İvan Kramskoy

 

1837-ci il 27 may tarixindən rusiyada anadan olmuş İvan Nokalayeviç Komskoy rəssam olmaqla yanaşı sənətşünas olmuşdur. Özu xırda burjuaziya ailəsindən olmasına baxmayaraq, İ. Kromskoyu məşhurləşdirən onun əsərləri olmuşdur. Özunun yaratdığı mədəniyyət xadimlərin portretləri ilə yanaşı rus kəndlilərin portretləri üzərində çox böyük həvəslə işləyirdi. Onun yaratdığı portretlərdən biri də "Naməlum Qadın" adlanan portretidir. Portreti 1883-cü ildə çəkmişdir. Portret Pavel Tretyakova məxsusdur. Yəni portreti rəssam çəkəndən sonra onun sahibi Pavel olmuşdur. Portretdə təsvir olunan qadının şəxsiyyəti məlum deyildir. Qadın portretdə sakit ruha malik, cəsarətli təsvir olumuşdur. Bu rəssım əsəri rus rəssamlığında ən məşhur bədii işlərdən olmasına baxmayaraq, bir çox tənqiçi sənətşünaslar tətəfindən bu portretə görə rəssam ittiham olunmuşdur. Tənqidçilər rəssim əxlaqsız, lovğa qadın təsviri olduğuna görə rəssamı ittiham etmişdirlər. İ. Kromskoy bu əsərində yaraşıqlı məğrur və son dərəcə gözəl olan lovğa baxışlı gənc qadın obrazını yaratmışdır. Əsərdə qadın dəbdəbəli qara xəzdə və məxmər paltarda başında xəz papaq əllərində nazik dəri əlcəkdə təsvir olunmuşdur. Ümumiyyətlə Kromskoyun "Naməlum qadın" əsəri sensasiyaya səbəb olmuşdur. Belə ki, bir çox sənətşünaslar dəbdəbəli paltarda təsvir olan qadının əxlaqsız qadın olduğunu iddia edirdilər. Və Pavel Tretyakov da bu əsəri öz qalereyasına almağa üçün ilk dəfə imtina etmişdir. Sonra əsərin sensasiya doğurması əsəri məşhurləşdirmişdir.

• İvan Şişkin