Еўе: места ў Летуве

Vievis) — места ў Летуве, на беразе возера Еўя. Цэнтар староства Электрэнскага самакіраваньня Віленскага павету. Насельніцтва на 2018 год — 4521 чалавек. Знаходзіцца за 14 км ад Электрэнаў, на аўтамабільнай дарозе Вільня — Коўна — Клайпеда; чыгуначная станцыя на лініі Вільня — Коўна.

Еўе лац. Jeŭje
лет. Vievis
Троцкая вуліца
Герб Еўя
Першыя згадкі:	1539
Горад з:	1999
Краіна:	Летува
Павет:	Віленскі
Раён:	Электрэнскі
Вышыня:	128 м н. у. м.
Насельніцтва:	4521 чал. (2018)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	528
Паштовы індэкс:	LT-21058
Геаграфічныя каардынаты:	54°46′25″ пн. ш. 24°48′59″ у. д. / 54.77361° пн. ш. 24.81639° у. д. / 54.77361; 24.81639 24°48′59″ у. д. / 54.77361° пн. ш. 24.81639° у. д. / 54.77361; 24.81639
Еўе на мапе Летувы Еўе
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Еўе — даўняе мястэчка на гістарычнай Троччыны, на этнічнай тэрыторыі беларусаў. Тут знаходзілася друкарня Віленскага Духаўскага брацтва, сярод выданьняў якой на старабеларускай мове была першая ў сьвеце кніга пад назвай «Буквар». Да нашага часу захавалася Прачысьценская царква, помнік архітэктуры XIX ст.

Тапонім Еўе, відаць, паходзіць ад назвы возера Еўя. Таксама існуе паданьне, якое зьвязвае назву места з жонкай Гедзіміна полацкай князёўнай Евай.

 

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Еўе датуецца 1522 годам, калі яно ўваходзіла ў склад Троцкага павету Троцкага ваяводзтва. У 1539 годзе ўпамінаецца як мястэчка, што знаходзілася ў валоданьні Агінскіх. Паводле паданьня, яшчэ ў XIV ст. Багдан Агінскі заснаваў у Еўі Прачысьценскі манастыр, які аднак заняпаў у другой палове XVI ст.

У 1610 годзе ў Еўі пачала дзейнічаць друкарня Віленскага Духаўскага брацтва. Найбольш раньняя кніга, надрукаваная тут, датуецца 1611 годам. 24 ліпеня 1618 году ў друкарні выдалі першую ў сьвеце кнігу пад назвай «Буквар». Тут друкаваліся «Граматыкі славенскія правілное сінтагма» (1619 год) Мілецыя Сматрыцкага. Да 1660 году ў друкарні выдалі 25 кнігаў на старабеларускай і польскай мовах.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

 

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Еўе апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Трооцкім павеце Віленскай губэрні. У 1806 годзе Прачысьценскі манастыр ліквідавалі. У 1843 годзе тут збудавалі новую царкву. Хуткі рост Еўя пачаўся ў другой палове ХІХ стагодзьдзя, калі ў 1862 годзе празь яго прайшла чыгунка Санкт-Пецярбург — Вільня — Варшава. На 1866 год у мястэчку было 57 будынкаў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Еўе занялі войскі Нямецкай імпэрыі

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Еўе абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Па польска-летувіскіх баях і падпісаньні пагадненьня паміж міжваеннай Польскай Рэспублікай і Летувой у 1919 годзе мястэчка апынулася ў складзе Летувы.

У 1950—1962 гадох Еўе было цэнтрам раёну. У 1979 годзе, у кансьпіратыўных мэтах, пры выданьні самавыдавецкага часопісу «Люстра дзён» Вінцук Вячорка пазначаў, што ён выдадзены ў Еўі, хаця напраўду выданьне друкавалі ў Менску. У 1999 годзе Еўе атрымала статус места і ўласны герб.

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1866 год — 346 чал., зь іх 103 каталікі, 93 праваслаўныя і 150 юдэяў; 1879 год — 535 чал. (249 муж. і 286 жан.)
• XXI стагодзьдзе: 2018 год — 4521 чал.

Адукацыя

У Еўі працуюць пачатковая і сярэдняя школы.

Інфраструктура

У Еўі дзейнічаюць Летувіскі геалягічны музэй і Летувіскі дарожны музэй.

Славутасьці

• Капліца Ўсіх Сьвятых (1936)
• Касьцёл Сьвятой Ганны (1931)
• Царква Прачыстай Багародзіцы (1843)

• Краявіды Еўя
•  
  Царква
•  
  Касьцёл
•  
  Капліца
•  
  Дарожны музэй

• Еўе , Radzima.org