ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਾ ਵੰਡ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਇਸਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ - ਸੰਰਚਨਾ (ਵਿਆਕਰਨ) ਅਤੇ ਅਰਥਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ (semantics) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ...

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਦਬਾਅ ਜਾਂ ਬਲ (stress) ਉਸ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਭਾਰ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਉੱਚਾਰਨ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਖ਼ਾਸ ਹਿੱਜਿਆਂ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਵਾਕ ਉੱਚਾਰਨ ਵੇਲੇ ਕੁਝ ਖ਼ਾਸ ਸ਼ਬਦ/ਸ਼ਬਦਾਂ...

ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਜਾਂ ਦੁਕਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਧੁਨੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ...

ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਕਿਸ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਆਧਾਰ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਾਸ਼ਾ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ-ਵਿਆਪੀ ਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀਕਰਨ...

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਮੂਲ ਤੌਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਰੂਪ...

ਧੁਨੀ-ਵਿਗਿਆਨ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Phonetics, ਉੱਚਾਰਨ /fəˈnɛtɪks/, ਯੂਨਾਨੀ: φωνή, ਫੋਨ ਤੋਂ) ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾਈ ਧੁਨੀਆਂ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ...

ਦਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ।ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਖੋਜ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੀਸ ਵਿੱਚ ਗੋਰਗੀਜ਼ ਅਤੇ ਪਲੈਟੋ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ...

ਰੂਪ-ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਆਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ। ਵਿਆਕਰਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਵਾਕ-ਵਿਗਿਆਨ (Syntax) ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਆਂ ਤੋਂ ਰੂਪ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸੰਕਲਪ...

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਦੇ ਭਾਸ਼ਾ ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ...

ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Sociology of language) ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜ ਉੱਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਸਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਜਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ...

ਲਹਿਜਾ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: accent, ਐਕਸੈਂਟ), ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੋਲ-ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਉਚਾਰਣ ਦੇ ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸਦਾ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ, ਸਥਾਨ, ਸਮੁਦਾਏ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਬੰਧ...

ਮੋਰਾ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: mora, ਬਹੁਵਚਨ morae ਜਾਂ moras, ਆਮ ਪ੍ਰਤੀਕ μ) ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਕਾਈ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਚਾਰਖੰਡ ਭਾਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਈ ਬੋਲੀਆਂ...

ਮਿਲਦੀ-ਜੁਲਦੀ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਹੀ ਆਦਿਮ ਰੂਪ ਹੋਵੇ। ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ (ਡਾ.). ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਜਨਮ ਤੇ ਵਿਕਾਸ. p. 59. ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਡਾ. ਹਰਕੀਰਤ ਸਿੰਘ...

ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Dialectology) ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਇੱਕ ਉਪਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਭੂਗੋਲਕ ਵੰਡ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ...

ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ (ਮੁਢ ਵਿੱਚ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਫ਼ਿਲਾਲੋਜੀ) ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ...

ਪਰੋਟੋ-ਭਾਸ਼ਾ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Proto-language) ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਗ਼ੈਰ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਅਤੇ ਪੁਨਰ-ਸਿਰਜਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ-ਪਰਿਵਾਰ...

ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਾਸਤਰ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Philology) ਲਿਖਤ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਨਾ, ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ...

ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ χημεία ਤਂ ਬਨਿਆ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇ ਜਿਵੇਂ ਨਵੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਕਾਰਿਆਕਸ਼ਮਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਿੱਤਾ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ...

ਅਜਿਹੇ ਰਸਾਇਣ-ਵਿਗਿਆਨ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ, ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ, ਗਣਿਤ, ਮੈਡੀਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਵਿਗਿਆਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਖੁਦ ਵੀ ਵਿਦਿਅਕ ਤੰਤੂ ਵਿਗਿਆਨ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ...

ਅਰਥ-ਵਿਗਿਆਨ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (semantics) ਪੁਰਾਤਨ ਯੂਨਾਨੀ: σημαντικός sēmantikós; ਮਹਤਵਪੂਰਨ ਤੋਂ) ਭਾਸ਼ਾ-ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਤੇ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ...