Mancomunidá De Naciones
La Mancomunida de Naciones o Commonwealth of Nations, anantes conocida como British Commonwealth, y a la que ye vezu referise xeneralmente como the Commonwealth, ye una organización intergubernamental de 53 países que, sacante Mozambique, son los heriedes de los distintos territorios que formaron parte del Imperiu británicu.
La Commonwealth funciona al traviés de decisiones de consensu intergubernamentales de tolos sos miembros, organizaos nel Secretariáu de la Mancomunida, y de organizaciones non gubernamentales, organizaes al traviés de la Commonwealth Foundation..
| Mancomunidá de Naciones | |
|---|---|
| organismu internacional y Commonwealth | |
 | |
 | |
 | |
| Llocalización | |
| Sede | Marlborough House |
| Coordenaes | 51°31′N 0°08′W / 51.51°N 0.14°O |
.svg)  Mancomunidá de Naciones Mancomunidá de Naciones (Tierra) | |
| Historia | |
| Declaración de Londres (es) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| Declaración Balfour de 1926 (es) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| Estatutu de Westminster de 1931 | |
| Organigrama | |
| Presidente | Carlos III del Reinu Xuníu (8 setiembre 2022) |
| Participación empresarial | |
| Filiales | ver
|
| Formáu por | Reinu Xuníu Australia Canadá Nueva Zelanda |
| Web oficial | |
 | |
L'orixe de la Mancomunidá remóntase a mediaos del sieglu XX, momentu de la descolonización del Imperiu británicu al traviés de la concesión de niveles crecientes d'autogobiernu a los distintos territorios. Constituyose formalmente cola Declaración de Londres de 1949, qu'establez que tolos sos miembros son "llibres ya iguales". El símbolu d'esta llibertá ye la reina d'Inglaterra Sabela II, que tien el cargu de Xefa de la Commonwealth. Trenta y ún de los países que la formen son republiques, y cinco tienen monarquíes con reis o reines distintos d'ella, pero la reina Sabela ye la xefa del estáu y monarca constitucional de dieciseis países de la Commonwealth, los nomaos reinos de la Mancomunidá. De magar la fundación de la Mancomunidá la reina dexó de ser xefa del estáu, y poro de tener dengún cargu formal, en dellos países más: India, Paquistán, Sri Lanka, Malasia and Singapur..
Los estaos miembros nun tienen denguna obligación llegal pa colos otros; tán xuníos namái por una llingua, cultura ya historia común, y polos valores compartíos de democracia, llibertá d'espresión, respetu a los derechos humanos y al imperiu de la llei.. Estos valores tán consagraos na Carta de la Commonwealth, y son promovíos al traviés de la celebración, cada cuatro años, de los Xuegos de la Commonwealth.
Los miembros de la Mancomunida tienen un territoriu conxuntu de 29.958.050 km², esto ye, un 20% de la superficie total non sumerxida de la Tierra, espardíos pelos seis continentes. La so población conxunta ye de 2.419.000.000 d'habitantes, cuasi un terciu de la poblacion mundial, qu'esfruten del 14% del productu interior brutu mundial.
Estaos miembros
| Nr. | País | Añu d'ingresu | Códigu ISO 3166-1 | Superficie (en km²) | Población (est. 2004) | Capital | Notes |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  Antigua y Barbuda | 1981 | ATG | 442 | 69.000 | San Xuan | |
| 2 |  Australia | 1931 | AUS | 7.692.030 | 21.507.717 | Canberra | |
| 3 |  Les Bahames | 1973 | BHS | 13.939 | 314.000 | Nasáu | |
| 4 |  Bangladex | 1972 | BGD | 147.570 | 135.684.000 | Dhaka | |
| 5 |  Barbados | 1966 | BRB | 430 | 269.000 | Bridgetown | |
| 6 |  Belize | 1981 | BLZ | 22.965 | 253.000 | Belmopán | |
| 7 |  Botsuana | 1966 | BWA | 581.730 | 1.712.000 | Gaborone | |
| 8 |  Brunéi | 1984 | BRN | 5.765 | 351.000 | Bandar Seri Begawan | |
| 9 |  Camerún | 1995 | CMR | 475.442 | 15.769.000 | Yaundé | |
| 10 |  Canadá | 1931 | CAN | 9.984.670 | 31.362.000 | Ottawa | |
