Material' noqtalar urnaşu unınına bäyle häm alar küçkändä qır qılğan eşne sıyfatlıy.
Qoyaş tiräsendäge potentsial' gravitatsion qır Elektrostatik potentsial' energiä plazma şarında Potentsial' energiä sistema elementları üzara tä'sir iteşüen taswirlıy.
Töşençä XIX ğasırda Williams Renkin tarafınnan kertelä.
Ülçäw berämlege - coul' (Sİ).
Normağa quyğanda Potentsial' energiä öçen nul'-däräcä saylana.
Potentsial' yäki konservativ köçlär cisemneñ başlanğıç häm azaqqı urnaşu urınnarına ğına bäyle, ä küçerü yulına bäysez bula.
W = − Δ U {\displaystyle \,W=-\Delta U} W = ∫ x ( t 1 ) x ( t 2 ) F ⋅ d x = ∫ t 1 t 2 F ⋅ v d t = U ( x ( t 1 ) ) − U ( x ( t 2 ) ) . {\displaystyle W=\int _{\mathbf {x} (t_{1})}^{\mathbf {x} (t_{2})}\mathbf {F} \cdot \mathrm {d} \mathbf {x} =\int _{t_{1}}^{t_{2}}\mathbf {F} \cdot \mathbf {v} \,\mathrm {d} t=U(\mathbf {x} (t_{1}))-U(\mathbf {x} (t_{2})).} ∇ W = − ∇ U = − ( ∂ U ∂ x , ∂ U ∂ y , ∂ U ∂ z ) = F , {\displaystyle {\nabla W}=-{\nabla U}=-\left({\frac {\partial U}{\partial x}},{\frac {\partial U}{\partial y}},{\frac {\partial U}{\partial z}}\right)=\mathbf {F} ,} Härber sistema iñ keçe potentsial' energiäle xalätkä omtıla.
yegärlek:
P ( t ) = − ∇ U ⋅ v = F ⋅ v . {\displaystyle P(t)=-{\nabla U}\cdot \mathbf {v} =\mathbf {F} \cdot \mathbf {v} .} Tartılu qırında
Ğomumi oçraqta:
U G ( r → ) = − ∫ F → d r → = − ∫ m g → ( r → ) ⋅ d r → {\displaystyle {\begin{aligned}U_{\mathrm {G} }({\vec {r}})&=-\int {\vec {F}}d{\vec {r}}=-\int m\,{\vec {g}}({\vec {r}})\cdot \mathrm {d} {\vec {r}}\end{aligned}}} Cirneñ tartılu qırında potentsial' energiä:
U G ( r → ) = − ∫ R R + h m g → ⋅ d r → = m g h {\displaystyle {\begin{aligned}U_{\mathrm {G} }({\vec {r}})&=-\int _{R}^{R+h}m\,{\vec {g}}\cdot \mathrm {d} {\vec {r}}=mgh\end{aligned}}} E p = m g h {\displaystyle \ E_{p}=mgh} biredä g - irekle töşü tizläneşe, h - nul' däräcä östennän bulğan bieklek
Planeta östendäge potentsial' energiä
U m a x = ∫ R ∞ G M m r 2 d r = G M m ∫ R ∞ 1 r 2 d r = G M m [ − 1 r ] R ∞ = G M m R = m g R {\displaystyle U_{\mathrm {max} }=\int _{R}^{\infty }{\frac {GMm}{r^{2}}}\,\mathrm {d} r=GMm\int _{R}^{\infty }{\frac {1}{r^{2}}}\,\mathrm {d} r=GMm\left[-{\frac {1}{r}}\right]_{R}^{\infty }={\frac {GMm}{R}}=m\,g\,R} biredä R - planeta Radiusı, M - planeta Massası
g = G M R 2 {\displaystyle g={\frac {GM}{R^{2}}}} Sığılmalı potentsial' energiä
Prujina öçen Guk qanunı:
F ( x ) = − k x {\displaystyle F(x)=-kx} , Şuña kürä:
U ( x ) = − ∫ 0 x F ( x ) d x = 1 2 k x 2 {\displaystyle U(x)=-\int _{0}^{x}F(x)\mathrm {d} x={1 \over 2}kx^{2}} . Gravitatsion köçlär öçen potentsial' energiä
Elektrostatika
İke qorğı arasındağı elektrostatik köç: Kulon qanunı
F = 1 4 π ε 0 Q q r 3 r , {\displaystyle \mathbf {F} ={\frac {1}{4\pi \varepsilon _{0}}}{\frac {Qq}{r^{3}}}\mathbf {r} ,} Şulay itep potentsial' energiä:
U ( r ) = 1 4 π ε 0 Q q r . {\displaystyle U({r})={\frac {1}{4\pi \varepsilon _{0}}}{\frac {Qq}{r}}.} Tulı energiä
Yomıq mexanik sistemada tulı mexanik energiä saqlana:
E = T + U = const. {\displaystyle E=T+U={\text{const.}}} biredä:
Hamiltonian funktsiäse:
H = ∑ k p k q ˙ k − L = T + U {\displaystyle H=\sum _{k}p_{k}{\dot {q}}_{k}-L=T+U} biredä L - Lagranjian funktsiäse, p-impuls , q-koordinata
Ädäbiät Тарг С. М. Потенциальная энергия // Физическая энциклопедия / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — Т. 4. Пойнтинга—Робертсона эффект — Стримеры. — С. 92. — 704 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-85270-087-8 Ландау, Л. Д., Лифшиц, Е. М. Теоретическая физика. — Издание 5-е, стереотипное. — М.: Физматлит, 2004. — Т. I. Механика. — 224 с. — ISBN 5-9221-0055-6
This article uses material from the Wikipedia Tatarça / Татарча article Potentsial' energiä , which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0") ; additional terms may apply (view authors ). Мәгълүмат CC BY-SA 4.0 буенча таратыла (әгәр башкасы күрсәтелмәсә). Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tatarça / Татарча (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.