Лагойскі Раён Карпілаўка

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Карпілаўка.

Даўняя ўласнасьць роду Лявіцкіх.

Карпілаўка
трансьліт. Karpilaŭka
Пагорак пры сядзібе Лявіцкіх у Карпілаўцы. Малюнак зроблены Ўладзіславам Галубком 14 лістапада 1916 году.
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Лагойскі
Сельсавет:	Янушкавіцкі
Насельніцтва:	1 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1774
Паштовы індэкс:	223124
СААТА:	6232880071
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	54°12′23.78″ пн. ш. 27°30′9.58″ у. д. / 54.2066056° пн. ш. 27.5026611° у. д. / 54.2066056; 27.5026611 27°30′9.58″ у. д. / 54.2066056° пн. ш. 27.5026611° у. д. / 54.2066056; 27.5026611
Карпілаўка на мапе Беларусі ± Карпілаўка Карпілаўка
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

На ўскрайку вёскі знаходзяцца рэшткі сядзібы беларускага празаіка Ядвігіна Ш. (уваходзяць у Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь).

Да 1832 году вёска належала Тэкле Лявіцкай. Гэта быў невялікі фальварак з адным селянінам і адным парабкам. 22 лютага 1832 году Карпілаўку купіў дзед беларускага празаіка Антона Лявіцкага (Ядвігіна Ш.) Франц Лявіцкі, і ў 1880-х гадох яе ўладальнікам стаў бацька пісьменьніка Іван Лявіцкі, Францаў сын.

Сядзіба Лявіцкіх

Пасьля сьмерці Івана Лявіцкага гаспадаром Карпілаўкі становіцца яго сын Антон, пазьней вядомы пад творчым псэўданімам Ядвігін Ш. У 1897 годзе, замест раней спаленага дома, ён будуе тут новы — драўляны, з мэзанінам і вэрандай, узводзіць вялікі на той час сад, прывозіць экзатычныя дрэвы: серабрыстыя таполі, канадзкія клёны, лістоўніцы і атуляе імі сваю сядзібу. Тут зьбіраецца неблагаё бібліятэка, у якой, апрача польскіх, францускіх кніг, зьяўляюцца кнігі і беларускія, і пра Беларусь. Маёнтак Ядвігіна Ш. часта наведваў Янка Купала. Знаёмства Купалы і Лявіцкага пачалося ў 1904 годзе і доўжылася шмат гадоў. У Карпілаўку да Лявіцкага Купала хадзіў спачатку з засьценку Селішчы, дзе жылі тады маці і сёстры Купалы, а з 1911 году з фальварку Акопы, што за 1,5 км празь лясок ад Карпілаўкі. Менавіта ў Антона Лявіцкага малады паэт убачыў багаты збор беларускіх выданьняў, што перавярнула яго сьветапогляд. Лічыцца, што якраз тады Ядвігін Ш. пераканаў Купалу пісаць на беларускай мове. Ядвігіна Ш. безь перабольшваньня называюць хросным бацькам Янкі Купалы ў літаратуры. Пра сустрэчы зь Ядвігіным Ш. Купала пазьней успамінаў:

	У пэрыяд 1904—1906 гг. …я пазнаёміўся зь Ядвігіным Ш. (жылі мы па суседзтву). Гэта была для мяне вялікая падзея. Я ўпершыню сутыкнуўся з чалавекам, які быў ня толькі пісьменьнікам, але і пісаў па–беларуску. 3ь ім я вельмі зблізіўся. Ён мне шмат расказваў пра незнаёмыя мне дагэтуль пісьменьніцкія справы і г. д. Чалавек ён быў з вышэйшай адукацыяй (праўда, унівэрсытэту з-за рэвалюцыйных справаў не закончыў), прытым вельмі цікавым і дасьціпным субяседнікам

Адзіная дачка Ядвігіна Ш., Ванда Лявіцкая, пра сустрэчы яе бацькі зь Янкам Купалам успамінала:

	Купала прыходзіў да нас браць кнігі. Чытаў тату свае вершы і ў хуткасьці стаў друкаваць іх у «Нашай ніве». 3 татам яны вялі доўгія гутаркі…

Увесну 1912 году Янка Купала першы раз чытаў тут нованапісаную п’есу «Паўлінка». І пасьля сьмерці гаспадара Карпілаўкі Купала неадноўчы наведваў гэты ўтульны дом. Янка Купала быў хросным бацькам унучак А. Лявіцкага — Люцыі і Алесі. Прыяжджаў сюды са сваёй жонкай, прывозіў сваім хрэсьніцам гасьцінцы.

 

У Карпілаўцы гасьцявалі Ўладзіслаў Галубок, Зьмітрок Бядуля і Максім Багдановіч.

Першы наскок сядзіба зьведала ў 1917 годзе, калі яе разрабавалі. Жонка пісьменьніка Люцыя Лявіцкая жыла тут да 1929 году пакуль яе не раскулачылі і фальварак ня быў канфіскаваны. Дом неўзабаве засялілі жыхарамі з навакольных хутароў — у ім жыло шэсьць сем’яў. У 1930-я гады сядзіба была разрабаваная і раскіданая дашчэнту. Сучасныя вясковыя старажылы апісваюць гісторыю і выгляд колішняй сядзібы наступным чынам:

	А дому даўно няма. Як удаву ягоную з сынамі НКВД забрала, так і стаяў. Пакуль калхоз некуды яго не прадаў. А дом прыгожы быў, з балконам і рознакаляровымі вакенцамі. А пасьля яшчэ доўга нашы мужыкі падмуркі рылі. Усё нейкае золата шукалі

У 1992 годзе амаль праз шэсьцьдзясят гадоў, унучкі Лявіцкага — Люцыя ды Алеся прыязджалі наведаць радавое гнязду сваіх продкаў.

У цяперашні час ад сядзібы засталіся толькі фрагмэнты парку, рэшткі саду, крыніца і водная сыстэма. Нядаўна на месцы сядзібы ўсталяваны ахоўны знак. На абсягу вёскі ўтвораны несанкцыянаваны сьметнік.

• 2010 год — 1 чалавек
• 1999 год — 2 чалавекі

• Сяргей Давідовіч (нар. 1942) — беларускі паэт і мастак-жывапісец

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  613Г000250

  Карпілаўка (Лагойскі раён) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Карпілаўка на Radzima.org
• У пошуках купалаўскіх хутароў / Аўтар Анатоль Кляшчук // Газэта «Звязда», 30 ліпеня 2011 году(недаступная спасылка)