| 11 |  Xipre | 1961 | CYP | 9.251 | 765.000 | Nicosia | |
| 12 |  Dominica | 1978 | DMA | 751 | 72.000 | Roseau | |
| 13 |  Islles Fixi | 1970 (Suspendíu dende 2006) | FJI | 18.376 | 823.000 | Suva | Retiráu ente 1987 y 1997. Suspendíu entre 2000 y 2001. |
| 14 |  Gambia | 1965 | GMB | 10.300 | 1.360.681 | Banxul | Retirau ente 2013 y 2018. |
| 15 |  Ghana | 1957 | GHA | 238.537 | 20.271.000 | Accra | |
| 16 |  Granada | 1974 | GRD | 344 | 109.590 | Saint George | |
| 17 |  Guyana | 1966 | GUY | 214.969 | 766.000 | Georgetown | |
| 18 |  India | 1947 | IND | 3.166.414 | 1.048.641.000 | Nueva Delhi | |
| 19 |  Xamaica | 1962 | JAM | 10.991 | 2.641.000 | Kingston | |
| 20 |  Kenia | 1963 | KEN | 580.367 | 31.345.000 | Nairobi | |
| 21 |  Kiribati | 1979 | KIR | 811 | 95.000 | Bairiki | |
| 22 |  Lesothu | 1966 | LSO | 30.355 | 1.777.000 | Maseru | |
| 23 |  Malaui | 1964 | MWI | 118.484 | 10.743.000 | Lilongüe | |
| 24 |  Malasia | 1957 | MYS | 329.847 | 24.305.000 | Kuala Lumpur | |
| 25 |  Malta | 1964 | MLT | 316 | 397.000 | La Valeta | |
| 26 |  Mauriciu | 1968 | MUS | 2.040 | 1.212.000 | Port Louis | |
| 27 |  Mozambique | 1995 | MOZ | 799.380 | 18.438.000 | Maputu | |
| 28 |  Namibia | 1990 | NAM | 824.292 | 1.985.000 | Windḥoek | |
| 29 |  Nauru | 1968 | NRU | 21 | 12.000 | Yaren | |
| 30 |  Nixeria | 1960 | NGA | 923.768 | 132.785.000 | Abuya | Suspendíu ente 1995 y 1999. |
| 31 |  Nueva Zelanda | 1931 | NZL | 270.534 | 3.939.000 | Wellington | |
| 32 |  Paquistán | 1947 | PAK | 796.095 | 144.902.000 | Islamabad | Retiráu ente 1972 y 1989. Suspendíu ente 1999 y 2004 y otra vuelta ente 2007 y 2008. |
| 33 |  Papúa Nueva Guinea | 1975 | PNG | 462.840 | 5.378.000 | Port Moresby | |
| 34 | .svg) Reinu Xuníu | 1931 | GBR | 242.910 | 59.229.000 | Londres | |
| 35 |  Ruanda | 2009 | RWA | 26.338 | 8.648.248 | Kigali | |
| 36 |  Islles Salomón | 1978 | SLB | 27.556 | 443.000 | Honiara | |
| 37 |  Samoa | 1970 | WSM | 2.831 | 176.000 | Apia | |
| 38 |  Saint Kitts y Nevis | 1983 | KNA | 269 | 46.000 | Basseterre | |
| 39 |  San Vicente y Les Granadines | 1979 | VCT | 389 | 117.000 | Kingstown | |
| 40 |  Saint Lucia | 1979 | LCA | 616 | 160.000 | Castries | |
| 41 |  Seixeles | 1976 | SYC | 455 | 84.000 | Victoria | |
| 42 |  Sierra Lleona | 1961 | SLE | 71.740 | 5.235.000 | Freetown | |
| 43 |  Singapur | 1965 | SGP | 660 | 4.164.000 | Singapur | |
| 44 |  Sri Lanka | 1948 | LKA | 65.525 | 18.968.000 | Colombu | |
| 45 |  Suazilandia | 1968 | SWZ | 17.363 | 1.088.000 | Mbabane | |
| 46 |  Sudáfrica | 1931 | ZAF | 1.219.090 | 45.345.000 | Ciudá del Cabu | Retiráu ente 1961 y 1994. |
| 47 |  Tanzania | 1964 | TZA | 945.087 | 35.181.000 | Dodoma | |
| 48 |  Tonga | 1970 | TON | 748 | 101.000 | Nuku'Alofa | |
| 49 |  Trinidá y Tobagu | 1962 | TTO | 5.128 | 1.304.000 | Puertu España | |
| 50 |  Tuvalu | 1978 | TUV | 26 | 11.000 | Funafuti | |
| 51 |  Uganda | 1962 | UGA | 241.139 | 24.600.000 | Kampala | |
| 52 |  Vanuatu | 1980 | VUT | 12.190 | 206.000 | Port Vila | |
| 53 |  Zambia | 1964 | ZMB | 752.614 | 10.244.000 | Lusaka |
Cadarma institucional
Xefe de la Mancomunidá
Siguiendo la fórmula establecida na Declaración de Londres, Sabela II d'Inglaterra ye la Xefa de la Mancomunidá. Esti títulu ye, por llei, ún de los títulos reales que Sabela tien en caún de los reinos de la Commonwealth, los 16 miembros de la Mancomunida que la reconocen como la so reina. Por embargu, cuando la reina muerra el so socesor a la corona britanica nun hereda automáticamente'l cargu de Xefe de la Commonwealth. Esti cargu, puramente simbólicu, representa la llibre asociación de los miembros de la Mancomunidá, 31 repúbliques y cinco monarquíes cola so propia casa real: Brunei, Lesotho, Malasia, Suazilandia y Tonga.
