямеччыны |
Адміністрацыйны цэнтар | Дусэльдорф |
Найбуйнейшыя гарады | Кёльн, Дусэльдорф, Дортмунд, Эсэн, Дуйсбург і інш. |
Дата ўтварэньня | 23 жніўня 1946 |
Прэм’ер-міністар | Hendrik Wüst[d] |
Афіцыйныя мовы | нямецкая |
Мовы ва ўжытку | нямецкая, ніжненямецкая |
Насельніцтва |
|
Шчыльнасьць | 524 чал./км² |
Плошча |
|
Вышыня па-над узр. м. · сярэдняя вышыня | 45 м |
Месцазнаходжаньне | |
Мэдыя-зьвесткі | |
Часавы пас | UTC+1, UTC+2 |
Код ISO 3166-2 | DE-NW |
Інтэрнэт-дамэн | .nrw |
Афіцыйны сайт | |
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы |
Зямля Паўночны Райн — Вэстфалія была ўтворана з былых правінцыяў Вэстфалія й паўночнай часткі Райнскай правінцыі Прусіі 23 жніўня 1946 брытанскай акупацыйнай адміністрацыяй, якая пасьля Другой сусьветнай вайны займала гэтыя тэрыторыі. У 1947 годзе да яе была далучана былая зямля Ліпэ. У Паўночным Райне — Вэстфаліі традыцыйна папулярнай была СДПН, якая мела большасьць у ляндтагу ад 1966 да 2005 году.
У адміністрацыйным пляне Паўночны Райн — Вэстфалія падзяляецца на 5 акругаў: Арнсбэрг, Дэтмальд, Дусэльдорф, Кёльн і Мюнстэр, якія ў сваю чаргу падзяляюцца на раёны і самастойныя гарады.
Знаходзіцца ў межах Паўночна-Нямецкай нізіны (на поўначы і захадзе) і Райнскіх Сланцавых гор (на поўдні і на ўсходзе). Клімат умераны, Сярэдняя тэмпэратура ў ліпені 17 °C, у студзені каля 1 °C, ападкаў 600—700 мм за год. З карысных выкапняў найбольшае значэньне маюць каменны (Рурскі і Ахенскі басэйны) і буры (Ніжнярэйнскі басэйн) вуглі. Рурскі вугальны басэн — найбуйнешы ў Заходняй Эўропе. Большасьць тэрыторыі зямлі знаходзіцца ў басэйне ракі Райн і яе найбуйнейшага прытоку Рур.
Паводле плошчы Паўночны Райн — Вэстфалія большая за Бэльгію і Люксэмбург, узятыя разам.
Паўночны Райн — Вэстфалія — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Паўночны Райн — Вэстфалія, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.