То́ни Мо́ррисон (англ. Toni Morrison; төрүттүнгенде — Хло́я Арде́лия Уо́ффорд, англ. Chloe Ardelia Wofford; 18 февраль 1931, Лорейн, Огайо — 5 август 2019) — американ чогаалчы.
1993 чылда литературада Нобель шаңналының эдилекчизи.
Тони Моррисон | |
---|---|
Төрүмел ады | англ. Chloe Ardelia Wofford |
Төрүттүнген хүнү | 1931 февральдың 18[…] |
Төрүттүнген чери | |
Мөчээн хүнү | 2019 августтуң 5[…] (88 хар) |
Мөчээн чери | |
Хамаатызы (албатызы) | |
Ажыл-херээ | писательница, романистка, либреттистка, преподавательница университета, поэтесса, детская писательница, чтец аудиокниг, редактор |
Жанр | афроамериканская литература |
Чогаадыкчы дылы | Англи дыл |
Шаңналдары | премия Нормана Мейлера[d] (2009) Медаль канцлера Вандербильдского университета имени Николса[d] (2013) Награда оклендского ПЕН-клуба имени Джозефины Майлз[d] (2013) Хелмеричская премия[d] (1988) Джефферсоновская лекция[d] (1996) NAACP Image Award за лучшее произведение художественной литературы[d] (2004) Живая легенда Библиотеки Конгресса[d] (2000 апрель) Зал славы женщин Огайо[d] (1982) медаль Лэнгтона Хьюза[d] (1981) премия Библиотеки Конгресса за американскую художественную литературу[d] (2011) |
Хол үжүү |
Шын ады — Хлоя Арделия Уоффорд (англ. Chloe Ardelia Wofford), Огайонуң Лорейнге төрүттүнген. Ажылчын-өг-бүлениң дөрт ажы-төлунүң 2 дугаары. Чажындан номчуурунга ынак турган, ооң ынак чогаалчылары Джейн Остин биле Лев Толстой. Ооң адазы сварщик кижи турган, хостуг үезинде ол Американың негр чурттакчыларының дугайында хөөрээринге ынак турган, ынчангаш-ла боор Хлояның соонда чогаалдарында ол тема калбаа-биле чыртыттынган.
1949 чылда Моррисон Говард Университединиң «англи дыл база литература» деп эртемниг дооскан. 1953 чылда университет дооскан, а 1955 чылда Корнелл университединге магистратура дооскаш, Хьюстонда Мурнуу Техастың университединге англи дыл башкылай берген. Ооң соонда Ховардче катап ажылдап чедип келген.
1958 чылда ямай архитектор Гарольд Моррисон-биле (Harold Morrison) өгленип алган. Тони биле Гарольд ийи ажы-төлдүг болганнар. 1964 чылда олар чарылганнар. Ооң соонда Тони Сиракьюсче көже бергеш, аңаа «Random House» деп эртем сеткүүлдериниң редактору апарган. Бир чыл бичии ажыг болганда ол-ла ном үндүрер черниң Нью-Йоркта кол офизинче шилчиттирген. База ол үеде ол Йель университединге болгаш Бард Колледжинге башкылап турган. Редакторлап ажылдап турар үезинде афро-американ чогаалчыларның чогаалдарын делгереткен.
1983 чылда Тони Моррисон ном үндүрер черден чорупкан. 1984 чылда Олбаниде Нью-Йорк штаттың университединде Альберт Швейцер кафедразының профессору апарган. 1989 чылдан тура Принстон университединге Роберт Ф. Гоен кафедразынга ажылдап турган. 2006 чылда хүндулүг дыштанылгаже унген.
Тони Моррисон Нью-Йоркка 2019 чылдың август 5-те чок болган.
Чогаалдар бижип эгелээринге ону Говард университединге сургуул чогаалчыларның чыглып турган чыыжынга бир катап келгеш, көк өңнүг карактарлыг болуксап турган негр уруг дугайында чечен-чугаазын бараалгатканы улуг салдарлыг болган. Соонда барып «Эң ак-көк карактар /Самые голубые глаза» (1970) деп романын аңаа даянып бижээн.
1972 чылда «Сула» (англ. Sula) деп аныяк негр уругнуң берге салым-чолун бижээн романы үнген. 1973 чылда ол романы Американың Национал ном шаңналынче саналдаттынган.
1987 чылда «Ынакшаан кызы / Возлюбленная» (Beloved) деп романы үнген, ол 1988 чылда Пулитцер шаңналын алган.
This article uses material from the Wikipedia Тыва article Моррисон, Тони, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент CC BY-SA 4.0 лицензия аайы-биле (өскези айыттынмаан болза) ажык. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Тыва (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.