Emprenyatura

A emprenyatura, prenyau, prenyo, embarazo u chestación se refiere a lo proceso posterior a la fecundación d'un ovulo por o espermatozoide, por o cual se desembolica un nuevo individuo d'a especie adintro d'o cuerpo d'a mai, dica l'inte d'o parto; fa referencia a iste periodo de tiempo entre a fecundación e o parto.

Emprenyatura Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

Incluye toz os procesos fisiolochicos de creiximiento y desembolique d'o feto en l'interior de l'utero materno, asinas como os importants cambios fisiolochicos, metabolicos y morfolochicos que se producen en a muller ta protecher, nutrir y permitir o desembolique d'o feto, como a interrupción d'os ciclos menstruals, u l'aumento d'a mida d'as mamas ta preparar a lactancia.

Emprenyatura
Una muller prenyata.

Tienen emprenyatura toz os mamiferos y, por tanto tamién os sers humans. En a especie humana as chestacions gosan estar unicas, encara que pueden producir-se emprenyaturas moltiples. L'aplicación de tecnicas de reproducción asistita ye fendo puyar a incidencia d'emprenyaturas moltiples en os países desembolicatos. O sexo d'o nuevo individuo viene determinato por una combinación chenetica d'a parella de cromosomas sexuals, seguntes cual sía la copia transmesa a lo espermatozoide mientres a meiosi.

A emprenyatura humana gosa durar nueu meses u bellas 40 semanas dende o primer día d'a zaguera menstruación; u 38 dende a fecundación (alto u baixo bels 9 meses). Se considera que a chestación u emprenyatura prencipia chusto dimpués d'a fecundación de l'ovulo y a implantación de l'embrión y a matriz. O primer trimestre ye l'inte de mayor riesgo d'alborto espontanio; o prencipio d'o tercer trimestre se considera o punto de viabilidat d'o feto, ixe punto dende o cual puet sobrevivir difuera de l'utero sin de refirme medico. L'alborto ye a inturrupción d'a emprenyatura, en o lapso que va dende a concepción dica o prencipio d'o naiximiento, bien sía de traza voluntaria u por causas naturals u de malautía. Se diz microalborto a lo impedimento d'o desembolique d'o preembrión humán y a suya consecuent muerte.

Denominacions

Emprenyatura 
William Hunter, Anatomia uteri humani gravidi tabulis illustrata, 1774

En aragonés medieval se documenta l'uso d'o verbo prenyar aplicau tanto a fembras humanas como de cualsiquier especie de mamifero viviparo. Se documenta o verbo emprenyar en casos de pronominalización de l'obchecto directo. No se documenta usos medievals d'o verbo emb(a)razar ni d'o substantivo verbal rizotonico emb(a)razo, que son lusismos u leyonesismos presents en atras luengas latinas.

En benasqués se distingue entre embarazo (pronunciau /embaraso/ con seseyo) y prenyau: embarazo se diz en relación a mullers y prenyau se diz en relación a las fembras d'atras especies de mamiferos viviparos de manera que la muller puet estar embarazada (pronunciau /embarasada/) y la craba prenyada.

una dona ye embarazada y una vaca ye prenyada.

Esta distinción entre embarazada referiu a la muller y prenyada referiu a las fembras en cheneral ye confirmada pa l'aragonés baixo-ribagorzano por María Luisa Arnal Purroy.

L'ALEANR no incluyó en as suyas enquestas preguntas sobre o substantivo derivau de embarazar u prenyar, pero sí o participio derivau d'este verbo como respuesta a la pregunta ¿ cómo está la mujer que espera un hijo ?. Por o que fa a l'Alto Aragón as respuestas son prenyada y embarazada, a segunda con diferents variants.

O substantivo verbal rizotonico embarazo se documenta en parlas alto-aragonesas tan a l'ueste como o cheso y presenta a variant embrazo en parlas como o chistabín y l'aragonés de Sierra Ferrera.

A parola prenyau se documenta en Os Monegros, sin especificar diferencia con o embarazo d'as mullers (pero citando manimenos a parola embrazada como part d'o lexico monegrín).

Referencias

Vinclos externos

Tags:

EspecieEspermatozoideFecundaciónMetabolismoOvulo

🔥 Trending searches on Wiki Aragonés:

677A BuerdaJavaScriptArabe clasicoBrexitSinyal d'exclamaciónTramvíaArcos de las SalinasAnyos 290CristianismoVoleibolOregón10 de chineroMasturbación anal19401945BicicletaPuyuelo d'a SolanaVibradorSieglo XIXOklahoma City18 de febreroMoscúPero IV d'AragónConsolador dopleSiegloFingeringXbox 360SaséLista de municipios d'a provincia de ZaragozaTrenOracheL'Aínsa-SobrarbeAmorAntónio de SpínolaFloridaConsoladorChinevraLista de municipios d'a provincia d'AlmeríaErecciónWorld Wide WebMedio de comunicaciónLista de numeros primers de l'1 dica o 100000VerroGuerraBeta vulgaris var. cicla1991SemanaDrogadicciónLista de países con nombre de personaTelecomunicaciónUnidat central de procesamientoArmada de ChilePennsilvania52 aCTeorema de PitagorasEstaus UniusFilologoCeresaSierra de los CabezosIdioma alemánCine en 2003🡆 More