जलम् बाह्यानुबन्धः

गच्छतु  जलम् ( ( शृणु) /ˈdʒələm/) (हिन्दी: जल, आङ्ग्ल: Water) एव जीवनम् इति उक्त्यनुसारम् अस्माकं जीवने जलस्य आवश्यकता वर्तते । जीवनाय जलम् आवश्यकं वर्तते...

एव सन्ति । पृथ्वी अधिकोष्णा नास्ति, अधिकशीतलापि नास्ति । पृथ्व्यां वायुः, जलम् च अस्ति । जीवनस्य कृते वायुजलयोः आवश्यकता भवति । अत्र प्राणवायुः (Oxygen)...

सम्यक् कुट्टनीयम् । अनन्तरं चषपकपरिमिते जले तत् संयोज्य सम्यक् क्वथनीयम् । जलम् अर्धचषकमितं यावत् भवेत् तावत् क्वथनीयम् । क्वथनावसरे यदि अपेक्ष्यते तर्हि...

भवंति । पृथिवी जलम् अग्निः वायुः आकाशः भारतीयानां सम्प्रदाये पञ्चभूतानाम् अपि एकैकदेवता विशेषः निर्दिष्टः अस्ति। पृथिवी- भूदेवी जलम् – गङ्गादेवी वायुः...

फलानि ददति। अनेकवृक्षाणाम् सङ्घः अरण्यम् इति कथ्यते। तरूणाम् पत्राणि CO2 जलम् च उपयुज्य O2 शर्करां च रचयन्ति। तरवः जनेभ्यः छायां यच्छन्ति। उक्तञ्च "छायामन्यस्य...

ऋग्वेदे उल्लिखिता काचित् नदी एषा । सरः(जलम्) अस्त्यस्याः इति सरस्वती । सरणशीला एषा । सरणशीला इत्यनेन साङ्केतिकरीत्या वाक् उक्ता भवति । संस्कृता वाग् यत्र...

आकर्षन्ति। पुङ्केसरः रेणुं रचयति। गर्भकेसरः अस्मिन् एव बीजानि वर्धन्ते। भ्रमरः, जलम् अथवा वायुः रेणुं पुङ्केसरात् गर्भकेसरं चालयन्ति। जनाः कानिचन पुष्पाणि खादन्ति।...

मन्त्रपूर्वकं सेव्यमानं जलम् । ११. अर्घ्यम् – हस्तप्रक्षालनार्थं दीयमानं जलम् । १२. पाद्यम् – पादप्रक्षालनार्थं दीयमानं जलम् । १३. हस्तोदकम् – भोजनात्...

उपवेश्य भुजस्य उपरि कण्डोलौ संस्थाप्य नीतवान् । मार्गे तयोः बहु पिपासा जाता । जलम् आनेतुं सः नदीं प्रति गतवान् । घटे जलपूरणसमये शब्दः जातः। दशरथः इति एकः राजा...

प्राप्य पार्वती सन्तुष्टाभवत् । किन्तु शिवस्य कोपेन तत्रत्यं जलम् उष्णम् अभवत् । इदानीमपि तत्र जलम् अतीव उष्णम् एवास्ति । हिन्दवः सिक्खधर्मीयाः च अत्र यात्रार्थम्...

योजयित्वा सम्यक् क्वथनीयम् । (१:१६ प्रमाणम्, १ प्रमाणस्य चूर्णं, १६ प्रमाणस्य जलम्) जलं पादभागं यावत् भवेत् तावत् पर्यन्तम् अपि क्वथनीयम् । इदं कषायं “पञ्चवल्कल...

कृत्वा गृहमानयन्ति तम् अग्निम् । अपरस्मिन् दिने प्रातःकाले तेन अग्निना एव जलम् उष्णीकृत्य स्नानं कुर्वन्ति । दशस्युः शोभमानास्तु काष्ठस्तेयं विधीयते ।...

प्रभा-संयोगः अथवा प्रकाश-संश्लेषण कथ्यते। एतायै प्रक्रियायै पादपमूलः पार्थिवरसान् (जलम् खानिजपदार्थान् च) मृदायाः शोषयति। ततः पार्थिवरसाः स्यन्दनेन पत्रे यान्ति।...

सम्यक् कुट्टनीयम् । अनन्तरं चषपकपरिमिते जले तत् संयोज्य सम्यक् क्वथनीयम् । जलम् अर्धचषकमितं यावत् भवेत् तावत् क्वथनीयम् । क्वथनावसरे यदि अपेक्ष्यते तर्हि...

कस्यचित् वृक्षस्य अधः विश्रान्तिं कुर्वन्ति स्म। माता कुन्ती पिपासार्दिता जलम् अपृच्छत् । भीमसेनः जलमूलम् अन्विष्य अगच्छत् । कञ्चित् जलशयः प्राप्य तत्र...

कण्ठः शुष्कः आसीत् । पूर्णं शरीरं ज्वलति स्म । सः पातुं जलम् इष्टवान् । जनाः शीतलं सुगन्धयुक्तं जलम् आनीतवन्तः । एषः तदपि तिरस्कृत्य उक्तवान् ’ पूर्वम् उपयुक्तं...

एव नासीत् । तद्दिने मध्याह्ने अधिका वृष्टिः आसीत् । क्रीडाङ्गणे सर्वत्र जलम् । क्रीडाङ्गणस्य एकस्मिन् पार्श्वे एकः गभीरः तथा विशालः गर्तः आसीत्। सः च...

वन्देमातरम् एन्बोम् एङ्गळ् मानिलत्तायै वणङ्गुदुम् एन्बोम् ) । वङ्गस्य प्रभूतं जलम् उपयुज्य भारतस्य मध्यभागे कृषिकार्यं कुर्मः इति तथैव नदीनां संयोजनविषये लिखितवान्...

लभ्येरन् तथा व्यवस्था कल्पनीया इत्यपि चर्चितम् आसीत् । मलिनशय्या, कलुषितं जलम्, पौष्ठिकांशरहितः आहारः, रोगव्यापृतेषु प्रदेशेषु वासादयाः अपायकराः भवन्ति...

तदा तत्रत्यम् अन्तर्जलम् उष्णं भवति । यदा उत्सरूपेण तत् बहिः आगच्छति तदा जलम् उष्णं भवति । हिमाचलप्रदेशं विहाय महाराष्ट्रे, मध्यप्रदेशे, पश्चिमबङ्गाले...