Chimkent

Viloyat markazi boʻlgan (1932—62 yillarda Janubiy Qozogʻiston viloyati, 1962—64 yillarda Janubiy Qozogʻiston oʻlkasi, 1964—92 yillarda Chimkent viloyati, 1992—2018-yillarda Janubiy Qozogʻiston viloyati markazi). Togʻ oldi tekisliklarida, Bodom va Sayram (Sirdaryo havzasi) daryolari oraligʻida. Jambul, Aris, Langar temir yoʻl yoʻnalishlarining chorrahasida joylashgan. Aholisi 1 200 000 kishi (2020-yil 1-mart). Qozogʻiston Respublikasidagi Olmaota va Ostonadan keyingi uchinchi shahar. Viloyat va shahar rasmiylariga koʻra, Chimkentning millioninchi fuqarosi 2018-yil 17-may kuni tugʻilgan. Shuningdek, Chimkent asosiy korxonalar, savdo va marifat markazi deb ham hisoblanadi. Shahar Olmaotadan 690 kilometr (430 mi) gʻarbda, Ostonadan 1,483 kilometr (920 mi) janubda va Toshkentdan 120 kilometr (75 mi) shimolda joylashgan.

Chimkent, Shimkent qozoqcha: Шымкент
shahar
Gerb
42°18′0″N 69°36′0″E / 42.30000°N 69.60000°E / 42.30000; 69.60000 G O 69°36′0″E / 42.30000°N 69.60000°E / 42.30000; 69.60000 G O
Mamlakat	Qozogʻiston
viloyat	Janubiy Qozogʻiston viloyati
Hukumat
• Akim	Murat Aytenov
Ilk eslatilishi	XII
Avvalgi nomlari	Chimkent, Cherniyaev
Maydon	347 km2 (134 mi²)
Markazi balandligi	506 m
Rasmiy til(lar)i	qozoqcha
Aholisi  (2020-yil 1-mart)	1 200 000
Milliy tarkib	qozoqlar 67.47% oʻzbeklar 17.69% ruslar 8.91% ozarbayjonlar 1.74% tatarlar 1.01% boshqalar 3.18%
Vaqt mintaqasi	UTC+5
Telefon kodi	+7 7252
Pochta indeks(lar)i	160000
Avtomobil kodi	X, 13
Chimkent, Shimkent

Chimkent 11-asrda Xitoydan Oʻrta Osiyo va Gʻarbiy Osiyoga oʻtgan savdo yoʻli („Ipak yoʻli“) ustida vujudga kelgan. 16-asrdan 18- asr oxirigacha Qozoq xonligining tarkibiga kirgan. 19-asr boshidan Qoʻqon xonligi tasarrufida boʻlgan, 1864-yil Rossiya bosib olgan va Rossiyaning Oʻrta Osiyodagi maʼmuriy va harbiy tayanch punktiga aylantirilgan. Shaharning sust rivojlanishiga temir yoʻldan uzoqligi ham taʼsir etgan. Faqat 1915-yil Aris — Chimkent liniyasi shaharni Orenburg — Toshkent magistrali bilan bogʻladi. 1924-yilgacha Chimkent Turkiston Respublikasi tarkibida. Oʻrta Osiyoda milliy chegaralanish oʻtkazilgandan keyin Sirdaryo guberniyasining maʼmuriy markazi, soʻng okrug markazi boʻlib Qozogʻiston Muxtor SSR tarkibiga kirdi.

Chimkent shahrining aholisi 2013-yilgi statistikaga koʻra 672 416 kishini tashkil qildi. Aholisi boʻyicha Respublikada uchinchi oʻrinda (Almati va Astanadan keyin). Aholining milliy tarkibi quyidagicha: qozoqlar 55,7 %, ruslar 15,7 %, oʻzbeklar 15 % , ozarbayjonlar 1,86 % , tatarlar 1,54 % , koreyslar 1,00 %, ukrainlar 0,54 % , turklar 0,51 % va boshqalar.

Shahar sanoati mahalliy qishloq xoʻjaligi xom ashyolari va foydali qazilmalarni qayta ishlash negizida rivojlanmoqda. Yirik korxonalari Qoratov va Jungʻariya Olatovidagi konlar asosida ishlaydigan qoʻrgʻoshin zavodi, temirchilikpress uskunalari ishlab chiqaradigan, „Fosfor“ (mineral oʻgʻitlar va boshqa ishlab chiqariladi), „Chimkentshina“ ishlab chiqarish birlashmalari, „Elektroapparat“, neftni qayta ishlash, kimyofarmatsevtika, sement, gʻisht zavodlari va boshqalar ishlab turibdi. Yengil (paxta tozalash, qorakoʻl zdlari), oziq-ovqat (goʻsht kombinati, yogʻ ekstraksiya, sutkonserva, mevakonserva, pivo zavodlari) sanoati korxonalari faoliyat koʻrsatadi. 3 oliy oʻquv yurti, 3 teatr, oʻlkashunoslik muzeyi bor.

Shahardagi 100-ga yaqin sport zallar, 7 stadion, 5 suzish bosseyni, 3 sport kompleksi, engil atletik manej koʻpchilikning koʻnglidan chiqib, faoliyat yuritmoqda.

•  
  Viloyat filarmoniyasi Shymkentda
•  
  Eski bino Metallurglar parki qoshida
•  
•  
  Yiloyat shifoxonasining bosh korpusi
•  
  Pushki nomidagi kutubxona
•  
  Qogʻirchoq teatri
•  
  Turkiston koʻchasi
•  
  TSUM
•  
  Mira shox koʻchasi
•  
  Tavkexon shox koʻchasi
•  
  Fransuzcha uy
•  
•  
  Tavkexan shox koʻchasidagi uy
•  
  Mustaqillik parki
•  
  Shymkent arkadasi
•  
  "Mega Center Shymkent"
•  
•  
  Shymkentda probka
•  
  Shymkentda koʻcha harakati (час-пик)
•  
  "Казахстан" turgʻun uy kompleksi
•  
  Qoʻnaev koʻchasidagi qurulish