Conceyu de Xefes de Gobiernu de la Mancomunidá
El principal muérganu de decisión de la organización ye'l conceyu de los xefes de gobiernu de la Mancomunidá (Commonwealth Heads of Government Meeting, CHOGM), formáu por primeros ministros y presidentes de los estaos miembros, que s'axunten cada dos años demientres varios díes pa tratar temes d'interés mutuu. Esti conceyu ye l'heriede de los conceyos de primeros ministros de la Commonwealth y de los sos antecesores, les Conferencies Coloniales y les Conferencies Imperiales, que se remonten a 1887. Hai, amás d'esti conceyu, reuniones regulares de ministros d'economía, salú... Ye vezu nun invitar a eses reuniones, ministeriales o xenerales, a los representantes de los países morosos nel pagu de les cuotes de la organización.
El xefe de gobiernu del país nel que se celebra'l conceyu tien el cargu de presidente n'exerciciu de la Commonwealth dende qu'entama la reunión nel so país hasta qu'entama la siguiente, momentu nel que tresfiere'l cargu al xefe de gobiernu del país anfitrión.
.jpg)
Secretariáu de la Mancomunidá
El Secretariáu de la Mancomunidá (Commonwealth Secretariat), establecíu en 1965, ye la principal axencia intergubernamental de la Mancomunidá, y tien como oxetivu facilitar les consultes y la cooperación ente los países y gobiernos miembros, ante los que ye responsable de les sos aiciones. El Secretariáu representa a la organización delantre l'Asamblea Xeneral de les Naciones Xuníes col estatus d'observador. El Secretariáu organiza les cumbres y les reuniones ministeriales y de téunicos, axuda nel desarrollu de polítiques de la organización y da conseyu políticu, amás de facilitar la comunicación multillateral ente los gobiernos de los países miembros. Da, tamién, sofitu téunicu a los gobiernos p'axudalos al desarrollu social y económicu de los sos países, trabayando siempres acordies colos valores políticos fundamentales de la Mancomunidá.
El Secretariáu ta dirixíu pol Secretariu Xeneral, elixíu polos xefes de gobiernu de los países miembros pa un periodu non mayor de dos mandatos de cuatro años. Elli, asistíu por dos axudantes, dirixen la cadarma alministrativa del Secretariáu. L'actual secretaria xeneral ye Patricia Scotland, de Dominica, que sustituyó el 1 d'abril de 2016 al indiu Kamalesh Sharma.
Ciudadanía de la Mancomunidá y altos comisionaos
En reconocencia de la so herencia histórica y cultural común los países de la Mancomunidá nun son consideraos "foriatos" ente sí, magar que la estensión d'esti derechu de "ciudadanía" ye variable nos diferentes países. Con independencia d'ello, la cercanía ente estos países refléxase polo menos nos protocolos diplomáticos que dirixen les sos rellaciones. Asina, los estaos miembros nun intercambien embaxadores ente ellos, sinón altos comisionaos.
Amás, dellos estaos miembros traten a los ciudadanos de los demás miembros que viven ente ellos con un tratu preferencial respectu al que-y dan a los ciudadanos de países ayenos a la Mancomunida. Inglaterra, y tamién dellos otros países, principalmente caribeños, garanticen el derechu al votu de los ciudadanos de la Commonwealth que viven ente ellos. Amás, los ciudadanos de los países de la Mancomunidá que viven en países nos que'l so propiu país nun tien embaxada pueden recibir asistencia consular na embaxada británica, y hai alcuerdos d'asistencia consular ente otros estaos de la Commonwealth, como'l robláu por Canadá y Australia en 1986.
Enllaces esternos
Referencies
Datos: Q7785
Multimedia: Commonwealth of Nations
This article uses material from the Wikipedia Asturianu article Mancomunidá de Naciones, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). El conteníu ta disponible baxo los términos de la CC BY-SA 4.0 si nun s'indica otra cosa. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Asturianu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.