Badic

[1]

 

kina badic katukuh ayda sa u badic ku badic, hananay makaala tu sepatay a lasubuay ku badic hinaadihan i saamisan nu pankiw nu kitakitay (北半球), kasinawan (寒帶) atu dihkuway (溫帶), u badic nu langaw kapah palumaen anu nipaluma' atu langaw, sananay anu i cuwacuwa yadah ku langaw. Salix × sepulcralis sa namakay Ou-Cuo (歐洲) nu salengacay a badic (Salix alba) atu makaniya i Cung-Kuo (中國) ku tatangahan nu langaw. [2]

laylay

sumamad sa ku Cung-Kuo (中國) a tademaw ya badic, mala nu hitayay satusa atu mala nu milimekay (隱士) a kilang i lima, satusa u badic taniktik ku langaw. kalamkam satabaki u salangatan nu hitay misalangad i muliwliw, sisa mala nu mala nu sakayakaay nu hitay kina badic hananay nu kakitidaan han, tu nu ada sa , i Cung-Kuo (中國) anu i cuwacuwa idaw amin, sisa u badic han ku ngangan nida.

misasengiay tu hitay

namakayni i Cidan misadabek sa, idaw ku lisin tu miacingay a sapiacing nu lisin, nu kahulaman mahiniay a mipulu' tu Mung-Ku (蒙古) a tademaw micumud sa misanga tu adidi'ay a langat sacabengan, sisa u badic nu langaw han.

 

masasudimuday a nikasasengi

u sakanamuh han nu kasumamadanay kina badic nu milimekay, i naayaway u “pituway a matesekay i nikakutaykutay nu Si-Cin (西晉竹林七賢) tu cacayay a tademaw Ci Kung (嵇康) hananay u milimekay u cayay kalalucekay, anu lalu tusa manamuh i putah nu badic nu liwliw, u nisulitan a nicudadan tu nalimaan pananum, nadikudan sa muluung i sasa nu badic misadiuc, tu nu sakayakay kanca tayda mididaw cinidaan, cinida hatu sa caay paelilih tu nika tayni sakunida san misanga' tu nikahida nida sa palahecien ni Cung Huy (鍾會) cinida. kina badic katuud ku manamuhay ya matinengay misasulitay masasutungusay, mahiniay i nikakutaykutay nu Dung-Cin (東晉), misulitay ci Tao Cian (陶潛) namisulit tu “kungku nina Limaay a Badic” (五柳先生傳) mitudung tu balucu’ nida. ci Li Pai (李白) i nikakutaykutay nu Tan (唐代) aci Lu Yuo (陸游) i nikakutaykutay nu Sun (宋代) i Cung-Kuo (中國) nu badic amin ku sulitay a sulit.

nu tineng a sulitan

ya badic atu liwan, tenes misengi ku ngiha sa sisa kasumamadanay a tademaw hinasakamu tu nikatenes muliyasay. anu “ida tu labi mapacekil tu maepahan a tacuwa saw? badic nu sadal, mahida tu u matastasay a bulad ate mawaswasen nu bali” (柳永《雨霖鈴·寒蟬淒切》：「多情自古傷離別，更那堪冷落清秋節！今宵酒醒何處？楊柳岸，曉風殘月」) i nakamuwan nu badic sakasenenganay atu kadicuwan a nidateng.

sumamadan a tademaw sa anu malaliyas tu ku malcabayay, kanca u badic ku kaliyasan, nida papah nu badic satanayu san mahida u malcabayay ku nikatanayu.

anu paluma' tu badic i luma' nu dikudan i nu ayawan sa, mahida nu niyadan a nisanga. kina badic sananay malabawbaw tu cay salimen sisa palasadadatengan han uyni.

micidekay a badic

u badic a kilangan sa i naayaway i kasumamadan kanca sinipaluma' tu badican a kilanga i talin nu umah yuni a badic idaw kya cacay a kungku, sakamu sa yu mahida yadah henay  ku mapalaway anu mikawaw tu ku heni sa taumah mingeli' tu ciid nu badic a sapikawaw tu a malingatu mapalaw u sapibuhbuh tu lacusay, mibuhbuh tu i melangay atu canancanan a kawawan nu mapalawaw u sadikec nu heni ku badic katukuh yida idaw aca ku kamu sakay badic nu tademaw tu badican a kilang, u caay kaw kilang sa a cacay. sakay nu didituan kina kilang sa ku naayaway a tademaw katukuh yida idaw henay ku mahiniy a sasakamuwan tu nu badic a kilangan.

• nasulitan ni Hana Ateng i 2020 mihcaan
• wikipayke-柳樹