გიშაგორუეფი — ოგიშაგორუე პროცესი, ნამუშ დოშანაფა დო შედეგი რე საჯარო ხეშუულაფაშ წჷმორინაფონი ორგანოეფიშ დო საჯარო ხეშუულაფაშ პოსტიშ პიჯეფიშ გიშაგორუა.
შხვადოშხვა სახენწჷფოშო გიშაგორუეფიშ შხვადოშხვა პროცედურა რე. ირ გიშაგორუეფი ერუანულ სუვერენიტეტიშ ჸოფაშ შვანს, პერიოდულ დო დუდიშულ გიშაგორუეფს გჷმოხანტილ კათაშ ნებას ოკო გერსხუდას. კათაშ ნება გეჸვენჯ ფაქტორეფს იკათუანს:
გიშაგორუეფიშ მუსხირენი სახე რე:
მოსოფელს მოქიმინჯე ოგიშაგორუე სისტემეფი რე: პლურალისტური/მაჟორიტარული, პროპორციული, ესვარილი დო შხვა სახეშ.
მაჟორიტარული (უმენტაშობაშ) — თიჯგურა ოგიშაგორუე სისტემა, სოდე კანდიდატის მეთხუებუ, ნამჷ-და არძაშ უჭიჭაში, 50%-ის პლუს ართი დოსაბუთაფილი ხონარი მიღას, გიშაგორილქ იჸუასჷნ. მაჟორიტარული (უმენტაშობაშ) წესი გჷმირინუაფუ ოკანონმადვალე ორგანოშ გიშაგორუეფშო, დო უმოსო გოფაჩილი რე – ოპრეზიდენტე გიშაგორუეფშო. თიქ ხოლო შილებე იჸუას, ნამჷ-და ხონარეფიშ უმენტაშობაშო დჷნადგინა ფარდი აკა კანდიდატიქ ვეგნორთასჷნ. ეშანილი პრობლემაქ შილებე გინოჭყორდას რანჟირაფილი ხონარეფიშ მუსხირენი ტურიშ მეშქაშალათ.
პლურალურ-მაჟორიტარული სისტემაშ პრინციპი ლექინი რე. ხონარიშ მეჩამაშ დო ხონარიშ ტაბულაციაშ უკული გომორძგვილო გჷმიცხადებჷ კანდიდატი ვარდა პარტია, ნამუთ ხონარეფიშ უმენტაშობას დოშაყარანს (შილებე გეძინელი პიჯალეფჷთ ორდასჷნ). მორო, თეშს პრაქტიკულო გოხორციალაფაშ რზეფი ძალამ გინორთელი რე. აფხვადჷნა პლურალურ-მაჟორიტარული სისტემაშ ხუთი გვარობა: უბრალო უმრნტაშობაშ ოგიშაგორუე სისტემა, ბლოკური კალიშრღვადა, პარტიულ-ბლოკური კალიშრღვაფა, ალტერნატიული კალიშრღვაფა დო ჟირტურიანი სისტემა.
პროპორციული წჷმმორინაფალობაშ არძა სისტემაშ დოსაბუთაფა პარტიაშ ხონარეფიშ თიაშ ოკანონმადვალე ხეშუულებაშ მანდატეფიშ ომანგურ პროპორციათ ინტერპრეტაცია რე. პროპორციული წჷმმორინაფალობაშ ჟირი თარი გვარობა რსებენს – ერკებულითი პროპორციული წჷმმორინაფალობა დო აკა გინოჩამაფონი ხონარიშ სისტემა. პროპორციული წჷმმარინაფალობა ართშე უმოსი მაკათურშე აკოდგინელი ოგიშაგორუე ოლქეფიშ გჷმორინაფას მითხინს: ვაშილებე ართი პროცესით მოპალირი მანდატიშ პროპორციულო გორთუალა. არძა ოგიშაგორუე სისტემას წჷმმარინაფალობაშ ბარიერი უღუ: თენა რე ხუჯიშ დაკინებაშ ინიმალური ფარდი, ნამუსჷთ პარტია ოხვილჷ ოკანონმადვალე ორგანოშ მანდატეფიშ მაპალაფარო. თე ბარიერქ შილებე კანონიშ მეშქაშობათ მიშეღინას (ფორმალური ბარიერი) ვარდა ოგიშაგორუე სისტემაშ მათემატიკური მახასიათაფალიშ სახეთ არსებენდას (ეფექტური ვარდა ორთაშობური ბარიერეფი). საქორთუოს პროპორციული სისტემაშ ოგიშაგორუე ბარიერი რე 5%.
ესვარილი ოგიშაგორუე სისტემეფი პლურალურ/მაჟორიტარული დო პროპორციული წჷმმორინაფალობაშ ოგიშაგორუე სისტემეფიშ დადებითი მმახასიათაფალიშ კომბინაციას წჷმარინუანს. ესვარილ სისტემას ჟირი ოგიშაგორუე სისტემა რე, ნამუთ გინორთელ ფორმულას ირინუანს. ხონარს ართი დო იგივე გიშმაგორალი არზენს დო წმმორინაფალეფს ჟირხოლო სისტემაშ მეჯინათ გიშმაგორუნს. ასე საქორთუოს გჷმირინუაფუ პარალელური სისტემა - ართმანდატამ ოლქეფს გმირინუაფუ უბრალო უმენტაშობაშ ოგიშაგორუე სისტემა ერკებულით პროპორციულ წჷმმორინაფალობაწკჷმა ართო.
აქტიური ოგიშაგორუე ნება – საქორთუოშ მენოღალეშ ნება, ხონარიშ მეჩამაშ მეშქაშალათ ქაკათას საჯარე ხეშუულაფაშ წჷმმორინაფონი ორგანოს კათაშ წჷმმორინაფალეფიშ გიშაგორალო დო საჯარო ხეშუულაფაშ პოსტიშ დაკებელო მანჯაფილჷ საარძო გიშაგორუეფს, რეფერენდუმს, პლებისციტის. პასიური ოგიშაგორუე ნება – საქორთუოშ მენოღალეშ ნება, კალი ირღვას საჯარე ხეშუულაფაშ წჷმმორინაფონი ორგანოს გიშაგორალო დო საჯარე ხეშუულაფაშ პოსტიშ დაკებელო.
გიშაგორუეფს, რეფერენდუმს დო პლებისციტის კათაფაშ ნება ვა უღუ საქორთუოშ მენოღალეს, ნამუთ სასამარათლოქ უგუნურჯებეთ იჩინჷ ვარ-და სასამართალოშ დოსხუნუათ პატიმრალაშ/დუდიშულაშ გოხურგუაშ დჷნაწესებუეფს რე, თი პიჯიშ მოხ, ნამუსჷთ ნაქიმინა აფჷ მერკეთ მონკა დჷნაშებუ.
ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ. |
This article uses material from the Wikipedia მარგალური (Margaluri) article გიშაგორუეფი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). დინორე მიწორინაფილი რე გეჸვენჯი ლიცენზიათ (დო შხვა ვა რე მეწურაფილი-და): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki მარგალური (Margaluri) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.