2006

In de Chinese astrologie waor dit e Jaor van d'n Hóndj.

Jannewarie

• 4 - D'n Israëlische premier Ariel Sharon weurt door 'n zwoer bereurde getroffe. Volges de dokters zal heer dao neet vaan herstèlle.
• 8 - De polies maak bekind 'n Beverwijkse vrouw gearresteerd te höbbe die häör veer eige kinder es pasgebaorene heet umgebrach.
• 9 - De actieveurders die in 'ne bos bij Sjilvend en Broensem protestere tege de kap devaan weure aofgeveurd; me begint direk mèt te kappe.
• 17 - De socialiste Michelle Bachelet weurt tot d'n ierste vruiwlike president vaan Chili gekaoze.
• 19 - De NASA lanceert de ruumdesonde New Horizons, die Pluto zal goon verkinne.
• 22 - Evo Morales weurt tot iersten Indiaanse president vaan Bolivia beëideg.
• 25 - De Nederlandse zjustitie eis strafe vaan 20 jaor gevangenis tege de lejer vaan de Hoofstadgroop, 'n groop radicaol born-againmoslims.
• 26 - Mèt 76 vaan de 132 zetele in 't Palestiens parlemint haolt de radicaol partij Hamas de absolute mierderheid. Dit bringk de financieel steun vaan de westerse len voor de Palestiense gebejer in gevaor.

Fibberwarie

• Door 't versjijne in september 2005 vaan spotprinte euver de profeet Mohammed kump 't in e groet deil van de islamitische wereld tot oet de haand loupende proteste.
• 2 - De Raod van Sjtate besjlies dat de liesverbinging van PvdA, D66 en GroenLinks in Mergraote neet maog mètdoon aan de gemeinteraodsverkezinge van 7 mièrt. De kandidatelies waor 13 minute te laat ingeleverd bie 't hoofsjtumbureau doordat degene dae de lies moos bringe in 'n file terech waor gekómme.
• 3 - 'n Sjeep mèt 1414 opvarende zink in de Roaj Ziè bie de Egyptische plaats Hurghada.
• 3 - In Nederland traejt Boris Dittrich aaf es fractieveurzietter van D66, nao aanleijing van de onvrae binne zien partie euver 't debat euver 't oetzende van Nederlandse militaire nao Uruzgan (Afghanistan).
• 7 - E team vaan Amerikaanse weitesjappers maak de oontdèkking vaan hoonderde nui dier- en plantesaorte bekind nao 'n expeditie nao 't binneland vaan Westelik Nui-Guinea.
• 10 - In Turien, Italië, beginne de twintegste Olympische Winterspeule.
• 10 - 't Leedsje Dat zit bie os in de femilie, gesjreve door Guus Steinen en oetgeveurd door de Lömmerigse groep Kartoesj wint 't Limburgs Vastelaovesleedjes Konkoer in Stein.
• 12 - De Nederlandse sjaatserijsters Ireen Wüst en Renate Groenewold haole de gouwe en zèlvere medalje bij de 3000 m veur vrouwlui op de Olympische Winterspeule.
• 19 - De Nederlandse sjaatsster Marianne Timmer wint goud op de 1000 maeter op de Olympische Wintersjpele.
• 22 - In Irak bloze soennitische moslims de Gouwe Moskee in Samarra op, e belangriek sji'itisch heilegdóm. Dit oontkettent 'n ganse golf vaan vraakacties.

Miert

• 7 - Bij de verkezinge veur de gemeinteraod in Nederland winne de PvdA en SP hendeg.
• 12 - De Limburgse meidegroop Treble weurt oetverkaore Nederland te goon vertegewäördege bij 't koumend Eurovisie Songvestival.
• 21 - 't Sociaol medium Twitter kump online.
• 26 - Bij parlemintsverkezinge in de Oekraïne verlees de partij vaan de zittende premier Viktor Joesjtsjenko.
• 28 - De parlemintsverkezinge in Israël weure gewonne door de Kadima-partij vaan Ehud Olmert.

April

• 3 - Bij NedCar in Bor weure oontslaoge aongekundeg.
• 8 - De oppositie in Thailand eis verneteging vaan de verkezingsoetslaog.
• 11 - De verkezinge in Italië waure gewonne door de oppositie ónger Romano Prodi. Zienen opponent, premier Silvio Berlusconi, vech d'n oetsjlaag aan.
• 11 - Mafiabaos Bernardo Provenzano, de meis gezeukde man van Italië, weurt op Sicilië gearresteerd.
• 21 - Nao aangekónjigde bezuniginge van Mitshubishi Motors begint bie NedCar in Bor 'n sjtaking.
• 21 - In Irak weurt 'ne nuje premier aangesjtèld: de sji'iet Jawad al-Maliki. Heer volg d'n ómsjtraejen Ibrahim al-Jaafari op.
• 24 - In de Egyptische baadplaatsj Dahab vènje aansjlage plaots. Hiebie valle róndj de twintig veural Egyptische doeje.
• 24 - Keuning Gyanendra van Nepal belouf binne inkel daag de democratie te hersjtèlle.
• 25 - De vakbónje bereike 'n akkaord mit de directie van NedCar; veurluipig zalle gein gedwónge óntsjlage valle.

Mei

• 2 - Demissionaire premier Silvio Berlusconi van Italië deent 't ónntsjlaag van zien regering in bie de presidint en erkènt daomit ènjelik zien neerlaag.
• 11 - In Antwerpe weurt 'n dóbbele maord gepleeg mit racistisch motief.
• 13 - zuster, moder Maria-Theresa Tauscher weurt zalig verklaord in de kathedraal van Remunj. Paus Benedictus XVI haet besjlote, dat aan ederein dae op 30 oktober (d'n daag dat de zuster katholiek woort) en op de 1e verjäördaag van de zaligverklaoring (13 mei 2007) de kathedraal bezeuk, vol aflate waere verliend.
• 21 - In Montenegro, ein van de twie sjtate van Servië-Montenegro, sjtump 'n mierderheid van 55,4% van de kezers in e referendum veur ónaafhenkelikheid.
• 22 - Ex-topman Cees van der Hoeven van Ahold weurt waeges fraud veroordeild tot 9 maond veurwaerdelike gevangenissjtraaf en 'n boete van 225.000 euro.
• 22 - De richter sjteit Woeningcorporatie Servatius oet Mestreech toew in 't Belsj te boewe, wat häör tot dan toew door 't gouvernemènt verboje waor.
• 27 - Op midde-Java vintj 'n aerdbaeving van 6,2 op de Sjaal van Richter plaatsj, die zeker 3.000 doeje tot gevolg haet.

Juni

• 3 - Montenegro verklaort zich ónaafhenkelik van Servië.
• 7 - D'n Iraaksen terroris Abu Musab Al-Zarqawi weurt door 't Amerikaans laeger vermaord.
• 9 - Begin vaan 't WK vootbal in Duitsland (t/m 9 juli).
• 27 - D'n Duutsje politicus Joschka Fischer trèk zich trök oet de (Duutsje) politiek.
• 29 - 't Nederlands kabinet-Balkenende II vèlt.

Juli

• 1 - Keuningin Beatrix gief Ruud Lubbers de opdrach óm in november verkezinge oet te sjrieve en veur d'n tössentied e nuuj, missionair kabinèt te formere.
• 2 - 't OLS besjteit hóngerd jaor. Ter gelegeheid hievan bezeuke keuningin Beatrix en prins Filip 't evenemènt, dat dit jaor in Rooj gehawte weurt.
• 3 - In de metro van Valencia óntsjpoert e treinsjtèl dat 80 km per oor voort woe 40 km per oer waor toegesjtanje; dao valle 41 doeje en 47 zjwoar gewónje.
• 4 juli - De driede etappe van de Tour de France kump aan in Valkeberg, bove-n op de Cauberg in Vild in Zuud Limburg. Gewónne door Matthias Kessler.
• 7 - De kèrk van Meldert bie Leume vèlt in.
• 9 - Italië wint 't WK vootbal in Duutsjland, in de finale mèt Frankriek, door 't sjete van penanties.
• 9 - Joep Haffmans, deike van Gulpe, weurt, vanwaege publieke aantieginge, oet zien functie óntsjlage door bisjop Frans Wiertz van Remunj.
• 18 - Europese lenj evacuere häör landgenoete oet Libanon per bös, sjip of helikopter.
• 18 - De Nimweegse Veerdaagse weurt nao einen daag aafgelas naodat 2 doeje zeen gevalle, hónderde luuj krank zeen gewore door de wermde en extreem hits weurt verwach veur de kómmende daag.
• 22 - De Franstalige partiej Retour à Liège verenjert häöre naam in RETOUR AUX LIBERTÉS.
• 27 - Tourwinner Floyd Landis weurt besjöldig van dopinggebroek. Hae óntkènt de besjöldiging.
• 31 - Fidel Castro, dictator van Cuba sins 1959, dräög waeges krenkde zien take euver aan ziene broor Raúl Castro.

Augustus

• 1 - De nuuj sjpelling van 't Nederlands, oetgesjreve in 't zoegeneump Greun Beukske 2005, geit vandaag officieel in.
• 3 - In Venlo weurt 't Beatles-album Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band einmalig in 't Venloos opgeveurd as Sjerzant Paeper.
• 9 - 't Israëlisch veiligheidskabinèt kónjig aan 'n oetgebreid gróndjoffensief in Zuud-Libanon oet te veure.
• 10 - De Britse autoriteite melje dat ze 'n poging tot 'ne zjwaoren terroristischen aansjlaog mit vleegmesjienes op de Vereinigde Sjtate veurkómme höbbe.
• 11 - De VN-Veilegheidsraod nump 'n resolutie (nó. 1701) aon die Israël en Hezbollah gelas mèt 't geweld te sjtoppe.
• 13 - Bie 't aafwateringskenaal bie Brach weurt e liek van 'ne 16-jäörege Wèssemse jóng gevónje.
• 14 - E sjtaak-'t-vure maak e veurluipig èndj aan de kreeg tössen Israël en Hezbollah.
• 16 - Yves Leterme, Vlaamse CD&V/NVA-minister-presidaent, zaet dat de "Franstalige in de Brusselse facilitetegemeindes te dóm zeen óm Nederlands te liere".
• 16 - De Vlaamse aovendsjaol van Voere deelt in Wezet 'nen hoes-an-hoes folder oet woemit Franstalige in 'n Nederlandstalige ómgaeving gratis Nederlandse taallèsse aangebaoje waere.
• 16 - De kreegsreste op 't sjtrand van Beiroet waere opgeruimp ouch al zalle de verwachde 1.000.000 toeriste Libanon dit jaor neet bezeuke.
• 18 - Bije'nen hobbyboer in Kèrkrao zien sjäöp weurt de veekrenkde blawtóng vasgesjtèld. Binne 20 kilometer van de besjmettingshaerd mót al vee veurluipeg op sjtal blieve en veur 't gans land weurt 'n exportverbod veur vee ingesjtèld.
• 24 - De Internationaal Astronomische Unie sjtèlt obbenuujts de definitie van planeet vas, woedoor Pluto gein planeet mier is, meh 'n dwergplaneet.
• 28 - In 't GaiaPark in Kèrkrao sjtörf de giraf dae bienao veer maond gelaeje is gebore. Ze höbbe 'm mótte laote insjlaope ómdat'r las had van verzoerde sjpere, naodat 'r achternaogezete is door de zebra's.

September

• 3 - Motocrosser Stefan Everts wint in Lierop zien 100ste Grand Prix.
• 17 - 'n Vulgaire speech vaan Hongaarse premier Ferenc Gyurcsány weurt oetgelek, boe-in heer hendeg negatief is euver zien land, wat leid tot 'n groete nationale crisis, de oetindeleke val vaan de Socialiste en de trökkoms vaan premier Viktor Orbán
• 19 - In Thailand weurt de regering van premier Thaksin door 'ne sjtaatsgreep ómgegoejd.
• 21 - De ministers Sybilla Dekker (VROM) en Piet Hein Donner (justitie) traeje aaf naodat door de Onderzoeksraad voor Veiligheid geconcludeerd weurt dat euverheidsinstanties die ónjer hun verantwoordelikheid valle gefaald höbbe bie de brand in e cellecomplex op Schiphol op 27 oktober 2005.
• 23 - De Franse gezèt L'Est Républicain melt dat volges de Saoedische geheimen deens Usâmah bin Lâdin in augustus aan tyfus gestorve zouw zeen. Dit berich weurt vervolges van alle kante taegegesjproke.
• 26 - De EU keurt 't toewtrejje van Roemenië en Bulgarije per 1 januari 2007 good.

