Holländisch

Holländisch oder Niderländisch isch a germanischi Sproch, wo va öbbe 22 Millione Lütt gredt wird. Si isch nooch verwandt mitm Dütsche und dött vor allem mit dem Niiderfränkische.

S Holländische het sich us em niderfränkische Dialekt vu dr niderdytsche Sprooch sit dr Reformation zu ere eigeständige Hochsproch entwicklet, im glyche Zug wie d Niderlande zwische 1520 un 1648 ussem Dytsche Rych usgschiide sin. S englisch Adjektiv Dutch fer Holländisch stammt us dr Zit, wo Holländisch no als Teil vom Dütsche aagluegt worde isch.

S Holländisch het sich als erster vu dr dytsche Dialekte zu ere verschriftete Hochsproch entwicklet, noch vor em Nöihochdytsch. Holländisch isch vilycht eener e verschriftete Dialekt, wil es im e verhältnismässig chleirümige Gebit entstande isch, wo d Lüt alli äänlig gschwätzt häi, degege isch Nöihochdytsch e Mischsproch mit Elemente vu vile dytsche Dialekte. Es git kai Region z Dytschland, wo d Schriftsproch dr ursprünglich lokal Dialekt isch.

S Niderfränkisch am Rhy nördlich vu Duisburg in Dytschland cha mer als holländische Dialekt mit dytscher Hochsproch uffasse, degege isch s Plattdytsch im nordöstliche Holland e plattdütsche Dialekt mit holländischer Hochsproch, säll z Nidersachse degege eins mit hochdytscher Hochsproch.

Sit 1980 gits a Abkomme zwüsche de Niderlande und Belgie wäge der Rächtschreibung und wäge dem Spracherhalt.

Ussem Holländische het sich mit Afrikaans als Sproch vu dr Bure in Südafrika e witteri Dochtersproch entwicklet, wo früener au numme e holländische Dialekt gsi isch.

Gschicht

S Holländischi het di zweiti hochditschi Lütverschiebung nit mitgmacht:

Üsserdäm het s Holländischi de alte germanische Frikativ /ɣ/ nit zuemene /g/ umgwandlet. In de moderne Sprechwiis wirrd s aber oft als /χ/ üsgsproche.

Bischpiil: Alemannisch gläbt /g̥læb̥t/ un Holländisch geleeft /ɣəleːft/. Hit däd mer aber wahrschiins, vor allem im Norde, eher /χəleɪ̯ft/ sage.

Ibersicht iber d Konsonante

• D Phonem /v/, /z/ un /ɣ/ werre vu viilene Sprecher stimmlos gsproche un falle so mit /f/, /s/ un /x/ zämme.
• D Lüt /ʃ/ un /ʒ/ kumme in manche Lehnwerter vor.
• P, t un k sin immer unbehaucht, des heisst si klinge eigetlich wie im Alemannische.

Subschtantiv

S Holländisch het gar keini grammatische Fäll meh, abgsee vu Räschte vum Genitiv. Des isch wiider was, wu andersch als im Ditsche un Alemannische isch. D Personalpronome hen manchmol noch e Objektform ähnlich wie in de englische Sprooch. Alli Werter hen eis vu drei Gschlächter. S männlichi un wiiblichi Gschlächt siiht aber fascht immer glich üs.

Als indefinite Artikel gildet een, un des fir alli Subschtantiv. Im Plural nimmt mer in däm Fall kei Artikel.

  D Wikipedia uff Holländisch
  S Wiktionary uff Holländisch — e freis Wörterbüech
  Wikiquote uff Holländisch — Zitate

  Wikisource uff Holländisch — Quälletekscht
  Wikibooks uff Holländisch — Lern- und Lehrmaterialie

  Commons: Holländischi Sproch – Sammlig vo Multimediadateie

• Niederländisch für Englischsprechende (vun Wikibooks)
• https://web.archive.org/web/20081015010301/http://www.taalunie.org/ (uf Niederländisch)
• Learn Dutch online
• MinikursNiederlaendisch
• uitmuntend.de – Deutsch <-> Niederländisch Wörterbuch mit über 325.000 Stichwörtern und Bildwörterbuch
• Online-Kurs mit Soundausgabe
• http://portal.omroep.nl/ (hollendische netzradio)