Tresl Gruber

Juli">4. Juli 1897 z Sankt Ulrich im Grödnertal uf d Wält choo und am 13. Jänner 1978 z Brixe gstoorben isch, isch e Südtiroler Künschtlerin, Leererin, Sproochforscherin und ladynischi Autoorin gsi.

Si isch d Dochter vom Bildhauer Stanis Gruber (1867–1931) und vo dr Theres Demetz gsi. Si isch uf d Kunschtschuel z Sankt Ulrich, und dänn het si z Bologna, z Floränz un z Venedig d Kunscht studiert. Si isch Kunschtprofässoorin z Sankt Ulrich, z Meran und z Bozen gsi. 1970 het si e Schuel für Kunscht z Belém gründet. Iiri Kunschtwäärch cha men im Ladynische Museum z Gröden go aluege. Vo dr Trest Gruber sind au Zäichnige für es paar Bilderbüecher.

Anne 1946 het si mit em Dichter Max Tosi d Kulturgselschaft Union di Ladins de Gherdëina z Gröden uf d Bäi gstelt, wo e Tachorganisazioon vo de Lüüt, wo Ladynisch reden, isch.

D Gruber het die eerschte Schuelbüecher uf Ladinisch und e Grammatik, Mi fibla, vo dr Gröödner Sprooch gschribe. Es git von ere es paar Schrifte uf Ladynisch und au zwöi- und drüüsproochigi.

Im Doorff Sankt Christina in Gröde het me dr lokale Biblioteek nach dr Künschtlerin dr Name Bibliothek Tresl Gruber ggää.

• La dlieja da Sacun. La chiesa di S. Giacomo. Dedicheda a S. Iacun y ududa dal pont di vista storich artistich, 1957
• Die Kirche von St. Jakob, gewidmet dem Hl. Jakob und von historisch künstlerischen Gesichtspunkte betrachtet. Union di Ladins, Sankt Ulrich 1957. Usem Ladynischen is Tüütschen überträit vom Franz Pugger.
• Ciüf ladins. Liber da lì pur la secunda y terza class. Schuelbuech (au Ciofes Ladins)
• Lisa. Ladynischi Verzellig im Calënder de Gherdëina 1965, Sankt Ulrich 1964.
• N pensier al di. Bozen 1966.
• Mi fibla. Ladynischi Grammatik. Brixen o. J.
• zäme mit em Ferruccio Minach: La Rujneda de Gherdëina. 1972
• Zäichnige füre Calënder de Gherdëina 1979 S. 5–27.

• Gisela Moroder: Prof. Tresl Gruber. In: Calënder de Gherdëina. Union di Ladins de Gherdëina, St. Ulrich in Gröden 1979. S. 32.
• Chiocchetti Nadia: Nosta Jent. Persones y personalités dla Ladinia. Union Generela di Ladins dles Dolomites. o. J.