Thiên Thành công chúa (天城公主 1235 - 28 tháng 9, 1288), thường được gọi là Nguyên Từ Quốc mẫu (元慈國母), là một công chúa nhà Trần trong lịch sử Việt Nam.
Bài viết hoặc đoạn này cần được wiki hóa để đáp ứng tiêu chuẩn quy cách định dạng và văn phong của Wikipedia. (tháng 4/2022) |
Bà được biết đến rộng rãi với vai trò là phu nhân của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn. Hiện tại bà đang được thờ bên cạnh Hưng Đạo Đại vương tại đền Kiếp Bạc thuộc tỉnh Hải Dương, Vạn Kiếp.
Thiên Thành công chúa 天城公主 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Công chúa nhà Trần | |||||||||
Công chúa | |||||||||
Thông tin chung | |||||||||
Sinh | 1235 | ||||||||
Mất | 28 tháng 9 năm 1288 (52-53 tuổi) Thái ấp Vạn Kiếp | ||||||||
Phu quân | Trần Hưng Đạo | ||||||||
Hậu duệ |
| ||||||||
| |||||||||
Tước hiệu | Thiên Thành công chúa | ||||||||
Hoàng tộc | Nhà Trần | ||||||||
Thân phụ | Trần Thái Tông | ||||||||
Thân mẫu | không xác định |
Cho đến nay, vẫn tồn tại hai luồng ý kiến về thân thế của bà, không rõ bà là con gái của Trần Thái Tổ (Trần Thừa) hay Trần Thái Tông (Trần Cảnh).
Theo Đại Việt sử ký toàn thư, bà được gọi là Trưởng công chúa (長公主), trong đoạn "Gả Thiên Thành Trưởng công chúa cho Trung Thành vương". Xét theo chế độ danh vị, danh hiệu này là để chỉ chị em gái của Đương kim Hoàng đế. Điều này có nghĩa là Thiên Thành Trưởng công chúa dĩ nhiên là con gái Thái thượng hoàng, tức Trần Thái Tổ và là em gái của Trần Thái Tông. Theo Khâm định Việt sử thông giám cương mục và một số nguồn, bà cũng được thừa nhận là con gái của Trần Thái Tổ.
Dẫu vậy, vẫn có ý kiến cho rằng Thiên Thành công chúa là con gái Trần Thái Tông, chủ yếu dựa vào 4 cứ điểm:
Kết quả Thiên Thành công chúa là con gái của ai, vẫn hoàn toàn không cách nào khẳng định được với cứ liệu hiện tại. Nếu Thiên Thành công chúa là con gái Trần Thái Tổ, đối với người chồng Trần Hưng Đạo thì bà là cô ruột trong gia tộc. Nếu Thiên Thành công chúa là con gái của Trần Thái Tông, theo vai vế trong gia tộc thì bà là em họ của Trần Hưng Đạo.
Trần Thái Tông ban đầu định gả bà cho Trung Thành vương (khuyết danh), con trai Nhân Đạo vương (khuyết danh) vào đầu năm Nguyên Phong thứ nhất (1251). Tuy nhiên, việc hôn nhân này không thành và bà lấy Trần Quốc Tuấn.
Đại Việt sử ký toàn thư chép rằng:
“ | Tân Hợi, [Thiên Ứng Chính Bình] năm thứ 20 [1251]... Mùa xuân, tháng 1, đổi nguyên hiệu là Nguyên Phong (năm thứ 1).... | ” |
Còn Khâm định Việt sử thông giám cương mục thì viết:
“ | Tân Hợi, năm Nguyên Phong thứ 1 (1251) tháng 2... | ” |
Cuối cùng, theo Đại Việt sử ký toàn thư, mẹ nuôi của Trần Quốc Tuấn là Thụy Bà Công chúa đã phải dâng 10 mâm vàng sống để đền bù. Thái Tông cũng đành đem 2000 mẫu ruộng ở phủ Ứng Thiên để đền sính vật cho Trung Thành vương.
Thiên Thành công chúa qua đời vào ngày 28 tháng 9 năm 1288, trong khoảng thời gian Đại Việt giao tranh với quân đội nhà Nguyên vừa kết thúc, không rõ bao nhiêu tuổi. Nhà Trần thụy phong bà thành Nguyên Từ Quốc mẫu (元慈國母), ngang với Linh Từ Quốc mẫu lúc bấy giờ. Về sau, dân chúng lập đền thờ phụng bà, bà được thờ cùng Trần Hưng Đạo ở di tích chùa Đẩu Long, thành phố Ninh Bình. và Đèn Nhà Bà ở Làng Tùy Hối xã Gia Tân huyện Gia viễn Tỉnh Ninh Bình phụng thờ Bà và Trần Quốc Tảng .
Ngày nay, tại khu vực hậu cứ Vạn Kiếp thuộc làng Trung Quê, xã Lê Lợi, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương, nhiều địa danh còn lại đều gợi cho chúng ta dấu tích về việc xây dựng các cơ sở quân doanh phục vụ kháng chiến, gắn với tên tuổi của bà như: Bãi Thảo (nơi cất giữ lương thảo), Hố Chuối, Bến Tắm…
Làng Trung Quê hiện còn đền thờ Quốc Mẫu Thiên Thành được xây dựng từ thời Lê. Người dân làng vẫn nhắc nhớ câu:
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Thiên Thành Công chúa, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.