Oktober

• 8 - In Belsj vènje verkezinge plaatsj veur de gemeinteraod. Veural de VLD, de partiej van premier Guy Verhofstadt, verleert sjterk, de christen-democrate en 't rechse Vlaams Belang boke väöl wins.
• 8 - 't Nederlands dames-hockeyèlftal weurt veur 't iers sins 1990 wereldkampión.
• 12 - De Nobelpries veur literatuur 2006 is toegekènd aan de Turkse sjriever Orhan Pamuk.
• 12 - In de Colombiaanse bösj is 'n nuuj soort veugelke óntdèk, wat de naam haet gekrege van de indianesjtam die dao oats woonde: Yariguies-bórstelvink (geelzjwart gekläörd mit 'n oranje koef).
• 12 - In Rio de Janeiro weurt het 75-jäörig besjtaon van 't 30 meter hoeg Christusbeeld, wat bove op de Corcovadoheuvel sjteit, geveerd. De gróndj woe-op 't beeld sjteit weurt tot heilige gróndj verklaord.
• 14 - As opvolger van Kofi Annan, secretaris-generaal van de Vereinigde Naties, is de Zuud-Koreaanse Ban Ki-moon gekoze. Per 1 januari 2007 zal hae in functie traeje.
• 22 - In Brazilië weurt Fernando Alonso weer wereldkampioen Formule 1. Michael Schumacher, dee z'ne lètste race reej, weurt toch nog veerde, nao tot 'r door 'ne platte bandj in de neugende rónje gans achteraan kaom te rieje.
• 31 - Op 't Belsj, in de buurt van Mestreech zeen, door ó.m. de archeoloog Jean-Pierre de Warrimont oet Norbik, sjpore (veurwerpe van bewèrkde vuursjtein) gevónge van mier as 300.000 jaor geleje, oet 't (paleolithicum). Dit zouwe tot noe toe de awdste aanwiezinge zeen van minsjelike activiteit in Limburg, Vlaandere en Nederlandj.

November

• 5 - Saddam Hoessein weurt tot d'n doed aan de galg veroordeild vanwaege misdaode taege de minsj(elik)heid.
• 6 - De sjtreng wètgaeving roond 't respekt väör de Turkse identiteit kint volges d'n Turkse presidaent meugelik, op gróndj van 't rech op vriej meiningsuting, versóppeld waere. Turkse börgers zouwe dan, ouch in Turkije, de Armeense kwestie 'n genocide maoge neume.
• 6 - De EU sjprik zich oet taege de oetveuring van de doedsjtraaf van Saddam Hoessein ómdat die in de meiste Westerse lenj is aafgesjaf.
• 7 - De Democratische Partij wint de mierderheid in 't Hoes van Aafgevaerdigde en in de Senaat. De Sanfranciscaanse Nancy Pelosi weurt 't ierste vrouwlik hoof van 't Hoes oet de Amerikaanse historie.
• 8 - 't Opebaar Ministerie begintj procedures óm alle Hells Angels-clubs in 't landj te verbeje.
• 8 - Minister van Defensie Donald Rumsfeld sjtap op nao haevege kritiek op de kreeg in Irak en 't verkezingsverlees van zien Republikeinse Partie.
• 9 - De EU eis dat bote en vleegmesjiene vertrókke oet 't Grieks-Cypriotisch deel van Cyprus kinne aanmere en lanje in Turkije.
• 14 - De goevernäöre van Belsj en Nederlands Limburg, resp. Steve Stevaert en Leon Frissen, plaatsje tösje Libeek (Mergraote) en 's Gravenvoeren (Voere) 'ne verdwene grenspaol trök. Burgemeester Huub Broers van Voere en de loco-burgemeester Jos Custers va Mergraote waore ouch van de partiej.
• 18 - De Internationaal Organisaasje ter besjerming van Minderheidstale en Bedreigde Minderhede, kort-eweg de IOMTBM geneump, käört 'n resolutie good die ó.m. vräög dat de Verdrage van d'n Europese Raod door Belsj geratificeerd waere um 'n èndj te make aan de discriminatie die in 't bezoonder opgelag weurt aan de Franstalige van Voere.
• 21 - In Nepal ènjig de börgerkreeg tösje 't regeringslaeger en de maoïstische rebelle.
• 22 - Bie de verkezinge veur de Twiede Kamer verlere de PvdA en de VVD. Groete wins is dao veur de SP en de Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders.

