Una cupula ye un elemento estructural de l'arquitectura que se pareixe a la metat superior d'o vueito d'una esfera; ye una vuelta la cheometría d'a cual ye una semi-esfera por l'interior.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Iste elemento se troba en o Panteón de Roma, construito en l'antigüidat y tamién en Santa Sofiya d'Istambul. D'a primera, Brunelleschi en imitó a esfera y construyó a cupula d'a seu de Santa Maria dei Fiori en Florencia. Istas influencias de Roma y Florencia han perdurato en o Renaiximiento (Sant Per d'o Vaticano), o Barroco y o Neoclasicismo europeu y nortamericano.
Estructuras con forma de cupula feitas con diversos materials tienen un luenga trachectoria adintro de l'ambito arquitectonico y a suya tradición s'extendilla dica la prehistoria. S'han trobato diferents tipos d'arcos, tipos de construccions que precedioron a las autenticas cupulas, en edificios de l'antigo Orient Meyo y en sepolturas modestas. Se construyoron cupulas domesticas dimpués d'o Gran incendio de Roma de l'anyo 64, en a Domus Aurea de Nerón, en as versants d'o mont Palatín. D'atra man, a cupula se convirtió en una caracteristica de l'arquitectura musulmana a partir ya d'o sieglo VII.
Actualment, as cupulas se consideran como una caracteristica común de l'arquitectura eclesiastica de muitos credos diferents. As cupulas se popularizoron primero en Europa y Orient Meyo como consecuencia d'o suyo uso frecuent en l'arquitectura relichiosa y secular romana y, en especial, bizantina, l'Imperio Romano oriental. As cupulas se facioron populars en l'arquitectura renaixentista d'o sieglo XV entabant, gosando tener o cenit d'a suya popularidat mientres o sieglo XVIII, en pleno barroco. Mientres o sieglo XIX, reminiscencias de l'antigo Senau romano, se convirtioron en una caracteristica d'a gran arquitectura civica. Mientres o periodo barroco, mas que una caracteristica interna d'as construccions domesticas, a on que a suya presencia ye menos común, tiende a fer parti como un elemento arquitectonico d'as grans casas y palacios.
Muitas cupulas, en particular as de l'arquitectura d'o renaiximiento y d'o barroco, son coronatas por una atra chicota cupula u linterna, un tipo d'innovación de l'arte bizantín que no nomás sirve ta potenciar a luminosidat d'o espacio y a ventilación de l'edificio, sino que, a mas, li da una mayor dimensión a la decoración interior d'a estructura.
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Cupula, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.