December

• 4 - De linkse politicus Hugo Chavez weurt obbenuujts tot president van Venezuela gekoze.
• 13 - De Waalse rezjionale zender RTBF zörg veur väöl behej naodat ze in 'n gefingeerd nuujsberich "bekind maak" dat Vlaandere zich ónaafhenkelik verklaord heet.
• 13 - Nao 'n motie van aafkäöring taege minister Rita Verdonk besjluut 't al demissionair kabinet-Balkenende III Verdonk häör take ómtrènt vraemdelingezake te óntnumme. Hiemit geit de Twiede Kamer akkaord.
• 14 - In e fraudesjandaal, woebie versjillende regeringe adellike titels zouwe höbbe verlaend in ruul veur 'n leining, weurt ouch Tony Blair óngervraog.
• 16 - Temidde van e gewapend intern conflik sjrief de Palestiense presidènt Mahmoed Abbas nuuj verkezinge oet. Dit leit aevel tot nog mie geweld.
• 18 - Twie nuuj sjtreiktaalfunctionaire zeen deiltieds aangesjtèld: Ton van de Wijngaard en Mieke Steegs.
• 28 - Gecombineerde Ethiopische regeringstróppe en tróppe loyaal aan de Somalische regering a.i. verdrieve de islamistische milities oet de hoofstad Mogadishu.
• 30 - Óm e paar minute veur veer in de mörge (Midde-Europesen tied) weurt in Bagdad 't doedvonnes taege Saddam Hoessein voltrókke.

Nobelprieze

• Natuurkunde: John C. Mather en George Smoot "um hun oontdèkking vaan de zwarte straoler en de anisotropie vaan de kosmische achtergroondstraoling."
• Sjemie: Roger D. Kornberg "um zien studies nao de moleculaire basis vaan transcriptie bij eukaryote."
• Geneeskunde: Andrew Fire en Craig Mello "um hun oontdèkking vaan RNA-interferentie - 't stèllègke vaan gene door dobbelstrengeg RNA."
• Literatuur: Orhan Pamuk "dee in zien zeuktoch nao de melancholieke ziel vaan zien geboortestad nui symbole veur de botsing en verweving vaan culture heet gevoonde."
• Vrei: Muhammad Yunus en de Grameenbaank "um 't bevordere vaan economische en sociaol meugelekhede veur de erme, veural vrouwlui, door hun baonbrekende werk mèt microkrediete."
• Economie: Edmund Phelps "um zien analyse vaan tössetiedse verhandelinge in macro-economisch beleid."

Persoen vaan 't Jaor

Diech (edereine dee 't Internèt vaan inhaajd veurzuut)

Films

• El laberinto del fauno
• Das Leben der Anderen

• 15 januari - Jaber Al-Sabah, emir van Koeweit (79)
• 11 miert - Slobodan Milošević, ex-president van Klein-Joegoslavië (64)
• 8 april - Gerard Reve, Nederlandse sjriever (Krenkde van Alzheimer, 82)
• 4 mei - Karel Appel, Nederlandse sjilder (85)
• 7 juni - Abu Musab Al-Zarqawi, Iraaksen terroris (vermaord, 39)
• 12 juli - Hubert Lampo, Belzje sjriever (85)
• 21 juli - Frans Peeters, Nederlands-Limburgse kunstenaer (80?)
• 3 augustus - Elisabeth Schwarzkopf, Duutsje sopraanzengeres (90)
• 9 augustus - James van Allen, Amerikaanse natuurkóndige (91)
• 15 augustus - Faas Wilkes, Nederlandse vootballer (82)
• 2 december - Mariska Veres, Nederlandse popzengeres (kanker, 59)
• 10 december - Augusto Pinochet, Chileense sjtaatsman (91)
• 13 december - Robert Long, Nederlandse lichtemuziekzenger (kanker, 63)
• 25 december - James Brown, Amerikaanse funkzenger (lóngóntsjtaeking, 73)
• 26 december - Gerald Ford, Amerikaanse sjtaatsman (93)
• 30 december - Saddam Hoessein, Iraakse sjtaatsman (geëxecuteerd, 69)

• 17 januari - Benjamin Franklin, Amerikaanse sjtaotsman en weitesjapper (300-jäörege gebaortedatum)
• 27 januari - Wolfgang Amadeus Mozart, Oosteriekse componis (250-jäörege gebaortedatum)
• 23 miert - Hendrik Ibsen, Noorse toneelsjriever (100-jäörege sjterfdatum)
• 15 juli - Rembrandt van Rijn, Hollandse sjilder (400-jäörege gebaortedatum)
• 25 september - Dmitri Sjostakovitsj, Sovjetrössische componis (100-jäörege gebaortedatum)